Την αναζήτηση ενός συμβιβασμού σχετικά με το ευρωπαϊκό πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση του μεγάλου οικονομικού αντίκτυπου του κορονοϊού θα επιδιώξει το Eurogroup που θα συνεδριάσει μέσω τηλεδιάσκεψης σήμερα. Μετά την απόρριψη από τη Γερμανία και την Ολλανδία της πρότασης εννιά χωρών της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, για την έκδοση κορονο-ομολόγων, ο συμβιβασμός αναζητείται στην αύξηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης από υφιστάμενους θεσμούς - τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η χρηματοδότηση από τους θεσμούς αυτούς στις χώρες - μέλη θα γίνει με πολύ χαμηλό κόστος, καθώς μπορούν να αντλούν φθηνά κεφάλαια από τις αγορές λόγω του υψηλού αξιόχρεου που έχουν (ΑΑΑ).
Οι «σκληροί» και οι «άλλοι» έχουν πάρει θέσεις, με τον ρόλο της Γερμανίας να αναμένεται καθοριστικός προκειμένου να γεφυρωθούν οι διαφορές, αλλά και την Ιταλία να πρωταγωνιστεί ως η χώρα που έχει υποστεί το χειρότερο πλήγμα, αλλά και ως μεγάλη χώρα, η οποία δεν είναι διατεθειμένη να δεχθεί το «στίγμα» ενός μνημονίου. Ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωνε με νόημα χθες πως, στην περίοδο κρίσης που διανύουμε, «ασφαλή καταφύγια δεν υπάρχουν ούτε για βουβάλια ούτε για βατράχους».
Σε τηλεδιάσκεψη που είχαν χθες, ενόψει του σημερινού Eurogroup οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και της ευρωομάδας Μάριο Σεντένο εξέτασαν την πρόοδο που σημειώθηκε στην οικονομική απάντηση της ΕΕ στην κρίση του κορονοϊού και διαβεβαίωσαν ότι η ΕΕ θα προστατεύσει τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού.
«Υπάρχει μεγάλο περιθώριο αλληλεγγύης εντός των υφιστάμενων μέσων και των θεσμικών οργάνων, πρέπει να αξιοποιήσουμε πλήρως αυτά τα εργαλεία και να παραμείνουμε ανοιχτοί για να κάνουμε περισσότερα. Ένα ισχυρό πακέτο είναι σε εξέλιξη. Ο στόχος μας είναι σαφής: θα προστατεύσουμε τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας» τονίζεται σε ανακοίνωση που εξεδόθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Επισημαίνεται ακόμα πως ο προϋπολογισμός της ΕΕ, η Ενιαία Αγορά και τα άνευ προηγουμένου επίπεδα επενδύσεων, ιδίως των πράσινων και των ψηφιακών, αποτελούν μέρος της απάντησης και σημειώνεται: «Την επομένη ημέρα της κρίσης του κορονοϊού, η οικονομική ανάκαμψη σε όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ταχύτερη και ισχυρότερη. Η απάντηση της ΕΕ θα βοηθήσει να προετοιμαστεί το έδαφος προς αυτή την κατεύθυνση».
Σε αυτό το πλαίσιο, οι Σαρλ Μισέλ, Σαρλ Μισέλ, Κριστίν Λαγκάρντ και Μάριο Σεντένο καλούν όλα τα μέλη του Eurogroup «να εξετάσουν όλα τα δυνατά μέσα με επινοητικό και εποικοδομητικό τρόπο».
Το ευρωομόλογο φαίνεται να έχει βγει από το τραπέζι, με τη γαλλική πρόταση για ένα ταμείο επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής οικονομίας με δυνατότητα κοινής έκδοσης χρέους να το υποκαθιστά, αλλά και πάλι χωρίς να αναμένεται άμεση απόφαση. Είναι πιθανό να υπάρχει στο ανακοινωθέν, αλλά ως γενικόλογη αναφορά, καθώς η ιδέα για έναν φόρο αλληλεγγύης για τη χρηματοδότηση του ταμείου δεν συζητήθηκε καν στο EWG. Ο εκπρόσωπος της Ελλάδας κ. Στέλιος Αργυρού διεμήνυσε, σύμφωνα με πληροφορίες, την ελληνική θέση πως πρόκειται για μια συμμετρική κρίση που πρέπει να αντιμετωπισθεί με κοινά μέσα.
Ετσι, τα εργαλεία που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, μπαίνουν σήμερα στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών είναι:
1. Η προληπτική πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ECCL). Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, υπάρχει συμφωνία κατά 95% για χρήση του ECCL με «ελαφριά» αιρεσιμότητα, αλλά μεσοπρόθεσμα κάποιες χώρες επιμένουν να επιβληθούν όροι μακροοικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής, στα πρότυπα δηλαδή του μνημονίου, όπως προβλέπεται άλλωστε από τους κανόνες του ESM. Προτείνεται, δηλαδή, από τους θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας να επιβληθούν προγράμματα σε δύο στάδια, έτσι ώστε μεσοπρόθεσμα να αυστηροποιούνται οι όροι. «Δεν έχουμε καταφέρει καν να τα συζητήσουμε αυτά, γιατί κάποιες χώρες θέλουν απλώς φθηνά δάνεια χωρίς όρους», παραπονιέται αξιωματούχος μιας εκ των «σκληρών» χωρών του Βορρά. Στον αντίποδα, ο κ. Σταϊκούρας είπε χθες στον ΑΝΤ1 ότι «ζητάμε να μην έχει τις προϋποθέσεις του παρελθόντος» η προληπτική γραμμή του ESM. Είναι σαφές ότι για την Ελλάδα η επιστροφή σε μνημονιακούς όρους αποτελεί κόκκινο πανί και πάντως οι επιτελείς της κυβέρνησης αναφέρουν ότι η χώρα δεν θα είναι επισπεύδουσα στη χρησιμοποίηση του εργαλείου αυτού.
Σημειώνεται ότι η Γερμανία έχει κάνει βήματα υποχώρησης στο θέμα των μνημονιακών όρων, αλλά αυστηρές εμφανίζονται αυτή τη στιγμή άλλες χώρες, κυρίως η Αυστρία και η Φινλανδία.
Ερωτήματα υπάρχουν, επίσης, ως προς το ποσό που θα χρησιμοποιηθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, συζητήθηκε να αυστηροποιούνται οι όροι αν η χώρα που θα καταφύγει χρειαστεί μεγαλύτερη πιστωτική γραμμή από το 2% του ΑΕΠ της, που έχει αναφερθεί αρχικά.
2. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αν και απομένει να διασαφηνιστούν αρκετά σημεία σε τεχνικό επίπεδο, υπάρχει ευρεία στήριξη για την αύξηση της δανειοδοτικής ικανότητάς της για την αντιμετώπιση της κρίσης – με ορισμένες χώρες να μιλούν για ποσά άνω των 200 δισ. ευρώ.
3. Το πρόγραμμα επιδότησης εργασίας SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει την παροχή δανείων ύψους 100 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη για τη στήριξη της απασχόλησης. Και στο θέμα αυτό υπάρχει ευρεία συμφωνία, αν και εκκρεμεί το αν οι πόροι θα κατευθυνθούν αποκλειστικά σε προγράμματα βραχυπρόθεσμης εργασίας ή και σε άλλες πρωτοβουλίες, ενώ κάποιες χώρες θα επιμείνουν να καθοριστεί αυστηρά η προσωρινή φύση του.
4. Ο νέος επταετής κοινοτικός προϋπολογισμός (2021-2027). Θα εξετασθεί πώς θα μπορέσει να εστιάσει στην άμβλυνση των συνεπειών της νέας κρίσης. Παράλληλα, θα εξετασθεί η εισήγηση της Επιτροπής για τη διάθεση 2,7 δισ. ευρώ από τον τρέχοντα προϋπολογισμό της Ε.Ε. μέσω του μηχανισμού στήριξης εκτάκτου ανάγκης για την προμήθεια και τη διανομή ιατρικών ειδών πρώτης ανάγκης, τη μεταφορά ιατρικού εξοπλισμού και ασθενών σε διασυνοριακές περιοχές και την ανέγερση κινητών νοσοκομείων. Ενα από τα ενδεχόμενα που συζητιούνται είναι χώρες που θέλουν να συμβάλουν με πόρους για την κάλυψη άμεσων υγειονομικών αναγκών, στη λογική της ολλανδικής πρότασης για ένα ταμείο μεταβιβάσεων προς τη Νότια Ευρώπη, να συνεισφέρουν εθελοντικά στην ενίσχυση του υφιστάμενου μηχανισμού στήριξης εκτάκτου ανάγκης.