Με τον Πάπα Φραγκίσκο στο νοσοκομείο με πνευμονία και στους δύο πνεύμονες, ο κόσμος βρίσκεται σε εγρήγορση για ένα έκτακτο ειδησεογραφικό γεγονός: τον θάνατο ενός ποντίφικα.
To Politico σε ειδικό αφιέρωμα, παραθέτει αναλυτικά όλο το πρωτόκολλο που ακολουθείται στις περιπτώσεις που ένας ποντίφικας φύγει από τη ζωή μέχρι να εκλεγεί ο διάδοχός του.
Ο Φραγκίσκος, ο οποίος έχασε μέρος του πνεύμονα από λοίμωξη του αναπνευστικού στα νιάτα του, έχει ζητήσει από πέρυσι μια λιτή κηδεία για τον εαυτό του, αποφεύγοντας τις περίπλοκες τελετουργίες που τηρούνται όταν ένας πάπας πεθαίνει.
Μετά τον θάνατο ενός πάπα, ξεκινά άμεσα μια σειρά διαδικασιών. Ορισμένες παραδόσεις του Βατικανού χρονολογούνται μάλιστα από την Αρχαία Ρώμη.
Όποτε πεθαίνει ένας πάπας, εκλέγεται ένας νέος ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας σε μια υψηλού επιπέδου διαδικασία, που μάλιστα δραματοποιήθηκε στο θρίλερ «Conclave» που είναι υποψήφιο για Όσκαρ, με προοδευτικούς και συντηρητικούς καρδινάλιους να διεκδικούν τον έλεγχο του θεσμού.
Τι ακολουθεί μετά τον θάνατο του Πάπα
Η επιβεβαίωση του θανάτου γίνεται από τον Camerlengo, ανώτερο αξιωματούχο του Βατικανού. Επί του παρόντος, αυτή τη θέση κατέχει ο γεννημένος στην Ιρλανδία καρδινάλιος Kevin Farrell.
Αν η παράδοση συνεχιστεί, θα είναι ο Farrell που θα επισκεφθεί τη σορό του Πάπα Φραγκίσκου στο ιδιωτικό του παρεκκλήσι και θα φωνάξει το όνομά του. Σύμφωνα με μύθο, τον οποίο το Βατικανό αρνείται, ο Camerlengo χτυπά απαλά το κεφάλι του πάπα με ένα ασημένιο σφυρί.
Όταν ο ποντίφικας δεν ανταποκρίνεται, σύμφωνα με την παράδοση, η σφραγίδα στο δαχτυλίδι του, που επικυρώνει τα επίσημα παπικά έγγραφα, καταστρέφεται, υποδηλώνοντας το τέλος της βασιλείας του, και τα παπικά διαμερίσματα σφραγίζονται.
Ο Camerlengo ενημερώνει το Κολλέγιο των Καρδιναλίων, διοικητικό όργανο από ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους, ότι ο πάπας πέθανε, πριν ανακοινωθεί ο θάνατός του στον κόσμο σε δήλωση του Βατικανού στα μέσα ενημέρωσης.
Η περίοδος πένθους
Ο θάνατος του Πάπα θα φέρει 9 ημέρες πένθους, γνωστό ως Novendiale, ένα αρχαίο ρωμαϊκό έθιμο. Η Ιταλία επίσης κηρύσσει εθνικό πένθος.
Η σορός του ευλογείται, ντύνεται με παπικά άμφια και εκτίθεται στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου σε λαϊκό προσκύνημα όπου εκατοντάδες χιλιάδες παρατάσσονται για να αποτίσουν τα σέβη τους, συμπεριλαμβανομένων ξένων αξιωματούχων και παγκόσμιων ηγετών.
Στο παρελθόν, η σορός του πάπα τοποθετούνταν σε υπερυψωμένη εξέδρα, αλλά στην απλοποιημένη τελετή που επιθυμεί ο Πάπας Φραγκίσκος η σορός θα τοποθετηθεί σε ανοιχτό φέρετρο χωρίς τόση μεγαλοπρέπεια.
Ιστορικά, οι πάπες συχνά ταριχεύονταν και σε ορισμένους αφαιρούνταν τα όργανά τους πριν από την ταφή - μια εκκλησία κοντά στη Φοντάνα ντι Τρέβι στη Ρώμη κρατά τις καρδιές περισσότερων από 20 παπών, διατηρημένες ως ιερά λείψανα - αλλά αυτές οι πρακτικές δεν συνεχίστηκαν.
Στο διάστημα αυτό, θα τελούνται καθημερινές προσευχές και λειτουργίες Ρέκβιεμ στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου και σε ολόκληρο τον καθολικό κόσμο.
Ο Αργεντινός Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο είναι ο πρώτος μη Ευρωπαίος ποντίφικας εδώ και 1.300 χρόνια.
Εν τω μεταξύ, το Βατικανό θα εισέλθει σε μια μεταβατική περίοδο που ονομάζεται sede vacante, που σημαίνει «η έδρα είναι κενή», κατά την οποία η εξουσία της εκκλησίας παραδίδεται προσωρινά στο Κολέγιο των Καρδιναλίων - αν και δεν μπορούν να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις μέχρι να εκλεγεί νέος Πάπας.
Η ταφή
Η κηδεία του Πάπα πιθανότατα θα τελεστεί στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, με το πλήθος να συγκεντρώνεται στο Βατικανό για τη λειτουργία. Η τελετή θα γίνει από τον κοσμήτορα του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, τον 91χρονο σήμερα Ιταλό Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε.
Παραδοσιακά, ο Πάπας θάβεται στη συνέχεια στις Σπηλιές του Βατικανού, τις κρύπτες κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Σχεδόν 100 πάπες είναι ενταφιασμένοι εκεί, συμπεριλαμβανομένου του Πάπα Βενέδικτου XVI, του προκατόχου του Φραγκίσκου, ο οποίος παραιτήθηκε το 2013 και πέθανε το 2022.
Αλλά ο Φραγκίσκος είπε σε συνέντευξή του το 2023 ότι είχε επιλέξει τη βασιλική Santa Maria Maggiore στη Ρώμη, μια από τις αγαπημένες εκκλησίες του, ως τελευταίο μέρος ανάπαυσής του, καθιστώντας τον, τον πρώτο Πάπα εδώ και έναν αιώνα που θα ενταφιαστεί εκτός Βατικανού.
Οι προηγούμενοι πάπες θάβονταν σε τρία φέρετρα: ένα από κυπαρίσσι, ένα από ψευδάργυρο και ένα από φτελιά, φωλιασμένα το ένα μέσα στον άλλο, αλλά ο Φραγκίσκος διέταξε να τον θάψουν σε ένα μονό φέρετρο, φτιαγμένο από ξύλο και ψευδάργυρο.
Όταν θάφτηκε ο Βενέδικτος XVI, το φέρετρό του περιείχε επίσης νομίσματα που κόπηκαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, καθώς και έναν μεταλλικό σωλήνα που περιείχε έναν τυλιγμένο κύλινδρο, που ονομάζεται rogito - ένα έγγραφο 1.000 λέξεων που διηγείται τη ζωή του και την πορεία του. Ο Φραγκίσκος πιθανότατα θα ταφεί με το δικό του rogito που θα περιγράφει λεπτομερώς τη θητεία του ως Πάπα.
Οι εκλογές
Δύο με τρεις εβδομάδες μετά την κηδεία του Πάπα, το Κολλέγιο των Καρδιναλίων θα συγκληθεί στην Καπέλα Σιξτίνα για να πραγματοποιήσει ένα κονκλάβιο, την εξαιρετικά μυστική διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα. Θεωρητικά, κάθε βαφτισμένος άνδρας Ρωμαιοκαθολικός είναι επιλέξιμος για τον ρόλο, αλλά τα τελευταία 700 χρόνια, ο Πάπας επιλέγεται πάντα από το Κολέγιο των Καρδιναλίων.
Η συντριπτική πλειοψηφία από τους 266 ποντίφικες που εκλέχθηκαν σε όλη την ιστορία ήταν Ευρωπαίοι. Ο Πάπας Φραγκίσκος, γεννημένος ως Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο στην Αργεντινή, είναι ο πρώτος μη Ευρωπαίος ποντίφικας εδώ και 1.300 χρόνια.
Σε αντίθεση με την κανονική πολιτική, οι υποψήφιοι δεν πραγματοποιούν δημόσια εκστρατεία για τη θέση.
Την ημέρα της ψηφοφορίας, η Καπέλα Σιξτίνα, με τη διάσημη οροφή ζωγραφισμένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, κλείνει και οι καρδινάλιοι, που έχουν ορκιστεί μυστικότητα, κλειδώνονται μέσα.
Μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν. Περίπου 120 θα ψηφίσουν μυστικά, γράφοντας το όνομα του υποψήφιου της επιλογής τους σε ένα ψηφοδέλτιο και τοποθετώντας το σε ένα δισκοπότηρο πάνω από τον βωμό.
Εάν κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3, διεξάγεται νέος γύρος ψηφοφορίας. Μπορούν να υπάρξουν έως και 4 γύροι την ημέρα.
Το κονκλάβιο που εξέλεξε τον Πάπα Φραγκίσκο το 2013 διήρκεσε περίπου 24 ώρες και 5 κάλπες, αλλά η διαδικασία εκλογής μπορεί να διαρκέσει και περισσότερο.
Ένα κονκλάβιο τον 13ο αιώνα χρειάστηκε περίπου τρία χρόνια, ενώ ένα άλλο τον 18ο αιώνα χρειάστηκε τέσσερις μήνες.
Μετά την καταμέτρηση τα ψηφοδέλτια καίγονται σε μια σόμπα μέσα στην Καπέλα Σιξτίνα, την οποία εγκαθιστούν οι πυροσβέστες του Βατικανού.
Μια δεύτερη σόμπα καίει μια χημική ουσία στέλνοντας ένα σήμα καπνού μέσω μιας καμινάδας στον έξω κόσμο: Μαύρος καπνός σημαίνει ότι δεν έχει επιλεγεί νέος Πάπας, λευκός καπνός σημαίνει ότι κάποιος έχει εκλεγεί.
Ο νέος Πάπας
Μόλις επιλεγεί ένας Πάπας, ένας εκπρόσωπος του Κολλεγίου των Καρδιναλίων διαβάζει τη λατινική ανακοίνωση Habemus papam, που σημαίνει «Έχουμε Πάπα», από το κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου όπου χιλιάδες πιστοί αναμένουν τα νέα.
Στη συνέχεια, ο νέος πάπας, έχοντας επιλέξει ένα παπικό όνομα (πιθανότατα αυτό που τιμά έναν άγιο ή προκάτοχο) φοράει ένα λευκό ράσο, βγαίνει στο μπαλκόνι και προχωράει στην πρώτη του ομιλία στο κοινό. Και με αυτή τη διαδικασία, ο καθολικός κόσμος αποκτά έναν νέο ηγέτη.
Μαζί με τον καθορισμό των διδασκαλιών και των ηθών της εκκλησίας, ο πάπας κατέχει σημαντική διπλωματική και πολιτική δύναμη στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, ενεργώντας ως μεσολαβητής σε παγκόσμιες συγκρούσεις και καθοδηγώντας τις ανθρωπιστικές προσπάθειες.
Οι περισσότεροι πάπες υπηρετούν μέχρι την ημέρα που πεθάνουν.
Ο Πάπας Βενέδικτος XVI, ο οποίος παραιτήθηκε το 2013, σε ηλικία 85 ετών, λόγω της επιδείνωσης της υγείας του, ήταν ο πρώτος ποντίφικας που παραιτήθηκε εδώ και 600 χρόνια.
Πηγή: skai.gr