Ποιος περίμενε, 38 χρόνια αργότερα, ένα αρκτικόλεξο να γίνει τόσο δημοφιλές στην Ελλάδα. Οι εφημερίδες, οι τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα δεν σταματούν να συζητούν για την ΑΟΖ, ακόμα και εάν οι περισσότεροι αγνοούν πιά είναι η έννοια και η αξία της. Βέβαια οι Ελληνες είναι ειδήμονες επί παντός επιστητού, οπότε και η ΑΟΖ δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
Τελευταία έχουν εξαφανιστεί και οι φανατικοί οπαδοί της υφαλοκρηπίδας με πρώτον τον πατριάρχη της υφαλοκρηπίδας καθηγητή Χρήστο Ροζάκη. Ακόμα και ο Αλέξης Τσίπρας που είχε ξεχάσει την ΑΟΖ, όταν ήταν πρωθυπουργός για μια πενταετία, τώρα σε συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά στην Κυριακάτικη Καθημερινή δήλωσε ότι η Ελλάδα πρέπει να ανακηρύξει ΑΟΖ και να την οριοθετήσει με την Ιταλία, την Αίγυπτο και την Αλβανία. Ξέχασε και αυτός την ΑΟΖ της Κύπρου!
Αλλά ξαφνικά φαίνεται ότι υπεύθυνος για την ανακήρυξη και οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ δεν θα είναι άλλος από τον Ταγίπ Ερντογάν!
Η Τουρκία βιάζεται να συγκρουστεί μαζί μας και απόδειξη αυτής της σπουδής είναι ο τελευταίος προκλητικός χάρτης της Αγκυρας που επιχειρεί να ακυρώσει τον μοναδικό χάρτη που συνέταξε ποτέ η Ελλάδα, τον ξεχασμένο χάρτη Μανιάτη.
Τη περασμένη Πέμπτη στην συνάντηση του Ερντογάν με τον Σάρατζ της Λιβύης αποφασίστηκε να χτυπηθεί η Ελλάδα με έρευνες και γεωτρήσεις στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα της νότια της Κρήτης. Η τουρκική εφημερίδα “Γενί Σαφάκ” ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα επιχείρησε να καταλάβει μια θαλάσσια περιοχή 39 χιλιάδων τ.χλμ. που ανήκει στη Λιβύη, αντίθετα με το διεθνές δίκαιο. Ισχυρίζεται επίσης ότι ένα μέρος του τεμαχίου 15 αποτελεί ΑΟΖ της Τουρκίας και πως το τεμάχιο 20 αποτελεί ΑΟΖ της Λιβύης.
Ο χάρτης που κλέβει τα οικόπεδα Μανιάτη
Πηγή: Τουρκική Εφημερίδα «ΓΕΝΙ ΣΑΦΑΚ»
Ο Γιάννης Μανιάτης, ως υπουργός Ενέργειας το 2011 όχι μόνο δημιούργησε τον μοναδικό χάρτη που δείχνει τα δυτικά θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία, την Ιταλία και την Λιβύη, αλλά έστειλε τις γεωγραφικές συντεταγμένες αυτού του χάρτη στα Ηνωμένα Έθνη.
Χάρτης Μανιάτη
Πηγή: Ελληνικό Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, 2014
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη καθυστερήσει να προβεί σε διάβημα στην Τουρκία για αυτή την κατάφορη παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην θάλασσα νότια της Κρήτης, που αναμφίβολα ανήκει στην Ελλάδα. Όπως ήδη αναφέραμε, ο Χάρτης Μανιάτη έχει ήδη κατατεθεί στον ΟΗΕ και η Ελλάδα πρέπει άμεσα να καταθέσει την διαμαρτυρία της και στα Ηνωμένα Έθνη.
Τι σημαίνει, εάν τρυπήσει ένα τουρκικό γεωτρύπανο την ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα της Κρήτης; Η πιο εύκολη απάντηση θα ήταν «δεν θα τολμούσαν να το κάνουν, εάν ήταν Πρωθυπουργός ο Ανδρέας Παπανδρέου».
Βέβαια, η σημερινή κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική.
Η Ελλάδα γνωρίζει ποιά είναι τα θαλάσσια σύνορά της και πρέπει να ζητήσει την άμεση απομάκρυνση του τουρκικού γεωτρύπανου από την περιοχή της Κρήτης και να στείλει τις ναυτικές της δυνάμεις για να υπερασπίσει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα από την τουρκική παραβατικότητα. Απλώς, να γνωρίζουμε ότι στον αγώνα αυτόν θα είμαστε μόνοι μας.
Όπως ανέφερε, πρόσφατα, σε ένα εξαιρετικό του άρθρο ο Πέτρος Ευθυμίου:
«Μπροστά στην άμεση εκδήλωση των τουρκικών προθέσεων με την αναγγελία ερευνών τους επόμενους μήνες σε αναμφισβήτητης ελληνικής κυριαρχίας θαλάσσιες ζώνες, οφείλουμε να μην αφήσουμε ακόμη και τον ελάχιστο χώρο για «γκρίζες ζώνες» στις συμπεριφορές μας, που μπορεί να ερμηνευτούν με λάθος τρόπο από την Τουρκία και να ενθαρρύνουν την επιθετικότητά της. Το μήνυμα πρέπει να είναι κρυστάλλινα διαυγές: το ότι η Ελλάδα θέλει την ειρήνη, δεν σημαίνει ότι μπορεί να υποχωρήσει υπό την απειλή του πολέμου.»
Η στάση των Αμερικανών
Ήταν αναμφίβολα πολύ θετική η πρόσφατη δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο όχι μόνο είναι παράνομο, αλλά δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο, προσθέτοντας ότι:
«Δεν σχολιάζουμε τα θαλάσσια σύνορα των χωρών αλλά ένα μνημόνιο δεν μπορεί να επηρεάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τρίτων χωρών, όπως η Ελλάδα».
Οι Αμερικανοί υποψιάζονται ότι οι Τούρκοι θέλουν να αμφισβητήσουν επιπλέον και τα δύο οικόπεδα νοτιοδυτικά της Κρήτης (οικόπεδα 16 και 17 του χάρτη Μανιάτη), που συνορεύουν με την Λιβύη και τα οποία η Ελλάδα παραχώρησε για εξερεύνηση στην ExxonMobil, TOTAL και ΕΛΠΕ.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι Τούρκοι μπορούν να κυκλοφορούν όσους χάρτες θέλουν, αλλά ο ακριβής χάρτης της τουρκικής ΑΟΖ βρίσκεται στο Γραφείο του Γεωγράφου (Office of Geographer) του State Department και είναι αυτός που είχα και εγώ δημοσιεύσει στο τέλος της δεκαετίας του 1980 με βάση τη μέση γραμμή.
Αμερικανικός χάρτης που δείχνει την ΑΟΖ της Τουρκίας
Πηγή: Global Marine Boundaries Data Base, General Dynamics, Reston, Virginia, USA
Θα ήταν χρήσιμο ο Κυριάκος Μητσοτάκης να υπενθυμίσει στον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ τον παραπάνω χάρτη της υπηρεσίας του και να ζητήσει να κοινοποιηθεί από τις αμερικανικές αρχές στον Ταγίπ Ερντογάν.
Και ξαφνικά γίναμε όλοι φιλοαμερικανοί.
Ενθουσιαστήκαμε τόσο πολύ με την τελευταία αμερικανική δήλωση που γίναμε βασιλικότεροι του βασιλέως σβήνοντας μία λέξη από την αμερικανική θέση. Η παράλειψη μιάς και μόνο λέξης δεν είναι τόσο τραγικό γεγονός, αλλά προκαλεί ερωτηματικά, διότι την λέξη αυτή την παρέλειψαν όλα τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και όλες οι εφημερίδες ανεξάρτητα από την πολιτική τους τοποθέτηση.
Ας δούμε όμως τι ακριβώς είπαν οι Αμερικανοί:
«We note that Greece also has maritime claims in the area addressed by the Turkey-Libya delimitation memorandum of understanding. In this regard, we underscore that the memorandum of understanding cannot, as a legal matter, affect the rights or obligations of third states, such as Greece. We also note that under international law as reflected in the Law of the Sea Convention, islands generally generate an EEZ and continental shelf to the same extent as any other land territory. »
Και εδώ η ελληνική μετάφραση:
«Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα έχει επίσης θαλάσσιες αξιώσεις στην περιοχή που αναφέρεται το μνημόνιο οριοθέτησης της Τουρκίας και της Λιβύης. Ως προς αυτό, υπογραμμίζουμε ότι το μνημόνιο δεν μπορεί, ως νομικό ζήτημα, να επηρεάσει τα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις τρίτων κρατών, όπως η Ελλάδα. Σημειώνουμε επίσης ότι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όπως αντικατοπτρίζεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά γενικώς έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη χερσαία επικράτεια.»
Αυτό το “generally generate” μπορεί να ερμηνευθεί ότι κάποια νησιά μπορεί να μην έχουν πλήρη δικαιώματα σε ΑΟΖ και επομένως έπρεπε να παραληφθεί από το κείμενο των ΗΠΑ.
Η δήλωση των Αμερικανών θα φανεί εάν έχει βαρύτητα, όταν κάποιο τουρκικό σεισμολογικό ή γεωτρύπανο κατευθυνθεί για εξερεύνηση στα παράνομα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας-Λιβύης , που οι Αμερικανοί ούτε λίγο ούτε πολύ πιστοποιούν ότι ανήκουν στην Ελλάδα. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει η δήλωσή τους: «Η Ελλάδα έχει επίσης θαλάσσιες αξιώσεις στην περιοχή που αναφέρεται το μνημόνιο της Τουρκίας και της Λιβύης.»
Σχεδόν οι πάντες τονίζουν τώρα ότι το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας. Αλλά όταν προσπαθούσα να πείσω την νεοεκλεγμένη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να προχωρήσει σε οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο για να προλάβουμε το Τουρκολιβυκό μνημόνιο, αγνοήθηκα πλήρως.
Αλλά ακόμα και τώρα δεν είναι αργά. Πρέπει, επιτέλους, να αναλάβουμε μια πρωτοβουλία, κάτι στο οποίο υστερούμε και να οριοθετήσουμε την ΑΟΖ μας με αυτή της Κύπρου. Η ευκαιρία με την Αίγυπτο χάθηκε, όταν ο στρατηγός Σίσι θέλησε να έχει θαλάσσια σύνορα και με την Τουρκία. Τώρα τελευταία ακούγεται ότι για να ικανοποιήσουμε την Αίγυπτο ενδιαφερόμαστε να συζητήσουμε τμηματική οριοθέτηση μαζί τους. Αυτή είναι μια απαράδεκτη και επικίνδυνη θέση, που πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Οποίος αναφέρεται σε τμηματική οριοθέτηση ή ανακήρυξη ΑΟΖ ή σε τμηματική επέκταση των χωρικών μας υδάτων δεν έχει διαβάσει το Δίκαιο της Θάλασσας. Η UNCLOS δεν προβλέπει πουθενά τμηματική ανακήρυξη, οριοθέτηση και επέκταση χωρικών υδάτων.
ΠΗΓΗ: hellasjournal.com