Στο νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων για το 2024, το οποίο ανακοινώθηκε με εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας μετά από τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, περιλαμβάνεται και μία αλλαγή ως προς το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου Β για τα βρέφη.
Μέχρι πρότινος, το συγκεκριμένο εμβόλιο αποζημιωνόταν μόνο για τις ομάδες υψηλού κινδύνου. Πλέον, θα χορηγείται δωρεάν και για τα βρέφη από 2 έως 18 μηνών.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εξήγησε το σκεπτικό της για αυτήν την αλλαγή στον εμβολιασμό των βρεφών με το πρωτεϊνικό εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου οροομάδας Β, η οποία έχει να κάνει αφενός με την επαναφορά της επίπτωσης της μηνιγγίτιδας Β σε προπανδημικά επίπεδα και τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπλοκές της, αφετέρου με τα πρόσφατα δεδομένα που επιβεβαιώνουν την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Κατά την τελεταία δεκαετία (2014-2023) δηλώθηκαν στην Ελλάδα συνολικά 131 περιστατικά διεισδυτικής μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου (ΔΜΝ) από οροομάδα Β σε βρέφη και παιδιά, ηλικίας έως 18 ετών. Η πλειονότητα αφορούσε βρέφη ηλικίας κάτω του έτους καθώς και παιδιά ηλικίας 1-4 ετών. Η μεγαλύτερη επίπτωση παρατηρήθηκε σε βρέφη κάτω του έτους. Κατά τη δεκαετία 2014-2023 σημειώθηκαν συνολικά 9 θάνατοι από ΔΜΝ από οροομάδα Β σε βρέφη και παιδιά ως 18 ετών.
Το έτος 2023, η επίπτωση της ΔΜΝ στα βρέφη ηλικίας 0-5 μηνών ήταν 7,82 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού και στα βρέφη ηλικίας 6-11 μηνών ήταν 5,22, ενώ σε παιδιά ηλικίας 1-4 ετών η επίπτωση ήταν 0,61. Αξίζει να σημειωθεί ότι, το έτος 2023, τα κρούσματα ΔΜΝ από οροομάδα Β που καταγράφηκαν σε άτομα ηλικίας έως 18 ετών αφορούσαν κατά κύριο λόγο βρέφη ηλικίας κάτω του έτους (5 από 11 κρούσματα. Η εμφάνιση επιδημικών εξάρσεων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου Β σε φοιτητές ή σπουδαστές είναι εξαιρετικά σπάνια στη χώρα μας.
Σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών αναφέρει: «Πρόσφατες μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν επιβεβαιώσει τα αρχικά δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού των βρεφών με το πρωτεϊνικό εμβόλιο 4CMenB. Σε μελέτη ασθενών-μαρτύρων (matched case-control study) που διεξήχθη στην Ισπανία κατά τη χρονική περίοδο Οκτωβρίου 2015 – Οκτωβρίου 2019, διαπιστώθηκε ότι ο εμβολιασμός με 4CMenB παρέχει υψηλή προστασία σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών. Η προστασία έναντι της νόσου από οροομάδα Β υπολογίσθηκε σε 71% (95% ΔΕ 45, 85) μετά από πλήρη εμβολιασμό. Επιπρόσθετα διαπιστώθηκε ότι ο εμβολιασμός προστατεύει και έναντι άλλων οροομάδων μηνιγγιτιδοκόκκου, αφού η συνολική προστασία έναντι οποιασδήποτε οροομάδας υπολογίστηκε σε 76% (95% ΔΕ 57, 87)».
Σε πιο πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμήθηκε επιπλέον ότι «στο διάστημα της τριετίας 2015-2018, αποφεύχθηκαν 277 περιστατικά διεισδυτικής μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου (ΔΜΝ) (95% ΔΕ 236, 323) και μάλιστα διαπιστώθηκε ότι η προστασία μετά από χορήγηση της αναμνηστικής δόσης στην ηλικία των 12 μηνών διαρκεί για τουλάχιστον 2 χρόνια».
Η ΕΕΕ λαμβάνοντας υπόψη «τη βαρύτητα της ΔΜΝ και τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπλοκές της, τα πρόσφατα βιβλιογραφικά δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του εμβολίου 4CMenB, την επαναφορά της επίπτωσης της ΔΜΝ από οροομάδα Β σε προπανδημικά επίπεδα, παρόλο που αυτά εξακολουθούν να παραμένουν χαμηλά τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας μας, σύμφωνα με τα οποία η μέγιστη επίπτωση της ΔΜΝ καταγράφεται στη βρεφική ηλικία και μάλιστα κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής» συστήνει την εισαγωγή του εμβολιασμού με το 4CMenB στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στα βρέφη ηλικίας κάτω του έτους. Ο εμβολιασμός πρέπει να διενεργείται με έναρξη από την ηλικία των δυο μηνών και χορήγηση 3 δόσεων με σχήμα 2+1 στις ηλικίες 2, 4 και 12 μηνών αντίστοιχα. Επισημαίνεται, ότι η έγκαιρη έναρξη έχει μεγάλη σημασία διότι, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας μας, η μέγιστη επίπτωση της νόσου καταγράφεται στη βρεφική ηλικία και μάλιστα κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Ο εμβολιασμός με το 4CMenB μπορεί να διενεργηθεί ταυτόχρονα με τα άλλα εμβόλια που χορηγούνται στα βρέφη.
Την εξέλιξη αυτή, χαιρέτισε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, η οποία ωστόσο τονίζει ότι θα πρέπει πρώτα να γίνουν οι απαραίτητες διαδικαστικές αλλαγές στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, προκειμένου να μπορεί να συνταγογραφηθεί το εμβόλιο δωρεάν για τα βρέφη 2 - 18 μηνών.