Στις 9 Φεβρουαρίου 1897, στη διάρκεια της Κρητικής Επαναστάσεως, σημειώθηκε το περιστατικό της επιδείξεως ενός εξωπραγματικού, αδιανόητου, προσωπικού θάρρους, από πλευράς του Επαναστάτη Σπύρου Καγιαλέ (ή Καγιαλεδάκη), για το οποίο ο ίδιος μεν πέρασε στην ιστορία της Πατρίδος μας, το περιστατικό αυτό καθ’ αυτό συνέβαλε τα μέγιστα στην αρχική αυτονόμηση του νησιού και στην εν συνεχεία βεβαίως ένωσή της με τον εθνικό κορμό, που αποτελούσε και διαρκή πόθο και επιδίωξη των κατοίκων της.
Ο Σπύρος Καγιαλές (ή Καγιαλεδάκης) γεννήθηκε το 1872, με τον πατέρα του Δημήτρη να κατάγεται από τη Γαμβούσα και τη μητέρα του Μαρία από τα Σφακιά. Ήταν – θα μπορούσε να πει κάποιος σήμερα – «οικογενειακή παράδοση» η συμμετοχή των ανδρών της οικογένειάς του στις κατά καιρούς επαναστατικές κινήσεις των συμπατριωτών του, έστω και αν αυτές δεν είχαν ευτυχές αποτέλεσμα για το νησί, που για αιώνες στέναζε κάτω από τον Οθωμανικό Τουρκικό ζυγό! Ο πατέρας του και η οικογένειά του εγκαταστάθηκαν από πολύ νωρίς στην Χαλέπα Χανίων, όπου και μεγάλωσε ο ίδιος.
Στις αρχές του 1897 η Κρήτη έχει ξεσηκωθεί εξαιτίας των νέων θηριωδίες των Οθωμανών Τούρκων. Οι Κρητικοί επαναστατούν και αποφασίζουν να κηρύξουν την Ένωση με την Ελλάδα.
Στον Προφήτη Ηλία του Ακρωτηρίου Χανίων Κρήτης οι επαναστάτες οχυρώνονται και ως πρώτη τους κίνηση είναι η ύψωση της Ελληνικής Σημαίας. Όμως εκτός από την (αναμενόμενη) τουρκική αντίδραση έχουν να αντιμετωπίσουν και την αντίδραση των «Μεγάλων Δυνάμεων» της εποχής Ιταλίας, Γαλλίας, Αυστρίας, Γερμανίας, Αγγλίας και Ρωσίας. Τότε ο Σπύρος Καγιαλές συμμετείχε από την αρχή στην Επανάσταση, στο Ακρωτήρι, μαζί με τους υπόλοιπους αδελφούς του Γιώργο, Μανώλη, Αντώνη και Σήφη.
Στις 9 Φεβρουαρίου 1897, τη μέρα που ο Καγιαλές με το κατόρθωμά του πέρασε στην Ιστορία, ο ίδιος, τα αδέλφια του και οι υπόλοιποι συναγωνιστές τους, είχα οχυρωθεί στον Προφήτη Ηλία. Εκεί όπου σήμερα βρίσκονται οι Τάφοι των Βενιζέλων. Τότε μία ρωσική οβίδα πλήττει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και άλλη μία, επίσης ρωσική, από το πολεμικό «Βελίκι» (= «Μέγας») χτυπά και σπάει τον ιστό με την μεγάλη Ελληνική Σημαία. Αμέσως ο επικεφαλής των επαναστατών Μιχάλης Καλορίζικος, διατάζει να στηθεί και πάλι στη θέση του ο σπασμένος ιστός με τη Σημαία.
Ο Σπύρος Καγιαλές, ζωσμένος με όλα του τα άρματα, πετάγεται από εκεί που ήταν καλυμμένος και με κίνδυνο της ζωής του, καθώς ο βομβαρδισμός συνεχιζόταν, ξαναστήνει τον ιστό και η σημαία κυματίζει και πάλι. Μια νέα οβίδα σπάει για δεύτερη φορά τον ιστό, που τον ξαναστήνει και πάλι ο Καγιαλές. Κατά μία απίθανη συγκυρία και μία τρίτη οβίδα πέφτει ξανά στον ιστό, που θρυμματίζεται τελείως πλέον, και η Σημαία ξαναπέφτει στο έδαφος
Μόλις ο Καγιαλές είδε τη Σημαία να πέφτει και για τρίτη φορά, και καθώς δεν υπήρχε πλέον κοντάρι, αμέσως, χωρίς να διστάσει ούτε στιγμή, την άρπαξε με τα δυνατά του χέρια και κάνοντας το ίδιο του το σώμα κοντάρι, την «ξαναέστησε» για να κυματίζει και πάλι περήφανα και να φαίνεται από μακριά.
Ο ηθικός συμβολισμός της κινήσεώς του αυτής ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ.
Σημαία πάνω σε κάστρο ή άλλο οχυρό μέρος που πίπτει ή υποστέλλεται σημαίνει παράδοση και φυσικά δεν ήταν πρόθεση των Επαναστατών κάτι τέτοιο!
Αμέσως ο επικεφαλής της ναυτικής δυνάμεως που κανονιοβολούσε τους οχυρωμένους επαναστάτες, Ιταλός Υποναύαρχος Φελίτσε Κανεβάρο, διέταξε την παύση του πυρός. Το στρατόπεδο των επαναστατημένων Κρητικών δονείται από ζητωκραυγές και πανηγυρισμούς, ενώ στο ελληνικό θωρηκτό «ΥΔΡΑ» το πλήρωμά του σε στάση προσοχής ψέλνει τον Εθνικό Ύμνο!
Πολύ αργότερα, ο ίδιος ο ναύαρχος Κανεβάρο έγραψε στα απομνημονεύματά του για το μοναδικό αυτό γεγονός (Wikipidia.org): «Η ανύψωση της σημαίας με αυτόν τον τόσο ηρωικό τρόπο, αποτέλεσε μια στιγμή της ζωής μου που δεν θα λησμονήσω ποτέ».
Ο ίδιος ο εκ των τότε πρωταγωνιστών της Επαναστάσεως και μετέπειτα πρωθυπουργός της Ελλάδος, Ελευθέριος Βενιζέλος, διηγείτο αργότερα ότι σε συνάντησή του ο Ιταλός Ναύαρχος του είχε πει, ότι «έμεινε άναυδος από θαυμασμό για την ωραία αυτή και κατ’ εξοχήν ηρωική πράξη» του Σπύρου Καγιαλέ.
Η είδηση για την ηρωική πράξη του Καγιαλέ ταξίδευσε γρήγορα σε ολόκληρο τον κόσμο, προκαλώντας θύελλα ενθουσιασμού ιδίως μεταξύ των ομογενών, μέσω των δημοσιογράφων και των ξένων ανταποκριτών που ήταν παρόντες. Η ηρωική πράξη του Καγιαλέ αποτέλεσε την αιτία να οργανωθούν πολλά συλλαλητήρια σε διάφορες χώρες, κατά τα οποία οι πολίτες των χωρών αυτών απαίτησαν να βοηθηθεί η Κρήτη και να ελευθερωθεί.
Σε πρακτικό αλλά και διπλωματικό επίπεδο, το γεγονός αυτό, σήμαινε μία πολύ μεγάλη διπλωματική νίκη των Ελλήνων, παίζοντας παράλληλα σημαντικότατο ρόλο για την μετά από μερικούς μήνες αυτονόμηση της Κρήτης. Και αυτό γιατί οι ξένοι ναύαρχοι υπέβαλαν ευνοϊκές εισηγήσεις για το ζήτημα στις κυβερνήσεις τους, όπου μεταξύ άλλων αναφέρονταν και στο γεγονός ως ενδεικτικό της επιθυμίας των κατοίκων του νησιού για την ελευθερία τους και την ένωσή τους με την Ελλάδα.
Ο επαναστάτης Σπ.Καγιαλές την ημέρα του άφθαστου ηρωισμού του στάθηκε τυχερός και δεν χτύπησε. Επέζησε της Επαναστάσεως και ευτύχησε να δει το αγαπημένο του νησί ελεύθερο και ενωμένο με τον εθνικό κορμό, την 1η Δεκεμβρίου 1913.
Μάλιστα ο ίδιος συμμετείχε ως εθελοντής στις μάχες του Δρίσκου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, όπου και πάλι διακρίθηκε για την ανδρεία του και τιμήθηκε με την απονομή ειδικών μεταλλίων και διπλώματος.
Ο Σπ. Καγιαλές με τη γυναίκα του Μαρία, το γένος Καπνισάκη, είχε δύο παιδιά, ένα γιό και μία κόρη. Ο γιός του Γεώργιος διακρίθηκε ιδιαιτέρως στα πεδία των μαχών στη Μακεδονία, όπου και έπεσε μαχόμενος υπέρ πατρίδος. Αυτή η απώλεια του μονάκριβου γιού του, τον «στιγμάτισε» για όλη την υπόλοιπη ζωή του.
Στις 5 Σεπτεμβρίου 1929 ο Σπ. Χαλεπάς πέθανε στη Χαλέπα Χανίων με το όνομά του μονάκριβου γιού του στα χείλη του και αναπαύεται ως σήμερα στον οικογενειακό τάφο της στο νεκροταφείο της Αγίας Φωτεινής Χαλέπας.
Κάθε χρόνο ο Δήμος Ακρωτηρίου γιορτάζει την επέτειο του βομβαρδισμού της 9ης Φεβρουαρίου 1897 με ειδική εκδήλωση και κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα του Σπύρου Καγιαλέ. Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντος, δωρεά της «Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής», φιλοτέχνησε ο Χανιώτης γλύπτης Γιάννης Μαρκαντωνάκης, πραγματοποιήθηκαν στις 21 Ιουλίου 1997, στην επέτειο της συμπληρώσεως 100 ετών από το βομβαρδισμό και το συγκεκριμένο μοναδικό γεγονός απαράμιλλου ηρωισμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ηρωική πράξη του Καγιαλέ έχει αποτυπωθεί μέχρι και σε γραμματόσημο των Ελληνικών Ταχυδρομείων, και έτσι, μέσω αυτής της μεθόδου, έχει μεταφερθεί στα πέρατα του κόσμου.