Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πανελλήνου Ιατρικού Συλλόγου: Τους τελευταίους μήνες η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν νέο ιό, τον SARS-COV-2, όπου και επίσημα αποτελεί πανδημία. Το σύνολο των χωρών προσπαθούν με έκτακτα μέτρα να περιορίσουν τη μετάδοση του ιού, ενώ ταυτόχρονα η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα με στόχο την πρόληψη, αλλά και τη θεραπεία. Στα πλαίσια αυτής της συζήτησης και θέλοντας να ενημερώσουμε και τους πολίτες απαντάμε σε μια σειρά ερωτήματα βάσει των στοιχείων που έχουμε ως τώρα.
Πιο συγκεκριμένα, λοιπόν:
Στο ερώτημα αν τα ζώα μπορούν να μεταδώσουν τον ιό ή όχι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα κατοικίδια κινδυνεύουν να μολυνθούν από τον νέο κορονοϊό. Οι κορονοϊοί (Coronavirus) παρατηρούνται σε πολλά είδη ζώων. Κανένας από αυτούς δε μεταδίδεται στον άνθρωπο.
Στον άνθρωπο την τελευταία εικοσαετία εμφανίστηκαν κορονοϊοί όπως ο SARS και φυσικά, ο κορονοϊός SARS-COV-2. Αν και είναι πιθανό οι λοιμώξεις αυτές που αφορούν ανθρώπους να άρχισαν από κάποιο ζώο, κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί επαρκώς.
Σε ό,τι αφορά το πρόσφατο δημοσίευμα για την απομόνωση κορονοϊού από ένα σκύλο που ανήκε σε μια γυναίκα που ασθενούσε από SARS-COV-2 στο Χονγκ Κονγκ δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο σκύλος αυτός δε μολύνθηκε από την ιδιοκτήτρια ή από κάποια μολυσμένη επιφάνεια. Λήφθηκαν επιχρίσματα από τη ρινική κοιλότητα και το στόμα του και βρέθηκαν “ασθενώς θετικά” για τον ιό που προκαλεί SARS-COV-2.
Οι επιπτώσεις από ένα «ασθενώς θετικό» αποτέλεσμα εξέτασης είναι ασαφείς και είναι άγνωστο αν η παρουσία του ιού οφείλεται σε λοίμωξη, περιβαλλοντική μόλυνση, διασταυρούμενη αντιδραστικότητα ή ακόμα και πιθανά προβλήματα με την ίδια τη διαδικασία της εξέτασης. Εκπρόσωποι του Χονγκ Κονγκ δήλωσαν ότι ο σκύλος δεν είχε άλλα κλινικά συμπτώματα ασθένειας, μπήκε σε καραντίνα και δέχεται φροντίδα, ενώ θα συνεχίσει να παρακολουθείται και να εξετάζεται ώστε να επιβλέπεται η κατάστασή του. Ο ΠΟΥ έχει ανακοινώσει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ζώα, όπως οι σκύλοι ή οι γάτες, μπορούν να μολυνθούν με τον κορονoϊό SARS-COV-2 .
Mε τα σημερινά δεδομένα τα ζώα δεν αποτελούν πηγή μόλυνσης ή δεξαμενές επιβίωσης του SARS-COV-2, ούτε νοσούν από αυτό και οι άνθρωποι είναι απόλυτα ασφαλείς όταν χειρίζονται δεσποζόμενα ή αδέσποτα ζώα αρκεί να τηρούν τα βασικά μέτρα υγιεινής, όπως π.χ. το πλύσιμο των χεριών πριν και αφού αγγίξουν ζώα, το φαγητό τους ή αντικείμενα της ατομικής υγιεινής τους.
Μπορούν τα τρόφιμα να είναι πηγή ή μέσο μετάδοσης του SARS-COV-2; Οι εμπειρίες μας από τις προηγούμενες εξάρσεις σχετικών κορονοϊών, όπως το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS-CoV) και το Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής (MERS-CoV), δείχνουν ότι δεν έχει παρατηρηθεί μετάδοση μέσω της κατανάλωσης τροφίμων. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο κορονοϊός διαφέρει από αυτή την άποψη.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μία κατάσταση που εξελίσσεται διαρκώς και οι πληροφορίες θα ανανεώνονται καθώς θα είναι διαθέσιμες. Αν κάτι είναι χρήσιμο αυτή τη στιγμή είναι να επιδείξουμε όλοι και όλες ψυχραιμία και να ακολουθούμε τους κανόνες που η διεθνής επιστημονική κοινότητα προτείνει. Για όλους οι μέρες είναι δύσκολες, όμως, όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν είναι σαφώς αντιμετωπίσιμες.
Παρακάτω παραθέτουμε μεταφρασμένες τις οδηγίες της WSAVA για τη διαχείριση των κατοικίδιων ζώων.
Αν το κατοικίδιό μου έχει έρθει σε επαφή με κάποιον που νοσεί με SARS-COVID-2, μπορεί να μεταδώσει την ασθένεια σε άλλους ανθρώπους;
Παρόλο που δεν έχουμε με ασφάλεια αυτή την πληροφορία, υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι τα ζώα συντροφιάς μπορούν να μολυνθούν και να μεταδώσουν τον SARS-Cov-2. Δεν γνωρίζουμε επίσης αν μπορούν να νοσήσουν από αυτό τον νέο κορονοϊό. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή αποδείξεις ότι τα ζώα συντροφιάς μπορούν να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης για τους ανθρώπους.
Τι πρέπει να κάνω αν το κατοικίδιό μου εμφανίσει μια ανεξήγητη ασθένεια και έχει έρθει σε επαφή με καταγεγραμμένη λοίμωξη από SARS-COV-2;
Δεν γνωρίζουμε ακόμα αν τα ζώα συντροφιάς μπορούν να μολυνθούν από τον SARS-Cov-2 ή να νοσήσουν με SARS-COV-2. Αν το κατοικίδιό σας εμφανίσει κάποια ανεξήγητη ασθένεια και έχει έρθει σε επαφή με άτομο με SARS-COV-2, επικοινωνήστε με το γιατρό που παρακολουθεί τον ασθενή. Αν στην περιοχή σας υπάρχει δημόσιος κτηνιατρικός φορέας, ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να επικοινωνήσει μαζί του ή κάποιον άλλο αρμόδιο φορέα. Αν ο δημόσιος κτηνιατρικός φορέας της περιοχής σας ή άλλος δημόσιος ιατρικός φορέας σας συμβουλεύσει να πάτε το κατοικίδιό σας σε κτηνιατρική κλινική, επικοινωνήστε πρώτα με την κλινική πριν την επίσκεψή σας και ενημερώστε τους ότι φέρνετε κατοικίδιο που έχει εκτεθεί σε άτομο με SARS-COV-2. Αυτό θα επιτρέψει στην κλινική να ετοιμάσει έναν χώρο απομόνωσης. Μην μεταφέρετε το ζώο σε κτηνιατρική κλινική παρά μόνο αν έχετε λάβει σχετική οδηγία από υπάλληλο δημόσιου ιατρικού φορέα.
Τι ανησυχίες υπάρχουν σχετικά με τα κατοικίδια που έχουν έρθει σε επαφή με άτομα που έχουν μολυνθεί από αυτόν τον ιό;
Παρόλο που φαίνεται ότι ο SARS-COV-2 προήλθε από ζωική πηγή, πλέον εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η εξάπλωση αυτή από άνθρωπο σε άνθρωπο θεωρείται ότι συμβαίνει κυρίως μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων που παράγονται όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται. Αυτή τη στιγμή δεν είναι σαφές πόσο εύκολα και με τι ισχύ αυτός ο ιός μεταφέρεται μεταξύ των ανθρώπων. Το πιο σημαντικό είναι ότι υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι τα ζώα συντροφιάς, συμπεριλαμβανομένων των κατοικιδίων, όπως οι σκύλοι και οι γάτες, μπορούν να μολυνθούν από τον SARS-COV-2.
Παρόλο που δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα κατοικίδια παίζουν ρόλο στην επιδημιολογία του SARS-COV-2, θα πρέπει στην κλινική να τηρείται αυστηρή υγιεινή χεριών καθ’ όλη τη διάρκεια της κτηνιατρικής επαφής, ειδικά αν πρόκειται για ζώο που έχει έρθει σε επαφή με μολυσμένο άτομο.
Τι πρέπει να γίνει με τα κατοικίδια ζώα σε περιοχές όπου ο ιός είναι ενεργός;
Επί του παρόντος, υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι τα κατοικίδια μπορούν να μολυνθούν από τον νέο κορονοϊό. Παρόλο που δεν έχουν αναφερθεί κατοικίδια ή άλλα ζώα που να έχουν νοσήσει με SARS-COV-2, μέχρι να γνωρίζουμε περισσότερα, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων θα πρέπει να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή με άγνωστα ζώα και πάντα να πλένουν τα χέρια τους πριν και μετά την επαφή τους με ζώα. Αν οι ιδιοκτήτες νοσήσουν με SARS-COV-2, θα πρέπει να αποφύγουν την επαφή με τα κατοικίδιά τους, όπως το να τα χαϊδεύουν, να τα αγκαλιάζουν, να τα αφήνουν να τους φιλούν ή να τους γλείφουν, να μοιράζονται το ίδιο φαγητό. Αν πρέπει οπωσδήποτε να φροντίσουν το κατοικίδιό τους ή να έρθουν σε επαφή με ζώα όσο είναι άρρωστοι, θα πρέπει να πλένουν τα χέρια τους πριν και μετά την επαφή μαζί τους και να φορούν μάσκα.
Πηγές πληροφόρησής μας είναι οι δημοσιεύσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της WSAVA (Παγκόσμια Κτηνιατρική Ένωση για τα Μικρά Ζώα), της FECAVA (Ομοσπονδία Κτηνιατρικών Ενώσεων Ζώων Συντροφιάς), της FVE (Πανευρωπαϊκή Ένωση Κτηνιάτρων), της AVMA (Αμερικανική Κτηνιατρική Ένωση) και της EFSA (Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων).