Αυτοί που λένε ότι η θρησκεία δεν έχει σχέση με την πολιτική δεν ξέρουν τι είναι θρησκεία, έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι… Και είχε απόλυτο δίκιο, αν αναλογιστούμε τον… «ιερό πόλεμο» που διεξάγεται εδώ και λίγα χρόνια, παράλληλα με τον διπλωματικό και εσχάτως με τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία!
Τα τελευταία χρόνια -κυρίως από το 1991- η δημιουργία νέων Εκκλησιών απασχόλησε έντονα το ΝΑΤΟ, τη Ρωσία, τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία (δηλαδή της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας, των Ιεροσολύμων και της Αντιοχείας) και, όπως ήταν φυσικό, ξεπήδησαν εθνοτικές έριδες, που έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις με ευθύνη του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Στον αντίποδα, το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, σε μια προσπάθεια να ανακόψει τον «ρωσικό θρησκευτικό επεκτατισμό», δέχθηκε πολλές φορές ηγέτες χωρών -Βαλκανικών και μη- οι οποίοι ζητούσαν αυτοκεφαλία.
Ετσι, φθάσαμε στο 2019, όταν ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναγνώρισε την αυτοκεφαλία της ουκρανικής Εκκλησίας, με αποτέλεσμα το Κρεμλίνο και ο Ρώσος Πατριάρχης Κύριλλος να βρουν την αφορμή να κάνουν επίδειξη ισχύος και να επιχειρήσουν να απομονώσουν το Φανάρι, κατηγορώντας το ως όργανο του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
Ισορροπίες, επιρροές και συμμαχίες
Σήμερα, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα «σύνορα στον χάρτη της Ορθοδοξίας», το Πατριαρχείο Μόσχας έχει αυξήσει την επιρροή του και έχει ισχυροποιήσει τη θέση του στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή.
Το Πατριαρχείο Σερβίας είναι αυτό που ηγείται των φιλορωσικών Εκκλησιών. Στη σερβική Εκκλησία υπάγονται πνευματικά, παρά τις αντιδράσεις, η Βόρεια Μακεδονία, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο.
Και οι τρεις αυτές χώρες έχουν ζητήσει την αυτοκεφαλία τους από το Φανάρι, με τον κ. Βαρθολομαίο, όμως, να αποκλείει κάτι τέτοιο σε ό,τι αφορά το Μαυροβούνιο και λιγότερο το Κόσοβο.
Για τη Βόρεια Μακεδονία η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας φαίνεται να είναι πιο εύκολη. Το μόνο «αγκάθι» που υπάρχει είναι ο όρος που έχει θέσει ο κ. Βαρθολομαίος να μην περιέχει η ονομασία της νέας αυτοκέφαλης Εκκλησίας τη λέξη «Μακεδονική».
Το Πατριαρχείο Βουλγαρίας
Το Πατριαρχείο Βουλγαρίας δεν ταυτίζεται με τις θέσεις της Σερβίας, όμως βρίσκεται πολύ κοντά στις θέσεις της Μόσχας, χωρίς όμως να μπορεί και να αγνοήσει τον κ. Βαρθολομαίο.
Το Πατριαρχείο Ρουμανίας
Στην ίδια γραμμή και το Πατριαρχείο Ρουμανίας, το οποίο όμως ακολουθεί πιο πολύ την τακτική ίσων αποστάσεων μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μόσχας.
Τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων
Ο Πατριάρχης Αντιοχείας στοιχίζεται πίσω από τις ρωσικές θέσεις. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων προσπαθεί να επιβιώσει σε μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις Ισραήλ-Παλαιστίνης δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του.
Επιπλέον, υπάρχει και το σοβαρό ζήτημα που δημιουργεί μικρή μερίδα αραβόφωνων χριστιανών, οι οποίοι δεν βλέπουν με καλό μάτι τον ελληνόφωνο χαρακτήρα του Πατριαρχείου. Γεγονός που εκμεταλλεύεται η Μόσχα, που θέλει να έχει ισχυρό λόγο στην περιοχή αποκτώντας πρόσβαση στο Ναό της Αναστάσεως.
Ετσι, ο Πατριάρχης Θεόφιλος, λόγω όλων των παραπάνω, προσπαθεί να ισορροπήσει σε «δύο βάρκες», πράγμα όχι εύκολο…
Το Πατριαρχείο της Γεωργίας
Το Πατριαρχείο της Γεωργίας, λόγω και των ευαίσθητων γεωπολιτικών δεδομένων, προσπαθεί να κρατήσει ίσες αποστάσεις και δεν θα ήθελε να εμπλακεί στη διαμάχη Μόσχας-Φαναρίου.
Είναι πιο κοντά στη ρωσική Εκκλησία, αλλά, επειδή και στην περιοχή του υπήρξαν προβλήματα ανάλογα με αυτά της Ουκρανίας, η θέση του σήμερα παραμένει θολή.
Οι Εκκλησίες Ελλάδας και Κύπρου
Σε ότι αφορά της άλλες Εκκλησίες, θέσεις καθαρές έχουν μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος. Για την Ελλάδα δεν τίθεται ζήτημα αλλαγής στάσης.
Στην Κύπρο, ο Αρχιεπίσκοπος έχει αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας, αλλά υπήρξαν δημόσιες τοποθετήσεις Μητροπολιτών κατά της απόφασης αυτής του κ. Χρυσοστόμου.
Στη Μεγαλόνησο, όμως, η Ρωσία έχει δυνατότητα παρέμβασης. Τις τελευταίες ημέρες το Πατριαρχείο Μόσχας προσπαθεί να επηρεάσει τις εξελίξεις που αφορούν τη διαδοχή του κ. Χρυσοστόμου.
Η αλβανική Εκκλησία
Η Αρχιεπισκοπή της Αλβανίας δεν έχει αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας, όμως δύσκολα ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος θα συγκρουστεί με το Φανάρι.
Εκκλησίες όπως της Πολωνίας και της Τσεχίας είναι κοντά στη Μόσχα, αλλά δεν θέλουν να γίνουν και μέρος του προβλήματος. Σε αντίθεση με αυτές, οι χώρες της Βαλτικής εξαρτώνται άμεσα από τη ρωσική Εκκλησία, την οποία ακολουθούν σχεδόν τυφλά.
Αυτό που είναι πλέον το μεγάλο ερώτημα είναι αν, μετά τη δεδομένη επικράτηση της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα συνεχίσει να υπάρχει και να λειτουργεί η αυτοκέφαλη Εκκλησία της χώρας ή το Πατριαρχείο της Μόσχας θα απαιτήσει την κατάργησή της και θα επιβάλει τη λειτουργία μόνο της ρωσόφιλης Εκκλησίας!
ΠΗΓΗ: