Tο μήνυμα ότι η πρόταση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τον εκτοπισμό του παλαιστινιακού πληθυσμού από τη Γάζα, χαρακτηρίζοντάς την «το μόνο βιώσιμο σχέδιο που θα επιτρέψει ένα διαφορετικό μέλλον» για την περιοχή τον βρίσκει σύμφωνο και έτοιμο να την εφαρμόσει έστειλε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο Νετανιάχου συζήτησε το σχέδιο με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο την Κυριακή (17/2) ο οποίος ξεκίνησε την επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή λέγοντας ότι η Χαμάς «πρέπει να εξαλειφθεί». Αυτό δημιούργησε περαιτέρω αμφιβολίες γύρω από την εύθραυστη εκεχειρία, καθώς οι συνομιλίες για τη δεύτερη φάση της δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, όπως αναφέρει το Associated Press.
Ο Ρούμπιο, στις επερχόμενες στάσεις του στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει περισσότερες αντιδράσεις από τους Άραβες ηγέτες σχετικά με την πρόταση του Τραμπ, η οποία περιλαμβάνει την ανάπλαση της Γάζας υπό αμερικανική ιδιοκτησία. Ο Νετανιάχου έχει πει ότι όλη η μετανάστευση από τη Γάζα θα πρέπει να είναι «εθελοντική», αλλά οι επικριτές του σχεδίου λένε ότι το σχέδιο ισοδυναμεί με εξαναγκασμό, δεδομένης της τεράστιας καταστροφής της περιοχής.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει αναφέρει ότι μοιράζονται μια «κοινή στρατηγική» με τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο για τη Γάζα. Απηχώντας τον Τραμπ, είπε ότι «οι πύλες της κόλασης θα ανοίξουν» εάν η Χαμάς δεν απελευθερώσει δεκάδες από τους υπόλοιπους ομήρους που απήχθησαν κατά την επίθεση της μαχητικής οργάνωσης στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία πυροδότησε τον 16μηνο πόλεμο.
Η πρώτη φάση της εκεχειρίας λήγει σε δύο εβδομάδες.Οι διαπραγματεύσεις επρόκειτο να αρχίσουν πριν από δύο εβδομάδες για τη δεύτερη φάση, κατά την οποία η Χαμάς θα απελευθέρωνε δεκάδες ομήρους με αντάλλαγμα περισσότερους Παλαιστίνιους κρατούμενους, μια μόνιμη εκεχειρία και την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε στο Fox News ότι «η δεύτερη φάση οπωσδήποτε θα ξεκινήσει» και είχε «πολύ παραγωγικές» συνομιλίες την Κυριακή (16/2) με τον Νετανιάχου και αξιωματούχους από την Αίγυπτο και το Κατάρ, που λειτουργούν ως διαμεσολαβητές, για τη συνέχιση των συνομιλιών αυτή την εβδομάδα. Είπε επίσης ότι ανάμεσα στους ομήρους που θα απελευθερωθούν περιλαμβάνονται 19 Ισραηλινοί στρατιώτες και «πιστεύουμε ότι όλοι τους είναι ζωντανοί».
Το γραφείο του Νετανιάχου δήλωσε ότι το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ θα συνεδριάσει τη Δευτέρα (17/2) για να συζητήσει τη δεύτερη φάση.
Την ίδια ώρα, το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ δήλωσε ότι έλαβε ένα φορτίο πυρομαχικών MK-84 βάρους 900 κιλών από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν στάθηκε εμπόδιο σε ένα τέτοιο φορτίο πυρομαχικών πέρυσι λόγω ανησυχιών για απώλειες αμάχων στη Γάζα.
«Αν κάποιος έχει καλύτερο σχέδιο, αυτό είναι υπέροχο»
Αυτή την εβδομάδα συμπληρώνονται 500 ημέρες πολέμου. Ο Νετανιάχου εκφράσει την ετοιμότητα του στρατού να ριχθεί ξανά στη μάχη μετά την τρέχουσα φάση της εκεχειρίας αν και αυτό θα μπορούσε να είναι μια θανατική καταδίκη για τους υπόλοιπους ομήρους.
Ο Ρούμπιο, με τη σειρά του, δήλωσε ότι η ειρήνη καθίσταται αδύνατη όσο η Χαμάς «στέκεται ως δύναμη που μπορεί να κυβερνήσει ή ως δύναμη που μπορεί να απειλήσει με τη χρήση βίας» «Πρέπει να εξαλειφθεί», πρόσθεσε.
Η Χαμάς επανέκτησε τον έλεγχο της Γάζας όταν άρχισε η εκεχειρία τον περασμένο μήνα, παρά τις βαριές απώλειες που υπέστη.
Ο Νετανιάχου έδωσε εντολή στους διαπραγματευτές να αναχωρήσουν για το Κάιρο τη Δευτέρα για να συζητήσουν την περαιτέρω εφαρμογή της πρώτης φάσης της κατάπαυσης του πυρός.
Σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα, ο Ρούμπιο ανέφερε ότι η πρόταση του Τραμπ για τη Γάζα αποσκοπούσε εν μέρει στο να πιέσει τα αραβικά κράτη να σχηματίσουν το δικό τους μεταπολεμικό σχέδιο που θα ήταν αποδεκτό από το Ισραήλ.
Ο Ρούμπιο φάνηκε επίσης να προτείνει στις αραβικές χώρες να στείλουν στρατεύματα για την καταπολέμηση της Χαμάς.
«Αν οι αραβικές χώρες έχουν ένα καλύτερο σχέδιο, τότε αυτό είναι υπέροχο», δήλωσε ο Ρούμπιο την Πέμπτη (13/2), αλλά «η Χαμάς έχει όπλα», πρόσθεσε. «Κάποιος πρέπει να αντιμετωπίσει αυτούς τους τύπους. Δεν θα είναι οι Αμερικανοί στρατιώτες. Και αν οι χώρες της περιοχής δεν μπορούν να βρουν λύση σε αυτό το κομμάτι, τότε το Ισραήλ θα πρέπει να το κάνει», κατέληξε.
Η στάση που κρατούν οι αραβικές χώρες
Η Αίγυπτος φιλοξενεί μια Σύνοδο Κορυφής στις 27 Φεβρουαρίου και εργάζεται με άλλες χώρες πάνω σε μια αντιπρόταση που θα επέτρεπε την ανοικοδόμηση της Γάζας χωρίς την απομάκρυνση του πληθυσμού της. Από την πλευρά τους ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι η εκδίωξη των Παλαιστινίων θα παραβίαζε πιθανότατα το διεθνές δίκαιο.
Η Αίγυπτος έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε μαζική απομάκρυνση Παλαιστινίων από τη Γάζα θα υπονόμευε την ειρηνευτική συνθήκη σχεδόν μισού αιώνα με το Ισραήλ.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία έχουν επίσης απορρίψει οποιαδήποτε μαζικό εκτοπισμό Παλαιστινίων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της περιοδείας του στη Μέση Ανατολή ο Ρούμπιο δεν θα επισκεφθεί την Αίγυπτο ή την Ιορδανία, στενούς συμμάχους των ΗΠΑ που βρίσκονται σε ειρήνη με το Ισραήλ και έχουν αρνηθεί να δεχτούν οποιαδήποτε εισροή Παλαιστινίων προσφύγων. Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να μειώσει την αμερικανική βοήθεια αν δεν συμμορφωθούν, κάτι που θα μπορούσε να είναι καταστροφικό για τις οικονομίες τους.
Ο Ρούμπιο δεν θα κάνει στάση στο Κατάρ.
Οι αραβικές και μουσουλμανικές χώρες έχουν θέσει ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε υποστήριξη στη μεταπολεμική Γάζα την επιστροφή στην παλαιστινιακή διακυβέρνηση με πορεία προς την κρατική υπόσταση στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ, εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1967.