Ο Βίκτορ Ανατολίεβιτς Μπουτ, ένας από τους πλέον διαβόητους εμπόρους όπλων στον κόσμο, αφέθηκε ελεύθερος από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων με την Αμερικανίδα σταρ του μπάσκετ, Μπρίτνεϊ Γκράινερ.
Η Γκράινερ βρισκόταν υπό κράτηση από τον Φεβρουάριο, όταν οι υπάλληλοι του αεροδρομίου της Μόσχας βρήκαν λάδι κάνναβης στις αποσκευές της καθώς επέστρεφε στις ΗΠΑ, αγωνιζόμενη τότε στη Ρωσία
Φήμες κυκλοφορούσαν στα μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ εδώ και μήνες ότι ανώτεροι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την απελευθέρωση της Γκράινερ με αντάλλαγμα την ελευθερία του εμπόρου όπλων.
Τόσο διαβόητα είναι τα κατορθώματα του πρώην αξιωματικού της σοβιετικής αεροπορίας που έχουν αποτελέσει έμπνευση και για ταινία του Χόλιγουντ ενώ του απέδωσαν και το τρομακτικό παρατσούκλι του “Έμπορου του Θανάτου”.
Ποιος είναι ο Ρώσος Έμπορος του Θανάτου;
Ο Μπουτ εκδόθηκε από την Ταϊλάνδη στις ΗΠΑ το 2010, μετά από στοχευμένη επιχείρηση της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών των ΗΠΑ (DEA) δύο χρόνια νωρίτερα.
Πράκτορες της DEA παρουσιάζονταν ως πιθανοί αγοραστές για λογαριασμό των Επαναστιών Ενόπλων Δυνάμεων της Κολομβίας, γνωστές ως Farc. Αυτή η οργάνωση – η οποία έκτοτε διαλύθηκε – είχε χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Μπουτ ισχυρίστηκε ότι ήταν απλώς ένας επιχειρηματίας με μια νόμιμη επιχείρηση διεθνών μεταφορών, κατηγορούμενος άδικα ότι προσπάθησε να πουλήσει όπλα στους αντάρτες της Νότιας Αμερικής – θύματα πολιτικών μηχανορραφιών των ΗΠΑ. Αλλά το δικαστήριο στη Νέα Υόρκη δεν πίστεψε την ιστορία του.
Καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλάκιση τον Απρίλιο του 2012, αφού κρίθηκε ένοχος για συνωμοσία για τη δολοφονία Αμερικανών πολιτών και Αμερικανών αξιωματούχων, παράδοση αντιαεροπορικών πυραύλων και βοήθεια σε τρομοκρατική οργάνωση.
Στη δίκη του που διήρκεσε τρεις εβδομάδες ακούστηκε ότι ο Μπουτ είχε πει ότι τα όπλα θα χρησιμοποιούνταν για να σκοτώσουν Αμερικανούς πιλότους που συνεργάζονταν με Κολομβιανούς αξιωματούχους. Οι εισαγγελείς είπαν ότι σε σχετική ερώτηση, απάντησε: «Έχουμε τον ίδιο εχθρό».
Ο Μπουτ – Ρώσος υπήκοος γεννημένος στο σοβιετικό Τατζικιστάν – ξεκίνησε την καριέρα του στις αεροπορικές μεταφορές στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ.
Σύμφωνα με ένα βιβλίο του 2007 – “Merchant of Death”, το οποίο συνέγραψαν οι ειδικοί σε θέματα Ασφαλείας, – ο Μπουτ δημιούργησε την επιχείρησή του χρησιμοποιώντας στρατιωτικά αεροπλάνα που βρίσκονταν εγκαταλελειμμένα στα αεροδρόμια της καταρρέουσας σοβιετικής αυτοκρατορίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Τα ανθεκτικά Antonov και Ilyushin ήταν προς πώληση μαζί με το πλήρωμά τους και ήταν ιδανικά για την παράδοση αγαθών σε ανώμαλους αεροδιάδρομους εν καιρώ πολέμου σε όλο τον κόσμο.
Ο Μπουτ – ο οποίος ήταν 45 ετών όταν καταδικάστηκε – λέγεται ότι άρχισε να διοχετεύει όπλα μέσα από μια σειρά εταιρίες – βιτρίνα σε περιοχές της Αφρικής που είχαν καταρρεύσει από τον πόλεμο.
Ο ΟΗΕ τον κατονόμασε ως συνεργάτη του πρώην προέδρου της Λιβερίας Τσαρλς Τέιλορ – ο οποίος καταδικάστηκε το 2012 με την κατηγορία της συνέργειας σε εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Σιέρα Λεόνε.
«[Ο Μπουτ είναι ένας] επιχειρηματίας, έμπορος και μεταφορέας όπλων και ορυκτών [που] υποστήριξε το καθεστώς του πρώην προέδρου Τέιλορ σε [μια] προσπάθεια να αποσταθεροποιήσει τη Σιέρα Λεόνε και να αποκτήσει παράνομη πρόσβαση στα διαμάντια», αναφέρουν έγγραφα του ΟΗΕ.
Δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης στη Μέση Ανατολή υποστήριξαν ότι ήταν λεθρέμπορος που προμήθευε όπλα στην Αλ Κάιντα και στους Ταλιμπάν.
Εικάζεται επίσης ότι εξόπλισε και τις δύο πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο της Αγκόλα και προμήθευε όπλα σε πολέμαρχους και κυβερνήσεις από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό μέχρι το Σουδάν και τη Λιβύη.
Σε μια συνέντευξη στο Channel 4 News του Ηνωμένου Βασιλείου το 2009, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι είχε ποτέ σχέση με την Αλ Κάιντα ή τους Ταλιμπάν.
Ωστόσο, παραδέχτηκε ότι μετέφερε όπλα στο Αφγανιστάν στα μέσα της δεκαετίας του 1990, υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποιήθηκαν από διοικητές που πολεμούσαν κατά των Ταλιμπάν.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι βοήθησε τη γαλλική κυβέρνηση να μεταφέρει αγαθά στη Ρουάντα μετά τη γενοκτονία και ότι μετέφερε ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ.
Αλλά οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου τον καταδίωξαν καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000. Έφυγε από το σπίτι του στο Βέλγιο το 2002 όταν οι αρχές εκεί εξέδωσαν ένταλμα σύλληψης.
Πιστεύεται ότι ο Μπουτ ταξίδεψε με πολλά ψευδώνυμα, μετακινούμενος μέσω χωρών όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Νότια Αφρική πριν ξαναβγεί στην επιφάνεια στη Ρωσία το 2003.
Την ίδια χρονιά, ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Πίτερ Χέιν επινόησε το ψευδώνυμο Έμπορος του Θανάτου
Αφού διάβασε μια αναφορά του 2003 για αυτόν, ο κ. Χέιν είπε: «Ο Μπουτ είναι ο κορυφαίος έμπορος θανάτου που είναι ο κύριος αγωγός για αεροπλάνα και διαδρομές εφοδιασμού που μεταφέρουν όπλα… από την Ανατολική Ευρώπη, κυρίως τη Βουλγαρία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, στη Λιβερία και την Αγκόλα.
«Ο ΟΗΕ αποκαλύπτει τον Μπουτ ως το κέντρο ενός ιστού αράχνης από σκιώδεις εμπόρους όπλων, μεσίτες διαμαντιών και άλλους πράκτορες που συντηρούν τους πολέμους».
Οι ΗΠΑ έκαναν κινήσεις κατά του Μπουτ καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, παγώνοντας τα περιουσιακά του στοιχεία το 2006, αλλά δεν υπήρχε νόμος βάσει του οποίου θα μπορούσε να διωχθεί στις ΗΠΑ.
Πώς έγινε η επιχείρηση σύλληψής του
Αντίθετα, οι πράκτορες των ΗΠΑ άφησαν χρόνο μέχρι το 2008, όταν εμφανίστηκαν δήθεν ως αγοραστές για λογαριασμό των ανταρτών της Κολομβίας Farc και γνώρισαν τον Μπουτ μέσω ενός από τους πρώην συνεργάτες του.
Λίγο αφότου οι μυστικοί αξιωματικοί συζήτησαν με τον Μπλουτ για αποστολές όπλων στους αντάρτες του Farc, οι αρχές της Ταϊλάνδης τον συνέλαβαν και άρχισαν μακροχρόνιες νομικές διαδικασίες για να τον φέρουν στις ΗΠΑ.
Ο Μπουτ είπε ότι η υπόθεση των ΗΠΑ εναντίον του είχε πολιτικά κίνητρα.
Η σύζυγός του φέρεται να είπε ότι η μόνη του σχέση με την Κολομβία ήταν «μαθήματα τάνγκο»….
Οι ρωσικές αρχές τον υποστήριξαν σε όλη τη νομική του περιπέτεια, με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να δεσμεύεται να αγωνιστεί για να εξασφαλίσει την επιστροφή του στη Ρωσία και να χαρακτηρίζει την απόφαση του ταϊλανδικού δικαστηρίου «άδικη και πολιτική».
Η ταινία του 2005 Lord of War, με πρωταγωνιστή τον Νίκολας Κέιζ, βασισμένη στη ζωή του Ρώσου εμπόρου όπλων, εμφανίζει τον αντιήρωα να δραπετεύει από τη δικαιοσύνη στο τέλος.
Όμως αυτό δεν έγινε πραγματικά για τον Μπουτ, ο οποίος είχε παραμείνει μέχρι σήμερα που ανταλλάχθηκε, σε φυλακή στις ΗΠΑ από την καταδίκη του το 2012
Με πληροφορίες από BBC