Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών «βάπτισε» τη 2α Απρίλιου ως «Ημέρα της Απελευθέρωσης». Αντιθέτως οικονομολόγοι, πολιτικοί αναλυτές, δημοσιογράφοι αλλά και πολίτες τη βάπτισαν ως την «Ημέρα των Δασμών».
Από τον Κήπο των Ρόδων στον Λευκό Οίκο, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την επιβολή σαρωτικών αμοιβαίων δασμών σε όλα τα προϊόντα που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανατρέποντας το παγκόσμιο οικονομικό καθεστώς των τελευταίων δεκαετιών και, κατά συνέπεια, δημιουργώντας ένα νέο τοπίο στην παγκόσμια οικονομία.
Το σχέδιο Τραμπ καθιερώνει έναν βασικό, καθολικό δασμό ύψους 10% από τις 5 Απριλίου σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ από τις 9 Απριλίου θα τεθούν σε ισχύ δασμοί με υψηλότερους συντελεστές στα αγαθά από χώρες που κατά τον Ντόναλντ Τραμπ αποτελούν «τους χειρότερους παραβάτες», όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κίνα ή ακόμη και το Βιετνάμ. Την ίδια στιγμή, από σήμερα τίθενται σε ισχύ δασμοί 25% σε όλα τα αυτοκίνητα ξένης κατασκευής.
«Αυτή είναι η διακήρυξη της οικονομικής μας ανεξαρτησίας» τόνισε σχετικά ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, για να συμπληρώσει πως η χώρα του «λεηλατήθηκε από φίλους και εχθρούς».
Όπως είπε, «επιτέλους προτάσσουμε την Αμερική» και, επισημαίνοντας πως «αυτή είναι μία ιστορική ημέρα», εξήγησε πως «αμοιβαίοι δασμοί» σημαίνει πως «ό,τι κάνουν σε εμάς, κάνουμε κι εμείς σε αυτούς».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρεθεί αντιμέτωπη με δασμούς ύψους 20%, ενώ η Κίνα θα χρεωθεί με δασμούς της τάξης του 34%. Ανάμεσα στις χώρες με τους υψηλότερους δασμολογικούς συντελεστές - εκτός από μικρές χώρες που πληρώνουν το βαρύτερο τίμημα όπως η Καμπότζη που χρεώνεται με 49% ή το Λεσότο με 50% και το Βιετνάμ με 49% - είναι και η Ινδία της οποίας τα προϊόντα θα υπόκεινται πλέον σε δασμούς 26% αλλά και η Ιαπωνία με δασμούς ύψους 24%.
Αναλυτικά, επέβαλε εκτεταμένους αντισταθμιστικούς δασμούς:
- 20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση
- 26% στις εισαγωγές από την Ινδία
- 25% στις εισαγωγές από τη Νότια Κορέα
- 24% στις εισαγωγές από την Ιαπωνία
- 32% στις εισαγωγές από την Ταϊβάν
- 10% στις εισαγωγές από το Ηνωμένο Βασίλειο
- 46% στις εισαγωγές από το Βιετνάμ
- 31% στις εισαγωγές από την Ελβετία
- 49% στις εισαγωγές από την Καμπότζη
- 32% στις εισαγωγές από την Ινδονησία
- 34% στις εισαγωγές από την Κίνα
- 36% στις εισαγωγές από την Ταϊλάνδη
- 24% στις εισαγωγές από τη Μαλαισία
- 30% στις εισαγωγές από τη Νότια Αφρική
- 10% στις εισαγωγές από τη Βραζιλία
- 37% στις εισαγωγές από το Μπαγκλαντές
- 10% στις εισαγωγές από τη Σιγκαπούρη
- 17% στις εισαγωγές από το Ισραήλ
- 17% στις εισαγωγές από τις Φιλιππίνες
- 10% στις εισαγωγές από τη Χιλή
- 10% στις εισαγωγές από την Αυστραλία
- 29% στις εισαγωγές από το Πακιστάν
- 10% στις εισαγωγές από την Τουρκία
- 44% στις εισαγωγές από τη Σρι Λάνκα
- 10% στις εισαγωγές από την Κολομβία
Ο πρόεδρος Τραμπ αναγνώρισε ότι τις επόμενες ημέρες θα υπάρξουν αντιδράσεις από «υπέρμαχους της παγκοσμιοποίησης» και από τα «ειδικά συμφέροντα» καλώντας τους Αμερικανούς πολίτες να παραμείνουν πιστοί στο ένστικτό τους. «Μην ξεχνάτε ποτέ» είπε «κάθε πρόβλεψη που οι αντίπαλοί μας έχουν κάνει για το εμπόριο τα τελευταία 30 χρόνια έχει αποδειχθεί τελείως λανθασμένη».
Oι οικονομολόγοι όμως προειδοποιούν πως αυτοί οι σαρωτικοί δασμοί θα επιβαρύνουν τους Αμερικανούς καταναλωτές, θα ανεβάσουν τις τιμές και θα απειλήσουν την παγκόσμια οικονομία με ύφεση.
Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Οικονομικού Ταμείου, Κεν Ρόγκοφ, προέβλεψε δε πως οι πιθανότητες οι Ηνωμένες Πολιτείες, η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, να οδηγηθούν σε ύφεση αυξάνουν κατά 50% μετά τις σχετικές ανακοινώσεις του Αμερικανού προέδρου. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο BBC, ο Ντόναλντ Τραμπ «μόλις έριξε μία πυρηνική βόμβα στο παγκόσμιο σύστημα εμπορίου».
Ωστόσο, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ δει το στοίχημα που έβαλε να του βγαίνει, τότε κανείς θα μπορούσε να πει ότι κατάφερε να μετασχηματίσει την παγκόσμια οικονομική τάξη που οι Ηνωμένες Πολιτείες αρχικά βοήθησαν να οικοδομηθεί μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Για τον ίδιο πάντως, όπως τόνισε ολοκληρώνοντας την ομιλία του, η χθεσινή ημέρα θα είναι μία ημέρα την οποία ο ίδιος ο κόσμος θα ήθελε να θυμάται, λεγοντας πως ο Ντόναλντ Τραμπ «είχε δίκιο».
Την ίδια στιγμή, οι διεθνείς αντιδράσεις χτυπούν την πόρτα του Λευκού Οίκου. Όσο τα κινεζικά Μέσα Ενημέρωσης κάνουν λόγο για «εκβιασμό δασμών», το Πεκίνο μέσω του υπουργείου Εμπορίου ζητεί από τη μία να ανακληθούν οι μονομερείς, όπως τους χαρακτηρίζει, δασμοί και από την άλλη να δεσμεύεται θα απαντήσει με αντίμετρα.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, κάνοντας λόγο σήμερα νωρίς το πρωί «για ένα χτύπημα κατά της παγκόσμιας οικονομίας» τόνιζε χαρακτηριστικά πως «εάν τα βάλεις με έναν από εμάς», εννοώντας την ΕΕ, «τα βάζεις με όλους μας».
Μέχρι στιγμής, το Ηνωμένο Βασίλειο με 10% δασμούς από τον Τραμπ διατηρεί μία περισσότερο μετριοπαθή στάση και όπως είπε ο Βρετανός υπουργός Εμπορίου, Τζόναθαν Ρέινολντς, δεν σκοπεύει να προχωρήσει άμεσα σε ανταπόδοσή τους.
Άμεση, ωστόσο, ήταν η αντίδραση της Ιταλίδας πρωθυπουργού, Τζόρτζια Μελόνι, η οποία διατηρεί άριστες σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Η κ. Μελόνι χαρακτήρισε τους αμερικανικούς δασμούς «μέτρο λανθασμένο» σημειώνοντας ότι «δεν συμφέρει καμιά από τις δύο πλευρές».
Παράλληλα, η σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, Αυστραλία, νωρίς σήμερα τα ξημερώματα, έκανε λόγο για δασμούς «δίχως λογική».
Από την πλευρά του, μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο Fox News, ο υπουργός Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Σκοτ Μπέσεντ, προειδοποίησε τις χώρες να μην απαντήσουν στους δασμούς με δασμούς. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «συμβουλή μου είναι να μην ανταποδώσετε τους δασμούς».
«Αύξηση τιμών σε κακάο, καφέ και βρώμη για τους Αμερικανούς καταναλωτές»
Ο αντιπρόεδρος εκστρατειών και ειδικών έργων στην Ένωση Καταναλωτικών Μάρκων προειδοποιεί ότι παρά το γεγονός ότι πολλά προϊόντα παράγονται ήδη στις ΗΠΑ, «εξακολουθούμε να έχουμε μια εγγενή εξάρτηση από τα αγαθά που προέρχονται από το εξωτερικό».
Ο ίδιος αναμένει ότι το κόστος διάφορων καθημερινών αγαθών θα αυξηθεί.
«Το κακάο, ο καφές, η βρώμη από τον Καναδά, συγκεκριμένοι τύποι χάλυβα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των δοχείων για το σπρέι μαλλιών, για μια σούπα θα αυξηθούν… Δεν μπορείτε να βρείτε αυτά τα προϊόντα εδώ», τονίζει.
«Και έτσι ένας δασμός, στο τέλος της ημέρας, απλώς αυξάνει το κόστος παραγωγής, και αναπόφευκτα, αυτό θα γίνει αισθητό από τους καταναλωτές».
«Πλήγμα για τους οινοπαραγωγούς της ΕΕ»
Παράλληλα, είναι σαφές ότι οι οινοπαραγωγοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανησυχούν πάρα πολύ για τον αντίκτυπο που θα έχουν οι αμερικανικοί δασμοί. Πέρυσι, το 28% των εξαγωγών κρασιού της ΕΕ κατευθύνθηκε στις ΗΠΑ, δηλαδή αξίας περίπου 5,28 δισ. δολαρίων.
Αυτοί οι αριθμοί εξηγούν γιατί η CEEV (Comité Européen des Entreprises Vins), η οποία εκπροσωπεί τους οινοπαραγωγούς της ΕΕ, δηλώνει ότι η αγορά κρασιού των ΗΠΑ «είναι θεμελιώδης για την οικονομική σταθερότητα» του κλάδου τους.
Οι φιάλες τους αντιμετωπίζουν τώρα δασμό 20%, πράγμα που σημαίνει υψηλότερες τιμές, αν ούτε οι οινοπαραγωγοί ούτε οι λιανοπωλητές είναι διατεθειμένοι να δεχτούν πλήγμα στα κέρδη τους. Πολλοί Αμερικανοί μπορεί τώρα να αποφασίσουν ότι ένα εισαγόμενο ευρωπαϊκό μπουκάλι κρασί είναι μια πολυτέλεια.
Πρόκειται για ένα ακόμη πλήγμα για τους ευρωπαίους οινοπαραγωγούς, λίγες ημέρες αφότου η ΕΕ πρότεινε ένα πακέτο στήριξης για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν μια σειρά από προκλήσεις, όπως η μείωση της κατανάλωσης στο εσωτερικό και η κλιματική αλλαγή.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ο γενικός γραμματέας της CEEV κάλεσε την ΕΕ και τις ΗΠΑ «να ανανεώσουν τις προσπάθειες για την εξεύρεση μιας διαπραγματευτικής λύσης που θα αποτρέψει την επιβολή δασμών στα αμπελοοινικά προϊόντα».
«Μακροοικονομικό σοκ» βλέπει η JP Morgan
«Εάν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διατηρήσει τους μαζικούς δασμούς που ανακοίνωσε σήμερα, η πρωτοφανής εμπορική πολιτική του θα προκαλέσει πιθανότατα την πτώση τόσο της αμερικανικής όσο και της παγκόσμιας οικονομίας το 2025», προειδοποίησαν αναλυτές της JPMorgan.
Η JPMorgan σημείωσε ότι οι δασμοί θα αυξήσουν τους φόρους των Αμερικανών κατά 660 δισ. δολάρια ετησίως, τη μεγαλύτερη αύξηση φόρων στην πρόσφατη μνήμη με διαφορά. Θα προκαλέσουν επίσης εκτίναξη των τιμών, προσθέτοντας 2% στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ένα μέτρο του πληθωρισμού στις ΗΠΑ που αγωνίζεται να επανέλθει στη γη τα τελευταία χρόνια.
«Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό θα είναι σημαντικός», ανέφεραν οι αναλυτές. «Θεωρούμε την πλήρη εφαρμογή αυτών των πολιτικών ως ένα σημαντικό μακροοικονομικό σοκ».
Το σοκ θα επιδεινωθεί από την πτώση του καταναλωτικού και επιχειρηματικού κλίματος και από τυχόν αντίποινα που θα υποστεί η Αμερική, καθώς οι ξένες χώρες ενδεχομένως θα επιβάλουν νέους δασμούς στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Τονίζουμε έτσι ότι αυτές οι πολιτικές, εάν διατηρηθούν, θα ωθήσουν πιθανώς την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση φέτος», ανέφεραν οι αναλυτές.
Άμεσες επιπτώσεις στην Ασία
Στις ηλεκτρονικές συναλλαγές μετά το κλείσιμο της Γουόλ Στριτ, και οι τρεις βασικοί δείκτες βυθίζονταν. Η τιμή του χρυσού, τοποθέτησης που θεωρείται ασφαλές καταφύγιο, ανέβαινε ακόμη περισσότερο. Στην Ασία, τα χρηματιστήρια που άνοιξαν έμοιαζαν σε κατάσταση παραζάλης (–4% στο Τόκιο, περί το –2% σε Σεούλ, Χονγκ Κονγκ, Σίδνεϊ).
Η επίθεση προστατευτισμού του Λευκού Οίκου, που για να βρει κάποιος όμοια θα χρειαστεί να ανατρέξει στα χρόνια του 1930, προβλέπει κατ’ ελάχιστον την επιβολή τελωνειακών δασμών 10% σε όλες τις εισαγωγές, που ανεβαίνουν πολύ, ως πάρα πολύ, για χώρες που η Ουάσιγκτον κρίνει ότι είναι ιδιαίτερα «εχθρικές» σε ό,τι αφορά το εμπόριο.
Η επιβάρυνση θα είναι αστρονομική ειδικά για την Κίνα. Τα προϊόντα της είναι αντιμέτωπα με νέους δασμούς 34%, που προστίθενται στους δασμούς 20% που είχαν ήδη ανακοινωθεί από την κυβέρνηση Τραμπ.Το Πεκίνο «αντιτίθεται σθεναρά» στους δασμούς αυτούς, εννοεί να τους ανταποδώσει και παροτρύνει την Ουάσιγκτον να τους «ακυρώσει» για να μην τεθεί «σε κίνδυνο» η «παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη», ήταν η αντίδραση του υπουργείου Εμπορίου στο Πεκίνο.
Οι επιπρόσθετοι δασμοί αυτοί υποτίθεται πως αποτελούν ανταπόδοση για «μη δασμολογικούς» φραγμούς για τα αμερικανικά προϊόντα, για παράδειγμα υγειονομικούς και περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέγραψε τα μέτρα αυτά με την έκφραση «πολύ ευγενικά».
Ο Λευκός Οίκος διευκρίνισε πως ορισμένες κατηγορίες δεν θα επηρεαστούν, για παράδειγμα οι ράβδοι χρυσού, τα φαρμακευτικά είδη, οι ημιαγωγοί, ο χαλκός, η ξυλεία για κατασκευές, τα ενεργειακά προϊόντα, κάποια μέταλλα που δεν υπάρχουν στην επικράτεια των ΗΠΑ.
Οι δασμοί δεν αφορούν χώρες όπως η Ρωσία ή η Βόρεια Κορέα. Αμερικανός αξιωματούχος εξήγησε πως δεν είναι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι.
Η Ουάσινγκτον διεμήνυσε στα κράτη που πλήττονται πως καλά θα κάνουν να μην ανταποδώσουν. «Συγκρατηθείτε, απορροφήστε το χτύπημα, περιμένετε να δείτε πώς θα εξελιχτεί η κατάσταση. Διότι αν ανταποδώσετε, θα υπάρξει κλιμάκωση», απείλησε ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ.
Ο γενικός δασμός 10% τίθεται σε εφαρμογή το Σάββατο 5η Απριλίου στις 07:01 (ώρα Ελλάδας) και οι υψηλότεροι την Τετάρτη 9η Απριλίου.
Για τον Μόρις Όμπστφελντ, οικονομολόγο του Ινστιτούτου Πίτερσον για τα Διεθνή Οικονομικά (PIIE), οι ανακοινώσεις του Ντόναλντ Τραμπ χθες δεν ήταν τίποτε άλλο παρά «κήρυξη πολέμου στην παγκόσμια οικονομία».
Ούτε το Μεξικό, ούτε ο Καναδάς εμφανίζονται στον νέο κατάλογο. Καθώς έχουν υπογράψει τριμερή συμφωνία για το εμπόριο με τις ΗΠΑ, υπόκεινται σε άλλο καθεστώς.
Όμως και οι δυο χώρες θα υποστούν επίσης, όπως κι όλος ο υπόλοιπος κόσμος, τους επιπρόσθετους τελωνειακούς δασμούς 25% στα οχήματα που έχουν κατασκευαστεί στο εξωτερικό, που επρόκειτο να τεθούν σε εφαρμογή στους 07:01 (ώρα Ελλάδας).
Οι νέοι τελωνειακοί δασμοί δεν θα έχουν παρά «χαμένους» και μόνο, προεξόφλησε ο συλλογικός φορέας VDA της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, παροτρύνοντας την ΕΕ να αντιδράσει με «δύναμη» αλλά να επιδείξει «βούληση για διαπραγμάτευση». Συλλογικός φορέας της χημικής βιομηχανίας από την πλευρά του κάλεσε τις Βρυξέλλες να παραμείνουν «ψύχραιμες» και να αποφύγουν «κλιμάκωση».
Ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ εξάλλου επέβαλε τελωνειακούς δασμούς 25% στον χάλυβα και στο αλουμίνιο.
«Θα καταπολεμήσουμε αυτούς τους τελωνειακούς δασμούς με αντίμετρα», τόνισε ο Μαρκ Κάρνι, νέος πρωθυπουργός του Καναδά και ηγέτης των Φιλελευθέρων.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε διάγγελμά της νωρίς το πρωί, προειδοποίησε ότι οι δασμοί αυτοί θα αποτελέσουν «μείζον πλήγμα» για την παγκόσμια οικονομία, για «όλες» τις εταιρίες και τους απλούς πολίτες, προεξοφλώντας ιδίως αύξηση του πληθωρισμού. Ανήγγειλε αντίμετρα, αλλά τάχθηκε ταυτόχρονα υπέρ διαλόγου.
Η κυβέρνηση της Βρετανίας, που διαπραγματεύεται συμφωνία για το εμπόριο με τις ΗΠΑ, μένει —συγκριτικά— αλώβητη από τα μέτρα, θα επιβαρυνθεί με τους ελάχιστους επιπρόσθετους δασμούς 10%. «Η προσέγγισή μας συνίσταται στο να παραμείνουμε ήρεμοι και να δεσμευτούμε να κλείσουμε συμφωνία η οποία, το ελπίζουμε, θα μετριάσει τον αντίκτυπο αυτού που ανακοινώθηκε», σχολίασε ο βρετανός υπουργός Εμπορίου Τζόναθαν Ρέινολντς.
Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, που έχει το υψηλότερο εμπορικό πλεόνασμα από κάθε άλλη χώρα μέλος της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ, καθώς είναι η έδρα πολλών αμερικανικών ομίλων στην Ευρώπη, κάλεσε η αντίδραση των Βρυξελλών να είναι «αναλογική».
Ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσιάζει τους δασμούς περίπου σαν μαγικό ραβδί, που θα ξαναφέρει στη χώρα τη βαριά βιομηχανία, θα ισοσκελίσει το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών και θα μηδενίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία, ο Τσακ Σούμερ, βλέπει τα πράγματα αλλιώς. Η προστατευτική επίθεση, προειδοποίησε, θα «στοιχίσει πάνω από 6.000 δολάρια τον χρόνο στο μέσο αμερικανικό νοικοκυριό» λόγω της αύξησης των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Μπερντ Λάνγκε, σχολίασε σαρκαστικά από την πλευρά του πως χθες ο κ. Τραμπ μίλησε περί «ημέρας ανεξαρτησίας», αλλά πιθανότερο είναι να αποδειχτεί πως επρόκειτο για «ημέρα πληθωρισμού».
Οι δασμοί εξάλλου υπάρχει ενδεχόμενο να πλήξουν κολοσσούς της τεχνολογίας και μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που έχουν αλυσίδες εφοδιασμού ιδίως στην Ασία.