Ο Ακμπαρζόν Τζαλίλοφ, ο ύποπτος για την επίθεση στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης, αντιπροσωπεύει μια "νέα γενιά" ακραίων ισλαμιστών που ενσωματώνονται στην τοπική κοινωνία, μακριά από τα υπάρχοντα τζιχαντιστικά κινήματα, καθιστώντας δυσκολότερο για τις δυνάμεις ασφαλείας να αποτρέψουν τις επιθέσεις τους.
Στο προφίλ του στη ρωσική εκδοχή του Facebook φαίνεται το ενδιαφέρον του για τον ουαχαμπισμό --ένα σκληροπυρηνικό παρακλάδι του ισλάμ-- χωρίς ωστόσο κάποια ένδειξη ότι μπορεί να καταφύγει στη βία, εμφανίζοντας έτσι μια εικόνα ενός κοινού νεαρού άνδρα ο οποίος διάγει εν πολλοίς μια κοσμική ζωή.
Δεκατέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν και 50 τραυματίστηκαν τη Δευτέρα κατά την επίθεση αυτοκτονίας σε βαγόνι του μετρό της Αγίας Πετρούπολης. Οι ρωσικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ο ύποπτος για την επίθεση είναι ο Τζαλίλοφ, ένας 23χρονος γεννημένος στην κυρίως μουσουλμανική πρώην Σοβιετική δημοκρατία του Κιργιστάν.
Αν ο ακραίος ισλαμισμός ήταν όντως το κίνητρό του, τότε ο Τζαλίλοφ διαφοροποιείται από τις δύο προηγούμενες κατηγορίες ενόπλων --εκείνους από την ταραχώδη περιοχή του Βόρειου Καυκάσου στη Ρωσία που έδωσαν διαδοχικές μάχες εναντίον της Μόσχας και μια μεταγενέστερη οργάνωση που μετέβη στη Συρία και στο Ιράκ για να πολεμήσει στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους.
Η νέα γενιά ακραίων ισλαμιστών ενδέχεται να εμπνέεται ή να λαμβάνει οδηγίες από τις προηγούμενες γενιές, χωρίς ωστόσο να συνδέεται άμεσα με αυτές, και τα μέλη της προέρχονται από τις ίδιες μουσουλμανικές κοινότητες.
"Είναι ένα εντελώς διαφορετικό είδος, ένα διαφορετικό επίπεδο τρομοκρατικής απειλής από εκείνο το οποίο οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας είναι συνηθισμένες να αντιμετωπίζουν", λέει ο Αντρέι Σολντάτοφ, ένας ρώσος ειδικός των υπηρεσιών πληροφοριών.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας αναζητούν, κατά κανόνα, μια οργάνωση και ένα δίκτυο χρηματοδότησης που κρύβονται πίσω από μια τρομοκρατική επίθεση, εξηγεί ο ίδιος, αλλά σε τέτοιες περιπτώσεις --όπως η επίθεση στο μετρό-- κάτι τέτοιο πιθανόν να μην υφίσταται.
Ανάλογα προβλήματα έχει αντιμετωπίσει η βρετανική αστυνομία στις έρευνές της σχετικά με την περίπτωση του Χαλίντ Μασούντ, ο οποίος επιτέθηκε με το αυτοκίνητό του σε πεζούς πάνω στη γέφυρα του Γουέστμίνστερ τον περασμένο μήνα σκοτώνοντας τρεις και τραυματίζοντας δεκάδες και στη συνέχεια τραυμάτισε θανάσιμα με μαχαίρι έναν αστυνομικό. Ο Μασούντ, ο οποίος έπεσε νεκρός από τις σφαίρες αστυνομικών, δεν είχε γνωστές διασυνδέσεις με τζιχαντιστικές οργανώσεις.
"Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΧΘΡΟΣ"
Ο Τζαλίλοφ ήταν ένας από τους εκατομμύρια νεαρούς μουσουλμάνους που ζούσαν στη Ρωσία. Τίποτα από τον τρόπο ζωής του και το υπόβαθρό του δεν ήταν ύποπτο ώστε να κινητοποιήσει τις αρχές.
Ουζμπέκος στην καταγωγή, από την πόλη Ος του νότιου Κιργιστάν, εγκαταστάθηκε μαζί με τον πατέρα του πριν από πολλά χρόνια στην Αγία Πετρούπολη για να δουλέψει, σύμφωνα με γείτονές του στην Ος.
Στη Ρωσία εργαζόταν μαζί με τον πατέρα του σε συνεργείο αυτοκινήτων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Ένας γνωστός του από την Αγία Πετρούπολη δήλωσε ότι ο Τζαλίλοφ είχε εργαστεί για περίπου ένα χρόνο σε μια αλυσίδα εστιατορίων για σούσι, ενώ ένας άλλος γνωστός του λέει ότι ήταν λάτρης του σάμπο, μιας πολεμικής τέχνης δημοφιλούς στη Ρωσία.
Οδηγούσε ένα αυτοκίνητο μάρκας Daewoo, σύμφωνα με πηγή των ρωσικών αρχών, και διέμενε σε διαμέρισμα μιας ήσυχης, πολυτελούς συνοικίας σε προάστιο της Αγίας Πετρούπολης.
Ένας άνδρας, ο οποίος δήλωσε εκπρόσωπος του ιδιοκτήτη του διαμερίσματος, είπε ότι ο Τζαλίλοφ δεν έμενε ποτέ εκεί αλλά ότι του είχε παραχωρηθεί το σπίτι ως διεύθυνση κατοικίας ως χάρη σε κάποιους κοινούς γνωστούς.
Η σελίδα του Τζαλίλοφ στο VKontake --ένα ρωσικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης-- έχει φωτογραφίες που τον δείχνουν σε εστιατόριο να φοράει ένα μοντέρνο δυτικό ρούχο και να καπνίζει ναργιλέ με φίλους του.
Μεταξύ των ενδιαφερόντων του στη σελίδα αυτή εμφανίζονται ένας ραδιοφωνικός σταθμός με μουσική ποπ και μεικτές πολεμικές τέχνες. Στη σελίδα του υπήρχε σύνδεσμος για τη σελίδα του πυγμάχου Μάικ Τάισον.
Ο Τζαλίλοφ όμως είχε και θρησκευτικά ενδιαφέροντα καθώς η σελίδα είχε και συνδέσμους σε μια ιστοσελίδα στα ρωσικά με τίτλο "Αγαπώ το Ισλάμ", όπου εμφανίζονταν αποσπάσματα από το κοράνι και σε μια άλλη, την IslamHouse.com, που υπόσχεται να γνωρίσει στους χρήστες το ισλάμ.
Μια άλλη σελίδα στο VKontakte που ανήκει στον Τζαλίλοφ είχε συνδέσμους σε μια ιστοσελίδα που φιλοξενούσε τις ρήσεις του Μοχάμεντ ιμπν Αμπντ αλ-Ουαχάμπ, ενός κήρυκα του 18ου αιώνα στο κήρυγμα του οποίου είναι βασισμένος ο ουαχαμπισμός.
ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΡΙΑ
Αξιωματούχοι ασφαλείας και πρόσωπα που εμπλέκονται στο ριζοσπαστικό ισλάμ λένε ότι οι παλαιότερες γενιές βίαιων ισλαμιστών σήμερα είναι ουσιαστικά εκτός κάδρου.
Οι ένοπλοι του Βόρειου Καυκάσου καταδιώκονται από τις δυνάμεις ασφαλείας και έχουν απωθηθεί σε κρυσφήγετα στα δάση, ενώ είναι πολύ απασχολημένοι με το ζήτημα της επιβίωσής τους ώστε να έχουν τη δυνατότητα επιθέσεων σε ρωσικές πόλεις.
Στο μεταξύ, στο στόχαστρο των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών βρίσκονται χιλιάδες άνθρωποι από τη Ρωσία και από πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που πολέμησαν στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και στο Ιράκ.
Με τη βοήθεια των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών που παρακολουθεί τις κινήσεις των τζιχαντιστών εντός και εκτός Συρίας, η Ρωσία τους συλλαμβάνει όταν επιστρέφουν στο έδαφός της ή τους εμποδίζει από το να εισέλθουν εκεί.
Μια επίθεση κοντά στη Μόσχα τον περασμένο χρόνο πιθανόν να σηματοδότησε την εμφάνιση αυτής της νέας γενιάς ακραίων ισλαμιστών.
Ο Ουσλμάν Μουρντάλοφ, 21 ετών, και ο 18χρονος φίλος του Σουλίμ Ισραίλοφ, ταξίδεψαν από την πατρίδα τους την Τσετσενία στο βόρειο Καύκασο και εμφανίστηκαν σε προάστιο της Μόσχας, όπου οπλισμένοι με τσεκούρια επιτέθηκαν σε αστυνομικό της τροχαίας για να πέσουν νεκροί από αστυνομικά πυρά.
Οι οικογένειές τους είπαν ότι δεν γνώριζαν πως εμπλέκονταν με το ακραίο ισλάμ. Αλλά σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο την επόμενη μέρα, οι δύο νέοι ορκίζονταν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος και αναφέρονταν στη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία.
"Αποκαλούμε την επιχείρησή μας αυτή επιχείρηση εκδίκησης, γιατί σκοτώνετε τους αδελφούς μας, γιατί σκοτώνετε τους αδελφούς και τις αδελφές μας καθημερινά στο Ιράκ και στη Συρία", έλεγε ένας από τους δράστες στο βίντεο.
Το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο χάνει εδάφη στη Συρία και στο Ιράκ, έχει μετατοπίσει το βάρος του στον προσηλυτισμό συμπαθούντων από άλλες χώρες. Στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης της οργάνωσης η εκδίκηση προς τη Ρωσία για το ρόλο της στη Συρία αποτελεί κυρίαρχο θέμα.
Λίγο αφότου η Ρωσία ξεκίνησε τη στρατιωτική της επιχείρηση με το μέρος του προέδρου Άσαντ το 2015, η οργάνωση έδωσε στην κυκλοφορία ένα βίντεο στο οποίο απειλούσε με επιθέσεις τη Ρωσία πολύ σύντομα, χαρακτήριζε τους Ρώσους "kafirs" (άπιστους στα αραβικά) και απειλούσε ότι "το αίμα θα κυλάει σαν τον ωκεανό".
ΠΡΟΣΦΟΡΟ ΕΔΑΦΟΣ
Η προπαγάνδα αυτή βρίσκει πρόσφορο έδαφος στη Ρωσία μεταξύ των εκατομμυρίων μουσουλμάνων από τον ρωσικό Βόρειο Καύκασο και των μουσουλμάνων μεταναστών από την πρώην σοβιετική κεντρική Ασία. Πολλοί από αυτούς κάνουν ταπεινές, κακοπληρωμένες δουλειές και συχνά τους σταματά η αστυνομία για εξακρίβωση στοιχείων ενώ αντιμετωπίζουν και ρατσιστικές διακρίσεις.
Δύο άνδρες από την κεντρική Ασία που πολέμησαν δίπλα σε ακραίους ισλαμιστές στη Συρία περιέγραψαν πως ριζοσπαστικοποιήθηκαν στο διάστημα που εργάζονταν στη Ρωσία.
Ένας από αυτούς, που είπε ότι ονομάζεται Μπομπουρζάν, μίλησε στο Reuters από τη φυλακή στην Ος το 2015 όπου εξέτιε ποινή για τη δράση του στη Συρία. Είπε ότι είχε μεταβεί στη Μόσχα για να εργαστεί σε εργοτάξιο. Βρισκόταν σε ένα τέμενος της ρωσικής πρωτεύουσας όταν τον προσέγγισε ένας άνδρας που του έδειξε βίντεο με πλάνα από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.
"Αυτός ο άνδρας μου είπε: 'Κοίτα, μας σκοτώνουν οι άπιστοι, βιάζουν τις γυναίκες και τα παιδιά μας και πρέπει να υπερασπιστούμε τους αδελφούς μας μουσουλμάνους".
Ο δεύτερος άνδρας είπε ότι εργαζόταν ως μάγειρας σε ουζμπεκικό εστιατόριο στην κεντρική Μόσχα.
"Κάποιοι από αυτούς που γνώριζα μου είπαν: 'Πρέπει να πάμε εκεί και να κηρύξουμε τον τζιχάντ΄", δήλωσε ο 22χρονος που ανέφερε ως όνομά του το Χαλιτζάν.
Πηγη: ΑΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΑΙΡΟΣ 2017: Άστατος καιρός με τοπικές βροχές
«Σημαντική πρόοδος» όχι όμως συμφωνία στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς