Στην αρχή, ήταν οι γυναίκες -ή, καλύτερα, ήταν πάντα οι γυναίκες. Δρακόντεια μέτρα σε βάρος τους, περιορισμοί στην εμφάνιση, την εκπαίδευση, την κοινωνική τους ζωή, τρόμος… Πλέον, οι… παράλογοι, σε πολλές περιπτώσεις, νόμοι που επιβάλλει το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, αρχίζουν ν' αγγίζουν και τους άνδρες, αναγκάζοντάς τους να αναρωτηθούν: Μήπως έπρεπε να είχαν μιλήσει νωρίτερα;
Τρία χρόνια τώρα, απ' όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν, οι γυναίκες ήρθαν αντιμέτωπες με κάθε είδους περιορισμό των ατομικών τους δικαιαωμάτων και της προσωπικής τους ελευθερίας, ξεκινώντας από το ντύσιμό τους. Στον αντίποδα, οι άνδρες, κυρίως στα αστικά κέντρα της χώρας, συνέχιζαν να απολαμβάνουν τα προνόμια της ελεύθερης ζωής.
Εδώ και έναν μήνα, ωστόσο, όπως παρατηρεί η Washington Post, το καθεστώς έχει προχωρήσει στην επιβολή νόμων, που επηρεάζουν πλέον και τον ελεύθερο βίο των αντρών. Οι νέοι νόμοι επιβάλλουν στους άνδρες να… αναπτύσσουν γενειάδα σε μήκος μίας γροθιάς, τους απαγορεύουν να μιμούνται τους μη μουσουλμάνους στην εμφάνιση ή τη συμπεριφορά -κάτι που ερμηνεύεται ευρέως ως απαγόρευση των τζιν παντελονιών- ενώ βάζουν «φρένο» στα κουρέματα που αντιβαίνουν στον ισλαμικό νόμο -ουσιαστικά, αυτό σημαίνει τέλος στο κοντό ή δυτικό στιλ κουρέματος. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στους άνδρες απαγορεύεται πλέον ακόμα και να… κοιτάζουν άλλες γυναίκες, πέρα από τις συζύγους ή τις συγγενείς τους.
Ως αποτέλεσμα, όλο και περισσότεροι αφήνουν γένια, κουβαλούν χαλιά προσευχής και αφήνουν τα τζιν τους στο σπίτι.
Αυτοί οι πρώτοι σοβαροί περιορισμοί για τους άνδρες αποτέλεσαν έκπληξη για πολλούς στο Αφγανιστάν. Σε μια κοινωνία όπου η φωνή του άνδρα θεωρείται σαφώς πολύ πιο ισχυρή από τη φωνή της γυναίκας, ορισμένοι αναρωτιούνται τώρα αν θα έπρεπε να είχαν μιλήσει νωρίτερα, για να υπερασπιστούν τις ελευθερίες των συζύγων και των θυγατέρων τους -και, κατ' επέκταση, και τις δικές τους.
«Αν οι άνδρες είχαμε υψώσει τη φωνή μας, ίσως να βρισκόμασταν και εμείς σε διαφορετική κατάσταση τώρα» δήλωσε κάτοικος της πρωτεύουσας Καμπούλ, ο οποίος, όπως και άλλοι που μίλησαν τηλεφωνικά στη Washington Post, παραχώρησε συνέντευξη υπό το καθεστώς της ανωνυμίας. «Τώρα, όλοι αφήνουμε γένια, επειδή δεν θέλουμε να μας αμφισβητούν, να μας ταπεινώνουν» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οι νέοι κανόνες των Ταλιμπάν για τους άνδρες, βέβαια, ωχριούν μπροστά στους περιορισμούς που έχει θέσει η κυβέρνηση στα κορίτσια και τις γυναίκες, οι οποίες εξακολουθούν να απαγορεύεται να πηγαίνουν στο σχολείο πάνω από την έκτη τάξη, να αποκλείονται από τα πανεπιστήμια και τους απαγορεύτηκε πρόσφατα να υψώνουν τη φωνή τους δημοσίως, μεταξύ πολλών άλλων κανόνων.
Όμως οι πρόσφατα εξουσιοδοτημένοι «αξιωματικοί θρησκευτικής ηθικής», γνωστοί για τις λευκές τους ρόμπες, χτυπούν τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες σε ορισμένες περιοχές της Καμπούλ τις πόρτες των ανδρών, που δεν έχουν… τακτική παρουσία στο τζαμί, για να προσευχηθούν. Κυβερνητικοί υπάλληλοι δηλώνουν ότι φοβούνται πως θα τους απολύσουν επειδή δεν κατάφεραν ν' αφήσουν τα γένια τους να μακρύνουν και ορισμένοι κουρείς αρνούνται πλέον να τους κουρέψουν. Όλο και συχνότερα, άνδρες οδηγοί ταξί αναγκάζονται να σταματήσουν στη μέση του δρόμου, επειδή παραβιάζουν τους κανόνες διαχωρισμού των φύλων, μεταφέροντας στα οχήματά τους τους γυναίκες χωρίς συνοδεία, ή επειδή παίζουν μουσική.
Οι νέοι νόμοι δίνουν στην αστυνομία ηθών την εξουσία να κρατάει υπόπτους έως και τρεις ημέρες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, όπως η επανειλημμένη παράλειψη προσευχής στο τζαμί οι ύποπτοι μπορούν να παραδοθούν σε δικαστήρια για δίκη και καταδίκη με βάση την ερμηνεία του ισλαμικού νόμου της σαρία. Οι παραβιάσεις των νέων κανόνων αναμένεται να τιμωρούνται με πρόστιμα ή ποινές φυλάκισης. Όμως, οι άνθρωποι που κρίνονται ένοχοι για ορισμένες παραβάσεις, όπως για παράδειγμα η μοιχεία, θα μπορούσαν να καταδικαστούν σε μαστίγωμα ή θάνατο με λιθοβολισμό.
Ο Αμίρ, κάτοικος που ζει στο ανατολικό Αφγανιστάν, δήλωσε ότι υποστήριζε τους Ταλιμπάν μέχρι τους τελευταίους περιορισμούς. Αλλά τώρα αισθάνεται ότι τον εκφοβίζει η «αστυνομία ηθών». «Όλοι μας είμαστε πιστοί μουσουλμάνοι και ξέρουμε τι είναι υποχρεωτικό και τι όχι. Αλλά είναι απαράδεκτο να μας ασκούν βία» λέει και προσθέτει: «Ακόμη και άνθρωποι που έχουν υποστηρίξει τους Ταλιμπάν, προσπαθούν τώρα να εγκαταλείψουν τη χώρα».
Οι περισσότεροι άνδρες που μίλησαν για για το θέμα αυτό ζουν στην Καμπούλ ή σε άλλες αστικές περιοχές. Οι κάτοικοι των πιο συντηρητικών και παραδοσιακών περιοχών του Αφγανιστάν, από ,την άλλη, λένε ότι δεν έχουν παρατηρήσει σχεδόν καμία αλλαγή. Ένας άνδρας, κάτοικος της αγροτικής Χελμάντ, στο νότιο Αφγανιστάν, δήλωσε ότι κανείς στο χωριό του δεν έχει ανησυχίες και ότι τέτοιοι κανόνες είναι από καιρό συνηθισμένοι εκεί. «Μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί εδώ καμία αστυνομία ηθών. Επικεντρώνονται στις πόλεις» είπε.
Οι νέοι περιορισμοί φαίνεται να αντανακλούν μια ευρύτερη μετατόπιση της ισορροπίας δυνάμεων στο εσωτερικό των Ταλιμπάν, με τα πιο συντηρητικά στοιχεία είτε να αποκτούν επιρροή είτε να επιδιώκουν να επιβληθούν πιο «επιθετικά» στις αστικές περιοχές, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους και Αφγανούς επικριτές των Ταλιμπάν.
Η καταστολή από την «αστυνομία ηθών» στις αστικές περιοχές, όπου ορισμένοι θρησκευτικοί κανόνες εφαρμόζονταν σπάνια, έχει αυξήσει την ανησυχία των γυναικών. Για τους άνδρες, πάλι, όπως επισημαίνει συμπερασματικά η Washington Post, ήταν ένα σοκ…