Όταν ο Εμανουέλ Μακρόν εξελέγη πρόεδρος της Γαλλίας για δεύτερη φορά το 2022, αναγνώρισε ότι ορισμένοι ψηφοφόροι τον επέλεξαν στον δεύτερο γύρο, υπό τον φόβο της ακροδεξιάς υποψήφιας Μαρίν Λεπέν.
Πολλοί Γάλλοι ψήφισαν "όχι για να υποστηρίξουν τις δικές μου (πολιτικές) ιδέες, αλλά μάλλον για να μπλοκάρουν εκείνες της ακροδεξιάς", δήλωνε τότε ο Μακρόν, προσθέτοντας ότι "τους χρωστάει".
Δύο χρόνια μετά, το λεγόμενο "ρεπουμπλικανικό μέτωπο" που κινητοποιήθηκε για να αποτρέψει την άνοδο της ακροδεξιάς στην εξουσία έχει χάσει τη δυναμική του, με την Εθνική Συσπείρωση (RN) να σαρώνει στις ευρωεκλογές και να επικρατεί, όπως όλα δείχνουν, στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου.
Το κίνημα του Μακρόν είδε την απήχησή του να μειώνεται σταδιακά, αρχικά με την απώλεια της πλειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση, λίγους μήνες μετά τις προεδρικές εκλογές, και στη συνέχεια με την σαρωτική ήττα από την ακροδεξιά στις ευρωεκλογές τον περασμένο μήνα.
Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει περιγράψει τον συνασπισμό του ως την "εναλλακτική στα δύο άκρα", αλλά, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, βρίσκεται πίσω τόσο από το ακροδεξιό RN όσο και από τον αριστερό συνασπισμό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), με ορισμένους να υποστηρίζουν ότι τα εκλογικά αποτελέσματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κοινοβουλευτικό αδιέξοδο.
Μήπως λοιπόν το "πολιτικό πυροτέχνημα" που βγήκε στο προσκήνιο το 2017 και επαναπροσδιόρισε το πολιτικό τοπίο στην Γαλλία, συνέβαλε τελικά στην άνοδο της ακροδεξιάς;
Ενός ανδρός αρχή
Ο Μακρόν αυτοπροσδιορίστηκε ως "ούτε αριστερός ούτε δεξιός", βάζοντας τις βάσεις για ένα κεντρώο κίνημα που ουσιαστικά συνένωσε τα δύο παραδοσιακά μετριοπαθή κόμματα της χώρας, τους Σοσιαλιστές και την Γκωλική δεξιά. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι δεν κατάφερε να γεμίσει πλήρως το κενό.
"Απορρύθμισε το γαλλικό πολιτικό σύστημα που παραδοσιακά χαρακτηριζόταν από το χάσμα δεξιάς-αριστεράς", δήλωσε ο Stéphane Cadiou, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Lyon 2.
"Για να κάνει την προσωπική του (πολιτική) επιχείρηση κερδοφόρα, έπρεπε να πείσει τον κόσμο για την ξεπερασμένη φύση του διαχωρισμού δεξιάς-αριστεράς υπονομεύοντας όλα τα γνωστά σημεία αναφοράς του πολιτικού φάσματος", δήλωσε ο Cadiou.
Ο Μακρόν έχει αποτύχει να "χτίσει", αφήνοντας έναν πολιτικό χώρο "υπό κατασκευή", δήλωσε ο Cadiou, καθώς γίνεται αντιληπτό ότι δεν μπορεί τελικά να ενώσει τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα.
Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος βασιζόταν κυρίως σε κεντροαριστερούς ψηφοφόρους το 2017 κατέληξε να βασίζεται σε κεντροδεξιούς ψηφοφόρους στις εκλογές του 2022. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) σημείωσε τεράστια πτώση και στις δύο προεδρικές εκλογές του 2017 και του 2022, ενώ οι δεξιοί Ρεπουμπλικάνοι (LR) σημείωσαν κατακόρυφη πτώση το 2022.
Το κίνημά του Μακρόν βασίστηκε στην προώθηση της προσωπικότητας του αρχηγού, συνδέοντας άρρηκτα την εικόνα του με το κόμμα.
"Στοιχημάτισε στην εμπειρία του, πίστεψε ότι η θητεία του στην ανώτερη δημόσια διοίκηση και στον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσε να εγγυηθεί ότι θα υπερβεί το χάσμα αριστεράς-δεξιάς", δήλωσε ο Cadiou.
Από τότε που εξελέγη για πρώτη φορά, η δημοτικότητά του έχει σημειώσει σημαντική πτώση. Ξεκίνησε πάνω από΄το 50% και κατέληξε κάτω από το 30%. Πολλοί ψηφοφόροι σκέφτονται τώρα να ψηφίσουν ακροδεξιά γιατί έχουν απογοητευτεί από τον πρόεδρο.
Ο Κριστιάν, ένας 67χρονος ψηφοφόρος στη Λυών, ο οποίος μίλησε στο Euronews σε μια δημόσια συνάντηση της ακροδεξιάς, είχε ψηφίσει στο παρελθόν τον Μακρόν, αλλά τώρα δηλώνει ότι ο Γάλλος πρόεδρος έχει έναν "τρόπο να κάνει τους ανθρώπους να θυμώνουν".
"Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν έχει γίνει τίποτα, γιατί είναι αλήθεια ότι ξεχνάμε γρήγορα τι έχει γίνει και κοιτάμε κυρίως τι μένει να γίνει, αλλά η μέθοδός του δεν λειτουργεί. Έχει έναν τρόπο να παρουσιάζει τα πράγματα με τέτοιο τρόπο που σε κάνει να θυμώνεις", δήλωσε ο συνταξιούχος εργάτης εργοστασίου αυτοκινήτων.
Αναμενόμενη πτώση
Η πτώση της δημοτικότητας του Μακρόν ήταν σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμη στη Γαλλία.
"Ο γαλλικός λαός πάντα βαριέται τους ηγέτες του", δήλωσε η Τάρα Βάρμα, αναλύτρια στο Ινστιτούτο Brookings στην Ουάσινγκτον και ειδική στη γαλλική πολιτική.
"Νομίζω ότι υπάρχει απλώς μια γενική αίσθηση κόπωσης που έχει ο γαλλικός λαός για τον ηγέτη του", πρόσθεσε.
Αλλά μέρος του προβλήματος για τον Γάλλο πρόεδρο είναι και η έλλειψη τοπικών οργανώσεων στην επαρχία, καθώς όλη η εξουσία συγκεντρώθηκε στο Παρίσι.
Στη Γερουσία, τα παραδοσιακά κόμματα παραμένουν ισχυρά, ενώ το κόμμα του Μακρόν δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει καμία από τις 13 περιφέρειες της μητροπολιτικής Γαλλίας στις περιφερειακές εκλογές του 2021.
"Δεν νομίζω ότι το κόμμα του επένδυσε αρκετά για να χτίσει βάσεις στην περιφέρεια, διότι δεν έχασε μόνο τις ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά έχασε και όλες τις τοπικές εκλογές τα τελευταία επτά χρόνια", δήλωσε η Βαρμά.
Ο Cadiou προσθέτει ότι ο Μακρόν κινήθηκε στην κατεύθυνση της συγκέντρωσης των εξουσιών, κάτι που ενισχύθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως οι διαδηλώσεις των "Κίτρινων Γιλέκων" και η πανδημία COVID-19.
Μεταξύ δύο άκρων
Το κίνημά του Μακρόν προσδιοριζόταν πάντα ως ένα κίνημα ενάντια στην ακροδεξιά, αντιμετωπίζοντας δύο φορές την Μαρίν Λεπέν στις προεδρικές εκλογές και βασιζόμενο σε ψηφοφόρους που στηρίζαν Μακρόν για να αποτρέψουν την άκρα δεξιά από το να έρθει στην εξουσία.
Οι προσπάθειες να παρουσιαστεί τώρα ο προεδρικός συνασπισμός ως η λύση κατά "δύο άκρων" είναι "αρκετά επικίνδυνες", σύμφωνα με την Βαρμά, η οποία εξηγεί ότι η προσέγγιση αυτή αδικεί τον αριστερό συνασπισμό.
Λέει ότι πλέον υπάρχει μικρότερη κινητοποίηση κατά της Εθνικής Συσπείρωσης, η οποία κατάφερε να αναπτυχθεί σε τοπικό επίπεδο και να γίνει η κορυφαία πολιτική δύναμη της Γαλλίας.
Η Βαρμά λέει ότι πλέον είναι δύσκολο για τον Μακρόν να δημιουργήσει ένα μπλοκ κατά της ακροδεξιάς στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών, από τη στιγμή που το κόμμα του τάχθηκε εναντίον του αριστερού συνασπισμού.
Ο Mathias Bernard, πρόεδρος του Πανεπιστημίου Clermont Auvergne στη γαλλική πόλη Clermont-Ferrand, δήλωσε στο Euronews ότι η στρατηγική Μακρόν να εμφανίζεται ως το "ανάχωμα κατά του εξτρεμισμού" μπορεί πλέον να αποδειχθεί αδυναμία.
Το 2017 και το 2022, ήταν πράγματι ο Μακρόν το ανάχωμα στην ακροδεξιά, αλλά τώρα το κέντρο βρίσκεται στην τρίτη θέση.
"Το (αριστερό) Νέο Λαϊκό Μέτωπο θεωρείται ως το πιο αποτελεσματικό ανάχωμα κατά της ακροδεξιάς, ενώ η Εθνική Συσπείρωση θεωρείται ως το πιο αποτελεσματικό ανάχωμα κατά της άκρας αριστεράς", δήλωσε ο Bernard.
"Το κέντρο είναι εγκλωβισμένο ανάμεσα στα δύο μπλοκ που το καθένα είναι σε θέση να (στρέψει τις ψήφους) εναντίον του άλλου", πρόσθεσε, με τη στρατηγική Μακρόν για την αναχαίτιση του εξτρεμισμού να αποτελεί πλέον "αδυναμία".
"Επειδή ο Μακρόν υποτίθεται ότι ήταν ο μετριοπαθής και λογικός και διανοούμενος, ήταν πραγματικά δύσκολο, νομίζω, για τη μετριοπαθή δεξιά και τη μετριοπαθή αριστερά να βρουν χώρο ", δήλωσε η Βάρμα.
Αλλά τώρα, βλέποντας τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, μπορεί να υπάρξει "δυναμική για τη μετριοπαθή αριστερά να ξαναχτιστεί σιγά-σιγά και να εμφανιστεί και πάλι λίγο πιο έντονα, στο γαλλικό πολιτικό τοπίο", είπε.
Όμως, καθώς η Γαλλία οδεύει προς ένα κοινοβουλευτικό αδιέξοδο, η χώρα ίσως χρειαστεί να βρει έναν πιο "ευρωπαϊκό τρόπο άσκησης πολιτικής" και να δει αν μπορεί να προσαρμοστεί και να κάνει συμβιβασμούς σε ένα πλαίσιο όπου η ακροδεξιά προηγείται, πρόσθεσε.
Πηγή: euronews.com