Της Δάφνης Γρηγοριάδη*
Εντός του μήνα αναμένεται να ξεκινήσει η εφαρμογή του μέτρου συγκράτησης των τιμών στα βασικά αγαθά που πωλούν τα σούπερ μάρκετ, το λεγόμενο «καλάθι τουνοικοκυριού». Συνολικά περιλαμβάνονται 50προϊόντα από 30 κατηγορίες, όπως τρόφιμα, αναψυκτικά, απορρυπαντικά, είδη προσωπικής υγιεινής, είδη για μωρά κ.α.
Η πυραμίδα αναγκών του Μάσλοου έχει εφαρμογή σε περιόδους κρίσης
Όπως σε κάθε κρίση, έτσι και στην σημερινή,οι άνθρωποι πρώτα προσπαθούν να εξυπηρετήσουν τις βασικές τους ανάγκες (σίτιση, στέγαση κλπ) και έπειτα τις δευτερεύουσες. Οι πληθωριστικές πιέσεις σπάνε συνεχώς ρεκόρ (στο 12% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, έναντι 11,4% που ήταν τον Αύγουστο) , επηρεάζοντας αισθητά το διάθεσιμο εισόδημα μας – ειδικά των οικονομικά ευάλωτων.
Το μέτρο αυτό θα βοηθήσει στην συγκράτηση των τιμών των αγαθών ικανοποίησης βασικών αναγκών του νοικοκυριού, που είναι και επιρρεπή σε ανεξέλεγκτη αύξηση τιμών λόγω ανελαστικής ζήτησης. Aυτό σημαίνει ότι οι τιμές που θα έχουν τα προϊόντα «του καλαθιού» θα σταθεροποιηθούν στα τωρινά επίπεδα. Πρόκειται για έναν μηχανισμό σταθεροποίησης και όχι μείωσης των τιμών. Αλλά και αυτή η σταθεροποίηση είναι ως ένα βαθμό σχετική. Εάν η κρίση διαρκέσει και οιγενικές πληθωριστικές πιέσεις συνεχισθούν,θα επηρεάσουν και το κόστος παραγωγής των αγαθών του “καλαθιού”, οπότε θα είναι αναπόφευκτη μία άνοδος των τιμών και σε αυτά. Ο στόχος είναι η άνοδος αυτή να είναι ελεγχόμενη, περιορισμένη και ανεκτή.
Τι σημαίνει για την τσέπη μας;
Για την τσέπη των καταναλωτών επομένως, δεν αλλάζουν πολλά, καθώς δεν θα πληρώνουν λιγότερα χρήματα στο σούπερ μάρκετ από ότι τώρα. Προστατεύονται όμως με αυτόν τον μηχανισμό ώστε να μην πληρώσουν τους επόμενους μήνες περισσότερα.
Εδώ το στοίχημα είναι πόσο θα αυξηθεί ο πληθωρισμός τους επόμενους μήνες και σε τι βαθμό θα δούμε νέες αυξήσεις στα υπόλοιπα προϊόντα που είναι εκτός «καλαθιού». Αν η αύξηση των τιμών είναι αισθητή , τότε ο καταναλωτής θα επιλέγει αυστηρά μόνο τα προϊόντα που εντάσσονται στο καλάθι. Χρειάζεται προσοχή ώστε να μην δημιουργηθούν ελλείψεις, αλλά και φροντίδαγια διεξαγωγή τακτικών ελέγχων του κράτος στην αγορά.
Κάποια προϊόντα μένουν εκτός καλαθιού (όπως τα νωπά φρούτα), ώστε να μην δημιουργηθεί αθέμιτος ανταγωνισμός. Σκοπός είναι να υπάρχει κίνητρο στους πολίτες να ψωνίζουν και από τις λαϊκές αγορές.
Πώς θα βρίσκει ο καταναλωτής τα προϊόντα;
To πιθανότερο σενάριο είναι τα προϊόντα στα ράφια να φέρουν ειδική σήμανση ώστε να μπορούν οι καταναλωτές να τα εντοπίζουν με ευκολία. Ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί ο ορίζοντας εφαρμογής του μέτρου, αν η ακρίβεια σε κάθε περίπτωση ήρθε για να μείνει.
* Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.