Ομάδα επιθεωρητών του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) είναι καθ’ οδόν προς τον πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό στη Ζαπορίζια, στη νότια Ουκρανία, όπου τα ρωσικά και τα ουκρανικά στρατεύματα αλληλοκατηγορούνται τις τελευταίες εβδομάδες για βομβαρδισμούς, ανακοίνωσε σήμερα ο Ραφαέλ Γκρόσι, ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας αυτής του ΟΗΕ.
«Είμαστε επιτέλους στην πορεία να κινηθούμε έπειτα από μήνες προσπαθειών. Ο ΔΟΑΕ θα μεταβεί στο εσωτερικό του πυρηνικού εργοστασίου στη Ζαπορίζια», του μεγαλύτερου της Ευρώπης, στα χέρια του ρωσικού στρατού από τις αρχές του Μαρτίου, είπε ο κ. Γκρόσι σε δημοσιογράφους στο Κίεβο λίγο πριν από την αναχώρηση της ομάδας 14 πυρηνικών εμπειρογνωμόνων της οποίας ηγείται.
Πρόκειται να εξετάσουν την κατάσταση που επικρατεί στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το οποίο περιλαμβάνει συνολικά 6 αντιδραστήρες, τις συνθήκες εργασίας επί τόπου, αλλά και να καταγράψουν ενδεχόμενες ζημιές.
Η παρουσία των εμπειρογνωμόνων της ΙΑΕΑ δίνει ελπίδες ότι η κατάσταση στον σταθμό θα εκτονωθεί, ότι δηλαδή οι στρατιωτικές ενέργειες στην περιοχή θα περιοριστούν κάπως και το ουκρανικό προσωπικό θα μπορέσει να κινηθεί πιο ελεύθερα στο εσωτερικό του σταθμού.
Θα μπορέσουν οι επιθεωρητές να σχηματίσουν ολοκληρωμένη εικόνα;
Αυτό δεν είναι σαφές. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες υποθέτουν ότι θα καταφέρουν να αποκομίσουν μία αντιπροσωπευτική εικόνα σχετικά με την ασφάλεια στο εργοστάσιο.
Τι μπορεί να αυξήσει την ασφάλεια στη Ζαπορίζια;
Η κατάπαυση όλων των στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στην περιοχή γύρω από αυτόν, η ελεύθερη πρόσβαση του προσωπικού σε όλες τις εγκαταστάσεις και κατά συνέπεια η ασφαλής συντήρηση και προμήθεια ανταλλακτικών.
Θα είχε νόημα μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη;
Ναι. Ωστόσο μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία προοπτική εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου. Η Ρωσία έχει καταλάβει την ανατολική Ουκρανία και τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια. Με 38 πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, η Ρωσία έχει μεγάλη τεχνογνωσία και γνωρίζει τους πιθανούς κινδύνους ενός σοβαρού ατυχήματος σε αντιδραστήρα εξαιτίας ενδεχόμενης στρατιωτικής δράσης. Παρά τον υψηλό κίνδυνο ωστόσο, η Ρωσία κατέλαβε στρατιωτικά τη Ζαπορίζια. Μία αλλαγή πορείας δεν διαφαίνεται ακόμη, παρά τις αναρίθμητες εκκλήσεις παγκοσμίως.
Θα βοηθούσε το κλείσιμο όλων των αντιδραστήρων;
Αυτό θα πρέπει να αποφασιστεί επί τόπου. Παρόλα αυτά, ακόμη και μετά από μία ενδεχόμενη διακοπή λειτουργίας, οι αντιδραστήρες χρειάζονται πολλή ενέργεια για ψύξη, ούτως ώστε να αποφευχθεί η τήξη, αυτό που συνέβη δηλαδή στα μεγάλα ατυχήματα των αντιδραστήρων στο Τσερνομπίλ το 1986 και στη Φουκουσίμα το 2011.
Σε κάθε περίπτωση το επίπεδο κινδύνου ενός μεγάλου ατυχήματος στο εργοστάσιο θα μειωνόταν με τη διακοπή λειτουργίας των αντιδραστήρων.