Την τιμωρία της Μόσχας για την εισπήδηση στην Αφρική ζητά η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας η οποία συνεδρίαση με σκοπό να εξετάσει τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η σχισματική εξαρχία που δημιούργησε η ρωσική Εκκλησία.
Σε ανακοίνωση την οποία εξέδωσε επιτίθεται κατά της Μόσχας με σκληρούς χαρακτηρισμούς την οποία μάλιστα κατηγορεί για νεο-αποικιοκρατικό πνεύμα.
“Διά των ενεργειών αυτών διαπιστούται προσπάθεια αλλοιώσεως της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας εις πολλάς επιμέρους παραμέτρους αυτής, αλλά κυρίως εις το ζήτημα των ορίων της διοικητικής διαρθρώσεως των δομών της Εκκλησίας τού Χριστού, με αφετηρίαν κίνητρα μακράν της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Μετά λύπης κατανοούμενότι ταύτα πάντα προέρχονται από λόγους εμπαθείς, καί μεμολυσμένους εκ τού καταδικασθέντος εκ της Συνόδου τού 1872 «ιού τού εθνοφυλετισμού»”,επισημαίνεται..
Σε άλλο σημείο γίνεται λόγος για κοσμικό και νεοαποικιακροτικό πνέυμα:“Δεν απουσιάζει βεβαίως καί εξ αυτών των αποφάσεων το κοσμικόν πνεύμα, παραπέμπον ακόμη εις παραμέτρους «νεο-αποικιοκρατίας» καί διεκδικήσεως παγκοσμίου πρωτοκαθεδρίας, γνωρίμους παλαιόθεν εις την ταλαίπωρον της Αφρικής Ήπειρον, μη συμφωνουσών με το θυσιαστικόν εν τη διακονία πνεύμα της Ορθοδόξου ημών καθαγιασμένης Παραδόσεως”, εκφράζοντας την έκπληξη και την διαμαρτυρία της για την ενέργεια αυτή προς το Πατριαρχείο Μόσχας και την Ιερά Σύνοδό της.
Η Σύνοδος του Πατριαρχείου κάνει ευθείες αναφορές στην προσπάθεια αλλοίωσης κάθε έννοιας εκκλησιολογίας:"Διά των ενεργειών αυτών διαπιστούται προσπάθεια αλλοιώσεως της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας εις πολλάς επιμέρους παραμέτρους αυτής, αλλά κυρίως εις το ζήτημα των ορίων της διοικητικής διαρθρώσεως των δομών της Εκκλησίας τού Χριστού, με αφετηρίαν κίνητρα μακράν της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Μετά λύπης κατανοούμεν ότι ταύτα πάντα προέρχονται από λόγους εμπαθείς, καί μεμολυσμένους εκ τού καταδικασθέντος εκ της Συνόδου τού 1872 «ιού τού εθνοφυλετισμού.
Δεν απουσιάζει βεβαίως καί εξ αυτών των αποφάσεων το κοσμικόν πνεύμα, παραπέμπον ακόμη εις παραμέτρους «νεο-αποικιοκρατίας» καί διεκδικήσεως παγκοσμίου πρωτοκαθεδρίας, γνωρίμους παλαιόθεν εις την ταλαίπωρον της Αφρικής Ήπειρον, μη συμφωνουσών με το θυσιαστικόν εν τη διακονία πνεύμα της Ορθοδόξου ημών καθαγιασμένης Παραδόσεως".
Τα βασικά σημεία της ανακοίνωσης
-Η Σύνοδος της Ιεραρχίας τού Αλεξανδρινού Θρόνου μετ’ εμπόνου εκπλήξεως διαμαρτύρεται προς τον Πατριάρχην Ρωσσίας καί την περί αυτόν Σύνοδον. Εκπλήξεως μεν διότι δι’ ημάς «επομένους τοίς ΑγίοιςΠατράσιν ημών», τα όρια της κάθε αδελφής τοπικής Εκκλησίας είναι σαφή, γεωγραφικά καίχαρτογραφημένα υπό Οικουμενικών Συνόδων καίαξιοσέβαστα. Διαδηλούμεν δε ότι εν τη πράξει ουδέποτε ενεπλάκημεν εις τα όρια οιασδήποτε τοπικής αδελφής Εκκλησίας, πολλώ δε μάλλον εις τα της Ρωσσικής Εκκλησίας. Τούτο δε, όχι μόνον διότι αλλοιώνεται τοιουτοτρόπως το μήνυμα της ευαγγελικής αγάπης, αλλά καί διότι αγωνιζόμενοι επί αιώνας καί συμβιούντες μετά διαφόρων ομολογιών καί Θρησκειών εν πνεύματι αλληλοσεβασμού καίκατανοήσεως, δεχόμεθα ανάδελφον κτύπημα υπό των ομοδόξων Ρώσσων.
-Θεωρούμεν ότι δι’ αυτών των μεθόδων παραβιάζεται βαναύσως έτι άπαξ η ουσία της Ορθοδόξου ημών πίστεως καί δη εις το ευαίσθητον πεδίον της εν Αφρική Ιεραποστολής, το οποίον «τρέφεται» υφ’ ημών «ως νήπιον διά γάλακτος καί ουχί διά στερεάς θεολογικής τροφής», κατά την Παύλειον έκφρασιν, ήτις αποτελεί δι’ ημάς γνώμονα καί μέτρον, διέπον το Αποστολικόν ημών έργον.
-Διά των ενεργειών αυτών διαπιστούται προσπάθεια αλλοιώσεως της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας εις πολλάς επιμέρους παραμέτρους αυτής, αλλά κυρίως εις το ζήτημα των ορίων της διοικητικής διαρθρώσεως των δομών της Εκκλησίας τού Χριστού, με αφετηρίαν κίνητρα μακράν της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Μετά λύπης κατανοούμενότι ταύτα πάντα προέρχονται από λόγους εμπαθείς, καί μεμολυσμένους εκ τού καταδικασθέντος εκ της Συνόδου τού 1872 «ιού τού εθνοφυλετισμού».
-Δεν απουσιάζει βεβαίως καί εξ αυτών των αποφάσεων το κοσμικόν πνεύμα, παραπέμπον ακόμη εις παραμέτρους «νεο-αποικιοκρατίας» καίδιεκδικήσεως παγκοσμίου πρωτοκαθεδρίας, γνωρίμους παλαιόθεν εις την ταλαίπωρον της Αφρικής Ήπειρον, μη συμφωνουσών με το θυσιαστικόν εν τη διακονία πνεύμα της Ορθοδόξου ημών καθαγιασμένης Παραδόσεως.
Τέλος, αναφέρεται , απεφασίσθη όπως:
Α) Ενημερωθώσιν το Σεπτόν ΟικουμενικόνΠατριαρχείον καί αι κατά τόπους Εκκλησίαι διά των Προκαθημένων αυτών, διά παραδοθησομένωνΠατριαρχικών Γραμμάτων, άτινα θα περιγράφουν την επιπεσούσαν «λοιμικήν» σύγχυσιν εις «τα εξ ημών εν Χριστώ γεννηθέντα τέκνα», τούς πιστούς Αφρικανούς, συνεπεία των εμφανών καί αφανών δράσεων εντεταλμένων προσώπων της ΡωσσικήςΕκκλησίας, καί
Β) Η πιστή καί άμεσος εφαρμογή των προβλεπομένων, παρά των Θείων καί Ιερών Κανόνων Εκκλησιαστικών ποινών, προς τούς παραβάτας.
Ήπια η πρώτη αντίδραση του Φαναρίου για τη ρωσική εισπήδηση
Σε χαμηλούς τόνους η πρώτη αντίδραση του Οθικουμενικού Πατριαρχείου για τη ρωσική εισπήδησηστην Αφρική.Σε ανακοίνωση που εξέδωσε μετά το τέλος τηςσημερινής συνεδρίασης της Συνόδου αναφέρεται: Συζητήσεως γενομένης περί τήςαντικανονικής εισπηδήσεως τής Εκκλησίας τήςΡωσίας εις τήν δικαιοδοσίαν τού παλαιφάτουΠατριαρχείου Αλεξανδρείας, εξεφράσθη ομοφώνως η αδελφική πρός αυτό συμπαράστασις τής ΠρωτοθρόνουΕκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, επιφυλασσομένης όπως πράξη πάν τό επ’ αυτή διά τήν αποκατάστασιντήςκανονικής τάξεως εν τή Αφρικανική Ηπείρω".
Στο μεταξύ ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος σε συνενετευξή του στο "Δόγμα" χαρακτηρίζει την εισπήδηση ως σπασμωδική κίνηση η οποία πληγώνει την ενότητα της ορθοδοξίας: «Η εισπήδηση είναι ένα λυπηρό γεγονός…είναι μια σπασμωδική κίνηση της ρωσικής εκκλησίας, η οποία ξέρει ότι αυτό πληγώνει αφάνταστα την ενότητα της ορθοδοξίας, αλλά προχωρά σε ένα σχέδιο που δεν είναι πρόσφατο και ό,τιεπικαλείται είναι πρόσχημα", τονίζοντας πως «θα πρέπει να υπάρξει επειγόντως μια συναίνεση μια ενότητα και μια διάκριση μέσα στην ορθόδοξη εκκλησία… Το ρήγμα βαθαίνει και ας ελπίσουμε να μη φτάσει σε σημείο που να μην είναι αναστρέψιμο».
Οι επόμενες μέρες θεωρούνται κρίσιμες για την ενότητα της Ορθοδοξίας καθώς φανάρι και αυτοκέφαλες Εκκλησίες θα περιμένουν να ενημερωθούν για τις κινήσεις της Μόσχας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην τελευταία του συνεδρίαση δεν ανέβασε τους τόνους περιμένοντας την απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας . Τηρεί μεν στάση αναμονής αλλά προς το παρόν αξιολογεί όλες τις εισηγήσεις που δέχεται.Από την στιγμή που η Αλεξάνδρεια θα αντιδράσει το θέμα μοιραία θα πάρει άλλες διαστάσεις καθώς εκτιμάται οτι η Μόσχα αφού καταλαγιάσει ο θόρυβος για την δημιουργίας Εξαρχίας στην Αφρική θα επιχειρήσει ανάλογες παρεμβάσεις και σε άλλες ορθόδοξες περιοχές .Ρώσοι εκκλησιαστικοί παράγοντες έχουν προειδοποιήσει τον κ.Βαρθολομαίο οτι θα προστατέψουν και θα "σιτίσουν" πνευματικά τους Ορθοδόξους συμπατριώτες τους που ζουν στην Τουρκία, εντός των αυστηρών ορίων του Οικουμενικού Θρόνου.
Εκτός της Τουρκίας υπάρχει και το θέμα των Ιεροσολύμων όπου η ρωσική Εκκλησία διεκδικεί να έχει ρόλο και λόγο. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.Θεόφιλος ήδη έχει κάνει γνωστή την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στους Αγίους Τόπους εξ αιτίας της δράσης των εξτρεμιστών ,ενώ είχε και συνάντηση με τον Ρώσο πρέσβη στο Ισραήλ.
Το θέμα των Ρώσων της διασποράς και η στάση του Πατριαρχείου Μόσχας προκειμένου να τους παρέχει "πνευματική καθοδήγηση" απασχολούν το Φανάρι το οποίο έχει σχηματίσει έναν ογκώδη φάκελο με στοιχεία από κάθε περιοχή.
Το Φανάρι ,επίσης, καταγράφει και τις αντιδράσεις των επικεφαλής των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών για το θέμα των σχέσεων με τη Ρωσία. Προς το παρόν η πρώτη αντίδραση ήρθε από την Εκκλησία της Αλβανίας η οποία ,σύμφωνα με πληροφορίες, δεν άρεσε στον Βαρθολομαίο αφού ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων έκανε έκκληση για διάλογο χαρακτηρίζοντας μάλιστα την εισπήδηση απλώς μια δυσάρεστη εξέλιξη.
Το ενδιαφέρον τώρα εστιάζεται στην Εκκλησία της Ελλάδος , η οποία ωστόσο διά στόματος του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου "θεωρεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο μια Οικογένεια".