Η νίκη των ταλιμπάν κινδυνεύει να μεταδώσει μία πνοή ενθουσιασμού στους απανταχού τζιχαντιστές, ήδη ενισχυμένους από την ήττα μίας ξένης δύναμης και τον θρίαμβο της στρατηγικής, της διαπραγμάτευσης και της υπομονής.
Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι μαχητές του τζιχαντιστικού-σαλαφιστικού κινήματος, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκουν στην Αλ Κάιντα ή στο Ισλαμικό Κράτος, δεν μπορούν παρά να κάνουν την διαπίστωση της επιτυχίας των αφγανών «σπουδαστών θεολογίας», που βρίσκονται και πάλι στην εξουσία στην Καμπούλ είκοσι χρόνια μετά την εκδίωξή τους.
«Αυτό δίνει στους τζιχαντιστές εκπληκτική δυναμική. Τους κάνει να πιστέψουν ότι μπορούν να εκδιώξουν μία ξένη δύναμη, ακόμη και μία μείζονα ξένη δύναμη, όπως είναι οι ΗΠΑ», λέει ο Κόλιν Κλαρκ του Soufan Center της Νέας Υόρκης.
«Αυτό που περιμένω είναι σφοδρός βομβαρδισμός προπαγάνδας με κορύφωση την 20ή επέτειο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Αυτό θα τονώσει το ηθικό των τζιχαντιστών, από την βόρεια Αφρική μέχρι την νοτιοανατολική Ασία.
Η αφγανική περίπτωση δεν έχει αντίστοιχο αλλού στον κόσμο, διότι τα ενεργά ένοπλα ισλαμιστικά κινήματα δεν μάχονται κατά ξένων δυνάμεων. Το παράδειγμά του Σάχελ, όπου η Γαλλία ανακοίνωσε πρόσφατα την αποχώρηση μέρους των στρατιωτικών της δυνάμεων και την αντικατάστασή τους με ευρωπαϊκές ειδικές δυνάμεις έπειτα από οκταετή παρουσία είναι πολύ διαφορετικό από την αφγανική περίπτωση.
Ομως, η κατάκτηση του Αφγανιστάν από τους ταλιμπάν είναι κάτι που θα χαλυβδώσει τους τζιχαντιστές παντού», παραδέχεται ο Ιρακινός Αϊμέν Τζαουάντ Αλ-Ταμίμι, ερευνητής του προγράμματος για τον εξτρεμισμό του Πανεπιστημίου George Washington των ΗΠΑ.
«Η αντίσταση των λαών»
Οι ταλιμπάν δεν αρκέσθηκαν να αφήσουν την κατάσταση να βαλτώσει. Συνεχίζοντας τον πόλεμο, διαπραγματεύθηκαν με τους Αμερικανούς και την αφγανική κυβέρνηση και προχώρησαν τα πιόνια τους με τις τοπικές πολιτοφυλακές, τις φατρίες και τις φυλές, το υλικό που συγκροτεί το αφγανικό μωσαϊκό.
Ομως, σε συμβολικό επίπεδο, ο θρίαμβός τους θα πείσει τους απανταχού τζιχανιστές ότι, «αν συνεχίσουν να μάχονται, οι αντίπαλοί τους θα καταρρεύσουν τελικά», λέει ο ιρακινός ερευνητής.
Τις τελευταίες ημέρες, τα κοινωνικά δίκτυα βρίθουν προπαγανδιστικού υλικού που προέρχεται από την τζιχαντιστική σφαίρα.
Για την Χαμάς, οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν «αποδεικνύουν ότι η αντίσταση των λαών, με επικεφαλής τον παλαιστινιακό λαό των μουτζαχεντίν, θα φέρει εν τέλει την νίκη και την επιτυχία των στόχων της ελευθερίας και της επιστροφής, με την άδεια του Αλλάχ».
Η Al-Thabat, η υπηρεσία προπαγάνδας της Αλ Κάιντα, διαβεβαιώνει ότι «οι μουσουλμάνοι και οι μουτζαχεντίν του Πακιστάν, του Κασμίρ, της Υεμένης, της Συρίας, της Γάζας, της Σομαλίας και του Μάλι γιορτάζουν την απελευθέρωση του Αφγανιστάν και την εφαρμογή της σαρία».
Από την πλευρά του Ισλαμικού Κράτους, το θέμα είναι περισσότερο ακανθώδες. Οταν η Αλ Κάιντα δήλωσε υποταγή στους ταλιμπάν, το Ισλαμικό Κράτος τους χαρακτήρισε αποστάτες. Στο Αφγανιστάν, το μίσος είναι τόσο πιο έντονο, που η οργάνωση του Ισλαμικού Κράτους στο Χορασάν (ISKP) ιδρύθηκε από αποσκιρτήσαντες ταλιμπάν.
Ωστόσο, και το Ισλαμικό Κράτος ευνοείται από την κατάρρευση του αφγανικού κράτους . Ο «Dr. Q», δυτικός ειδικός για το Ισλαμικό Κράτος που δημοσιεύει με το ψευδώνυμο αυτό τις μελέτες του στο Twitter, αναφέρει ότι το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν εξαπέλυσε 216 επιθέσεις κατά το διάστημα 1 Ιανουαρίου-11 Αυγούστου, έναντι μόλις 34 πέρυσι κατά την ίδια περίοδο.
Ιράκ, 2011
«Αυτό καθιστά το Αφγανιστάν μία από τις πλέον δυναμικές επαρχίες του Ισλαμικού Κράτους. Δεν συνδέονται όλα με την αμερικανική αποχώρηση, αλλά η νίκη των ταλιμπάν δίνει αέρα στα πανιά και του Ισλαμικού Κράτους στο Χορασάν», λέει ο Αϊμέν Τζαουάντ Αλ-Ταμίμι.
Πέραν των αδελφοκτόνων ερίδων, επισημαίνει την σύγκλιση των στόχων. «Το Ισλαμικό Κράτος επαναλαμβάνει συστηματικά ότι οι Δυτικοί δεν μπορούν να παραμείνουν αιωνίως σε ξένη γη και, κατά την έννοια αυτή, η νίκη των ταλιμπάν νομιμοποιεί το σύνθημά τους.
Ο Κόλιν Κλαρκ υπενθυμίζει με την σειρά του ότι το χάος και ο πόλεμος αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της εξέλιξης κάθε τζιχαντιστικής οργάνωσης, όποιος και αν είναι ο προσανατολισμός της. «Η κατάρρευση του αφγανικού στρατού αποτελεί υπενθύμιση αυτού που παρακολουθήσαμε στο Ιράκ το 2011. Φοβάμαι ότι η ίδια κατάσταση θα επαναληφθεί στο Αφγανιστάν, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη του Ισλαμικού Κράτους και την αναβίωση της Αλ Κάιντα.
Αυτό ίσως είναι το μεγαλύτερο μάθημα των ταλιμπάν προς την παγκόσμια τζιχαντιστική σφαίρα: η υπομονή και η αποφασιστικότητα μπορούν να οδηγήσουν στον θρίαμβο, όποιος και αν είναι ο εχθρός. Ενα δίδαγμα που δίνει ώθηση σε όλα τα κινήματα τοπικής εμβέλειας, αντίπαλους ή συμμάχους των νέων κυρίων της Καμπούλ.
«Για πολλές από τις οργανώσεις με τοπική ατζέντα, οι ταλιμπάν αποτελούν αρχέτυπο της καλής εφαρμογής αυτής της στρατηγικής», λέει ο ερευνητής του Middle-East Institute Τσαρλς Λίστερ.