Η Μονή του Αγίου Γερασίμου Κεφαλονιάς βρίσκεται στο οροπέδιο των Ομαλών και αποτελεί το σπουδαιότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού. Ιδρύθηκε το 1560 από τον ίδιο τον Άγιο Γεράσιμο, που λίγο μετά το θάνατό του, ανακηρύχθηκε πολιούχος της Κεφαλονιάς.
Η ανακήρυξη της αγιότητας του οσίου Γερασίμου έγινε το 1622.
Ο Άγιος Γεράσιμος ονομάστηκε νέος ασκητής για να διακρίνεται από τον Άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη.
Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά την μνήμη του σε δύο ημερομηνίες, αυτή της ανακομιδής, στις 20 Οκτωβρίου, αλλά και στις 16 Αυγούστου, μια μέρα μετά την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Και στις δύο περιπτώσεις γίνεται στο μοναστήρι μεγάλο πανηγύρι. Για τους ντόπιους, ο Άγιος Γεράσιμος Κεφαλονιάς είναι ο «Άγιος» απλά, ενώ δεν θα συναντήσετε συνηθέστερο όνομα στο νησί από το «Γεράσιμος» και το «Γερασιμούλα».
Στο Μοναστήρι του Αγίου Γερασίμου Κεφαλονιάς φτάνει κανείς εύκολα από το Αργοστόλι ή την Σάμη. Το σκήνωμα του Αγίου είναι ενδεδυμένο με τα άμφια της ταφής και είναι τοποθετημένο μέσα σε ασημένια λάρνακα, πάνω από τον τάφο του.
Μπορείτε ακόμη να επισκεφθείτε το ασκητήριο του Αγίου Γερασίμου Κεφαλονιάς, καθώς η είσοδός του βρίσκεται μέσα στο ναό: πρόκειται για ένα πολύ στενό πέρασμα που οδηγεί μέσω μιας σχεδόν κάθετης σιδερένιας σκάλας μήκους τριών μέτρων σε έναν υπόγειο χώρο ο οποίος χωρίζεται από μία στενή οπή σε “δύο δωμάτια”. Στους χώρους της Μονής σώζονται ακόμη, τα τρία μεγάλα πλατάνια που φύτεψε ο ίδιος ο Άγιος, όπως και τα τρία πηγάδια που άνοιξε με τα χέρια του, σύμφωνα με την παράδοση.
Ο Άγιος Γεράσιμος της Κεφαλονιάς γεννήθηκε στα Τρίκαλα Κορινθίας το 1506 και σπούδασε στην Ζάκυνθο, από τα σπουδαιότερα εκπαιδευτικά κέντρα της εποχής.
Αφού περιηγήθηκε σε πολλούς ιερούς τόπους του Ελλαδικού χώρου, επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη και κατέληξε στο Άγιον Όρος, όπου έγινε μοναχός. Στην συνέχεια έφυγε για τους Άγιους Τόπους, παρέμεινε για περισσότερα από δέκα χρόνια, χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης με το όνομα Γεράσιμος, προς τιμήν του Αγίου Γερασίμου του Ιορδανίτη και υπηρέτησε στο Ναό της Αναστάσεως. Περιόδευσε σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και το 1548 αφήνει τα Ιεροσόλυμα για την Κρήτη. Από εκεί δυο χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Ζάκυνθο και ασκήτεψε σε μια σπηλιά στον Άγιο Νικόλα Γερακαρίου.
Η απόφασή του να επισκεφθεί την Κεφαλονιά χρονολογείται περίπου στο 1555. Αρχικά ασκήτεψε επίσης σε σπήλαιο, στην περιοχή της Λάσσης στο Αργοστόλι, για περισσότερο από πέντε χρόνια. Το 1560 είναι η χρονιά που αποφασίζει να αποτραβηχτεί στο οροπέδιο των Ομαλών, στους πρόποδες του Αίνου.
Στο ερειπωμένο ξωκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ιδρύει ένα νέο γυναικείο μοναστήρι με το όνομα Νέα Ιερουσαλήμ. Ήδη οι Κεφαλονίτες πιστοί συρρέουν για να ακούσουν το κήρυγμά του, ενώ σιγά σιγά η φήμη του εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο.
Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, το 1579, η παράδοση λέει πως εκοιμήθη ο Άγιος Γεράσιμος. Το σώμα του ενταφιάστηκε δίπλα στο Ναό της Μονής.
Η πρώτη ανακομιδή έγινε δύο χρόνια μετά, επειδή όμως οι Ενετικές αρχές δεν πείστηκαν για την αφθαρσία, η ανακομιδή επαναλήφθηκε ένα χρόνο μετά: το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και από τότε το σκήνωμα του Αγίου φυλάσσεται σε αργυρή λάρνακα στην Μονή.