«Μας έχει προσεγγίσει πλήθος ατόμων απειλητικά στην πλατεία Νέας Σμύρνης, χρειαζόμαστε άμεσα ενισχύσεις. Παράκληση, σύντομα οι ενισχύσεις, έχουμε δεχθεί επίθεση, να συντομεύουν οι δυνάμεις».
«Ο αστυνομικός μού όρμησε και με χτύπησε, όπως φαίνεται στα βίντεο. Προσπάθησα να αποφύγω τα χτυπήματα, αλλά κάποια στιγμή μού έκαναν κεφαλοκλείδωμα, χρησιμοποιώντας αστυνομική ράβδο».
«Ζητώ ως πολίτης από την ηγεσία της αστυνομίας να ερευνήσει σήμερα το περιστατικό, να προβεί άμεσα στις νόμιμες ενέργειες και να το καταδικάσει δημόσια».
Υπήρξε αδιαμφισβήτητα ένα από τα κομβικά γεγονότα στη διάρκεια της πολύμηνης δεύτερης καραντίνας. Προκάλεσε ποικίλες αντιπαραθέσεις για τις πρακτικές της ΕΛ.ΑΣ. Πυροδότησε βίαια επεισόδια, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό αστυνομικού της ομάδας ΔΡΑΣΗ, ενώ οδήγησε στην υποχώρηση της αστυνομίας από τους ελέγχους COVID. Για όσα εκτυλίχθηκαν στην πλατεία της Νέας Σμύρνης, όταν κατά τη διάρκεια ελέγχων για συνωστισμό αστυνομικοί της ΔΙ.ΑΣ. χτύπησαν πολίτες με κλομπ, διατάχθηκε ΕΔΕ. Η έρευνα διήρκεσε δυόμισι μήνες και το περιεχόμενό της φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας η «Καθημερινή».
Το πρώτο τηλεφώνημα
Η αρχή των γεγονότων τοποθετείται χρονικά στη 1.05 το μεσημέρι της Κυριακής 7 Μαρτίου. Το κέντρο της Αμεσης Δράσης δέχτηκε τηλεφώνημα πολίτη που κατήγγειλε επώνυμα συνωστισμό ατόμων στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Στη διάρκεια της επόμενης μιας ώρας ακόμη τέσσερις πολίτες κάλεσαν στο «100» για να αναφέρουν «συνωστισμό ατόμων» στην πλατεία και στο πάρκο της Νέας Σμύρνης. Το κέντρο της Αμεσης Δράσης έδωσε εντολή σε δύο ομάδες ΔΙ.ΑΣ. να πάνε στην πλατεία και να βεβαιώσουν πρόστιμα για παραβίαση των περιοριστικών μέτρων. Επικεφαλής τέθηκε ο ανθυπαστυνόμος που στα επίμαχα βίντεο εμφανίζεται να χτυπάει με κλομπ πολίτη τη στιγμή της σύλληψης.
Στο έγγραφο παροχής εξηγήσεων, που συνέταξε στο πλαίσιο της ΕΔΕ, ο αστυνομικός υποστηρίζει ότι προειδοποίησε τον συντονιστή του κέντρου επιχειρήσεων πως η διενέργεια ελέγχων στη πλατεία της Νέας Σμύρνης θα ήταν δύσκολη, για να λάβει την απάντηση ότι είναι εντολή του Α100, του επικεφαλής δηλαδή της Διεύθυνσης Αμεσης Δράσης.
«Στην πλατεία Νέας Σμύρνης είχαν αντιμετωπίσει προβλήματα το προηγούμενο διάστημα οχήματα της Τάξης που είχαν μεταβεί εκεί με την ίδια αποστολή, ενώ πλησίον της πλατείας γνωρίζαμε ότι υπάρχει στέκι αναρχικών καθώς και έτερο στέκι οργανωμένων οπαδών του Πανιωνίου που διάκεινται εχθρικά προς την αστυνομία», αναφέρει ο ελεγχόμενος αστυνομικός.
Πλην του ανθυπαστυνόμου, η ΕΔΕ στρέφεται εναντίον ακόμη εννέα χαμηλόβαθμων αστυνομικών της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. Αντίθετα, οι επικεφαλής της υπηρεσίας δεν κλήθηκαν να καταθέσουν στο πλαίσιο της πειθαρχικής έρευνας.
Η διεκπεραίωση της ΕΔΕ ανετέθη στον αναπληρωτή «ΓΑΔΑρχη», υποστράτηγο Λάμπρο Παπαδόπουλο. Τα υπομνήματα και οι καταθέσεις των ενστόλων συγκλίνουν στην παρακάτω αποτύπωση των γεγονότων: οι δικυκλιστές της ΔΙ.ΑΣ. έφτασαν στη Νέα Σμύρνη λίγο μετά τις 2 μ.μ. Στην πλατεία υπήρχαν πάνω από 1.000 άτομα, ανάμεσά τους μικρά παιδιά. Αρχικά, οι έλεγχοι εκτυλίσσονταν χωρίς απρόοπτα και διαμαρτυρίες, παρότι οι αστυνομικοί βεβαίωσαν αρκετά πρόστιμα για άσκοπη μετακίνηση. Ωστόσο, λίγο πριν από τις 3 μ.μ., επτά άτομα που βρίσκονταν στην πλατεία Καρύλλου (προέκταση πλατείας Νέας Σμύρνης) αντέδρασαν στον έλεγχο.
«Τους ζητήσαμε να κρατήσουν αποστάσεις, πλην όμως μας αγνόησαν. Τότε, αποφασίσαμε να τους ζητήσουμε ταυτότητες. Κάποιοι το δέχτηκαν ενώ άλλοι αντέδρασαν έντονα φωνάζοντας και λέγοντας “γιατί μας ελέγχετε, δεν δημιουργούμε συνωστισμό, είμαστε οικογένειες εδώ”. Τους έκανα άλλη μία παραίνεση να απομακρυνθούν μεταξύ τους και να φορέσουν μάσκες. Αρνήθηκαν εκ νέου και μας λέγανε “φύγετε, τρομάζετε τα μικρά παιδιά που παίζουν”» αναφέρει στο υπόμνημά του ένας από τους αστυνομικούς.
Οι άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. περιγράφουν ακόμη ότι ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη το φραστικό επεισόδιο, μια ομάδα περίπου 30 ατόμων κινήθηκε εναντίον τους με επιθετικές διαθέσεις, εγκλωβίζοντάς τους. «Καθώς πλησίασα αντιλήφθηκα ότι οι συνάδελφοι δέχονται επίθεση και διαβίβασα μέσω ασυρμάτου “Κέντρο, δεχόμαστε επίθεση, παράκληση για ενισχύσεις”» αναφέρει υπαρχιφύλακας της ΔΙ.ΑΣ., συμπληρώνοντας ότι συνάδελφός του περισυνέλεξε το μπλοκ παραβάσεων που είχαν προσπαθήσει να του αρπάξουν. «Αρχισαν να μας σπρώχνουν και να προσπαθούν να μας αποσπάσουν τα μπλοκ. Ακουσα τον ανθυπαστυνόμο να διατάσσει “στις θέσεις σας” και αμέσως μετά “ράβδοι”» καταθέτει άλλος αστυνομικός. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι στη διάρκεια του επεισοδίου περικυκλώθηκαν από περίπου 100 άτομα, καθώς και ότι από την έναρξη της πανδημίας δεν είχαν αντιμετωπίσει άλλο αντίστοιχης δυσκολίας συμβάν.
Σε διαθεσιμότητα
Ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης και βασικός πρωταγωνιστής του επεισοδίου τέθηκε με απόφαση της ηγεσίας σε διαθεσιμότητα ένα-δύο εικοσιτετράωρα μετά τα γεγονότα. Στο πολυσέλιδο υπόμνημά του υποστηρίζει ότι το άτομο που στα βίντεο εμφανίζεται να προσπαθεί να συλλάβει χτυπώντας τον με κλομπ ήταν αυτός που πρωτοστάτησε στα επεισόδια. Υποστηρίζει ότι τον ακινητοποίησε με τεχνικές που διδάσκονται στην αστυνομική ακαδημία.
Λέει επίσης ότι στις 2.45 μ.μ. ζήτησε, μέσω ασυρμάτου, ενισχύσεις από το κέντρο της Αμεσης Δράσης: «Μας έχει προσεγγίσει πλήθος ατόμων απειλητικά. Χρειαζόμαστε άμεσα ενισχύσεις» και «παράκληση να συντομεύουν οι δυνάμεις, έχουμε δεχθεί επίθεση». Στην έκθεση απομαγνητοφώνησης, πάντως, που συνέταξε η Αμεση Δράση, όσα φέρεται να διαβίβασε μέσω ασυρμάτου στο κέντρο επιχειρήσεων περιγράφονται ως «Ακατάληπτα». Πρόκειται για λέξη που χρησιμοποιείται όταν η ποιότητα του ήχου είναι κακή.
Το διάστημα από τις 2.56 μ.μ. και για τα επόμενα λεπτά, ο εκφωνητής του κέντρου επιχειρήσεων ακούγεται να προτρέπει τους δικυκλιστές της ΔΙ.ΑΣ. να απεγκλωβιστούν από την πλατεία: «Μπορούμε να απεγκλωβιστούμε να εξέλθουμε της πλατείας; Αν μπορούμε να κάνουμε προς τα πίσω να απεγκλωβιστούμε», ακούγεται να λέει. Επιπλέον, προσπαθεί να ενημερώσει τους αστυνομικούς που βρίσκονται στο σημείο ότι φθάνουν ενισχύσεις:
«Προσέρχονται και άλλες δυνάμεις», διαβιβάζει.
Λίγα λεπτά αργότερα, ο επικεφαλής της Αμεσης Δράσης ζητάει μέσω ασυρμάτου από τους αστυνομικούς να προχωρήσουν σε συλλήψεις: «Παράκληση κέντρο να γίνουν συλλήψεις, να γίνουν συλλήψεις».
Στο υπόμνημά του ο ανθυπαστυνόμος λέει, τέλος, ότι δέχτηκε χτύπημα στη μέση, καθώς και ότι ορισμένοι πολίτες που, μετά τα γεγονότα έκαναν δηλώσεις στις κάμερες με την ιδιότητα των αυτοπτών μαρτύρων, δεν ήταν παρόντες στο επεισόδιο. Εντόπισε μάλιστα ύστερα από δική του έρευνα δύο αυτόπτες μάρτυρες –επαγγελματίες της περιοχής– που δέχτηκαν να καταθέσουν στο πλαίσιο της ΕΔΕ. Επιβεβαίωσαν την εκδοχή των ενστόλων. «Είδα περίπου 10 αστυνομικούς να φωνάζουν “πίσω, κάντε πίσω” απευθυνόμενοι σε περίπου 30-40 άτομα, που έτρεχαν κατά πάνω τους φωνάζοντας “ντου” και βρίζοντάς τους», αναφέρει σε κατάθεσή του ο ένας από αυτούς.
Τα γεγονότα της 7ης Μαρτίου πυροδότησαν βίαια επεισόδια, με συνέπεια τον σοβαρό τραυματισμό αστυνομικού της ομάδας ΔΡΑΣΗ, λίγες ημέρες μετά.
Μηνύματα πολιτών και αυτόπτες μάρτυρες
Στις περισσότερες από 600 σελίδες που υπάρχουν στον φάκελο της ΕΔΕ έχουν συμπεριληφθεί δημοσιεύματα στον Τύπο και ερασιτεχνικά βίντεο από τα γεγονότα εκείνης της ημέρας. Υπάρχουν ακόμη emails που πολίτες έστειλαν στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, καταγγέλλοντας τη συμπεριφορά των ανδρών της ΔΙ.ΑΣ. και ζητώντας την άμεση τιμωρία των ενόχων.
Το μεσημέρι της 8ης Μαρτίου ενδεικτικά, ένα εικοσιτετράωρο δηλαδή μετά τα γεγονότα, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του γραφείου Τύπου του αρχηγείου έφθασε το ακόλουθο επώνυμο μήνυμα: «Με αποτροπιασμό παρακολούθησα το βίντεο του απρόκλητου ξυλοδαρμού νεαρού την Κυριακή στη Νέα Σμύρνη από αστυνομικούς. Ως πολίτης μιας δημοκρατικής χώρας, δεν μπορώ να αποδεχτώ σιωπηρά τις οδυνηρές αυτές εικόνες. Διαμαρτύρομαι για την αναίτια και παράνομη άσκηση σωματικής βίας. Ζητώ ως πολίτης από την ηγεσία της αστυνομίας να ερευνήσει σήμερα το περιστατικό, να προβεί άμεσα στις νόμιμες ενέργειες και να το καταδικάσει δημόσια». Τα περισσότερα μηνύματα ήταν επώνυμα, ενώ ορισμένοι από τους διαμαρτυρόμενους παρέθεταν όχι μόνο τα ονοματεπώνυμά τους αλλά και τηλέφωνα επικοινωνίας.
Ως πρωταίτιοι του επεισοδίου συνελήφθησαν από τους ενστόλους της ΔΙ.ΑΣ. 11 άτομα. Κάποιοι ήταν κάτοικοι Νέας Σμύρνης, ενώ άλλοι είχαν πάει στην πλατεία της περιοχής από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου ανταποκρινόμενοι σε κάλεσμα της Ανοικτής Συνέλευσης Νέας Σμύρνης, Π. Φαλήρου και Αγίου Δημητρίου. Εις βάρος τους σχηματίστηκε από την Κρατική Ασφάλεια δικογραφία για εξύβριση, απείθεια, σωματική βλάβη κ.ά. Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπόθεσης, τα στελέχη της Ασφάλειας συγκέντρωσαν καταθέσεις από αυτόπτες μάρτυρες των επεισοδίων.
Ο ένας από αυτούς ρωτήθηκε να σχολιάσει τις αναφορές των ανδρών της ΔΙ.ΑΣ. ότι ορισμένοι από τους συγκεντρωθέντες αποπειράθηκαν στη διάρκεια του επεισοδίου να τους αποσπάσουν τα όπλα. «Ενας πολίτης μιλούσε σε κοντινή απόσταση με έναν από τους αστυνομικούς, έχοντας προκλητική στάση. Τότε, ο αστυνομικός τον απώθησε με σκοπό να τον απομακρύνει. Εκείνος παραπάτησε και καθώς έπεφτε προσπάθησε να κρατηθεί από την αριστερή μεριά του αστυνομικού στο σημείο όπου έφερε τον οπλισμό και τους γεμιστήρες του. Δεν μπόρεσα να καταλάβω ποια ήταν η πρόθεσή του, εάν ήθελε πράγματι να αποσπάσει τον οπλισμό ή να κρατηθεί κατά την πτώση του. Πιθανολογώ ότι ο αστυνομικός ένιωσε απειλή και τον χτύπησε με το κλομπ».
«Κινήθηκα προς τα πίσω, όμως ο αστυνομικός μού όρμησε»
«Είπα στον αστυνομικό ότι εφόσον είμαστε σε δημόσιο χώρο από πού και ώς πού απαγορεύεται να είμαστε εκεί και γιατί σπρώχνουν με αυτόν τον τρόπο. Εκείνος μου απάντησε με απότομο και επιτακτικό ύφος “φύγε από εδώ ρε”. Τότε έρχεται άλλος αστυνομικός και μου λέει “συλλαμβάνεσαι”, βγάζει το κλομπ, το κρατάει. Πανικοβλήθηκα και κινήθηκα προς τα πίσω, πλην όμως ο αστυνομικός μού όρμησε και με χτύπησε, όπως φαίνεται στα βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο Διαδίκτυο. Προσπάθησα να αποφύγω τα χτυπήματα και κάποια στιγμή σηκώθηκα, αλλά με έπιασαν ξανά και συνέχισαν να με χτυπούν, ενώ κάποια στιγμή μου έκαναν κεφαλοκλείδωμα, κάνοντας χρήση της αστυνομικής ράβδου».
Πρόκειται για απόσπασμα κατάθεσης που έδωσε στον διενεργούντα την ΕΔΕ ο 30χρονος νεαρός, ο οποίος στα επίμαχα βίντεο εμφανίζεται να δέχεται χτυπήματα από αστυνομικούς στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Στο ερώτημα του υποστρατήγου της ΕΛ.ΑΣ. εάν επιθυμεί την πειθαρχική δίωξη των αστυνομικών της ΔΙ.ΑΣ., ο 30χρονος απάντησε καταφατικά.
Σκηνές αστυνομικής αυθαιρεσίας περιγράφουν στις καταθέσεις τους αρκετοί ακόμη από τους συλληφθέντες, όπως επίσης και μάρτυρες των γεγονότων της 7ης Μαρτίου. Ενας 29χρονος κάτοικος Νέας Σμύρνης ενδεικτικά, που κατηγορείται ότι μετείχε στις επιθέσεις κατά των αστυνομικών, υποστήριξε στην προανακριτική απολογία του τα ακόλουθα: «Είδα έξω από το Polis Park ότι μαζεύονταν 20-30 άτομα, μπορεί και παραπάνω, και συζητούσαν ότι θέλουν να πάνε στους αστυνομικούς να τους μιλήσουν για τα πρόστιμα. Μιλούσαν ήρεμα, αλλά οι αστυνομικοί έβγαλαν μεγάλα πτυσσόμενα κλομπ και άρχισαν να τους χτυπάνε».
Ο ίδιος λέει ότι προσπάθησε να απομακρυνθεί τρέχοντας, αλλά «μετά από δέκα-δεκαπέντε δευτερόλεπτα με έπιασαν και μου έβαλαν χειροπέδες». Είπε ακόμη ότι στην τσάντα του είχε ένα αυτοκόλλητο του Αστέρα Εξαρχείων και πως όταν οι αστυνομικοί το είδαν άρχισαν να τον βρίζουν, λέγοντάς του ότι πηγαίνει στις πορείες για τον Κουφοντίνα.
Αλλοι αρνούνται ότι είχαν συμμετοχή στα γεγονότα. «Ημουν για σωματική άσκηση μαζί με τη φίλη μου, έχοντας αποστείλει σχετικό μήνυμα στο 13033. Βρισκόμουν 150 μέτρα μακριά από το σπίτι μου όταν άκουσα φωνές. Πήγα στο σημείο και ένας αστυνομικός μού πέρασε χειροπέδες. Δεν αντιστάθηκα καθώς ήξερα ότι πρόκειται για παρεξήγηση», καταθέτει ένας από αυτούς.
Τέλος, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός ζευγαριού που, όπως καταγγέλλουν, συνελήφθησαν ενώ γυρνούσαν από σωματική άσκηση στο Αλσος της Νέας Σμύρνης. Κατέθεσαν υπόμνημα στο πλαίσιο της ΕΔΕ, ενώ υπέβαλαν και ένσταση ζητώντας να μην πληρώσουν το πρόστιμο που τους επεβλήθη για άσκοπη μετακίνηση.
«Στις 12.52 έστειλα μήνυμα στο 13033 με κωδικό 6 προκειμένου να μεταβώ στο Αλσος για τη φυσική μου άσκηση», αναφέρεται στην εισαγωγή του υπομνήματος που κατέθεσε ο 40χρονος. Στις 3 μ.μ., ενώ αποχωρούσαν από το σημείο, περιγράφει ότι ένας αστυνομικός της ΟΠΚΕ τον πλησίασε και του ζήτησε να τον ακολουθήσει. Οταν η σύντροφός του, που προπορευόταν ένα-δύο μέτρα, ζήτησε απευθυνόμενη στον αστυνομικό να μάθει τι συμβαίνει, εκείνος της απάντησε: «Ωραία, έλα κι εσύ μαζί μας».
Η ΕΔΕ για τα γεγονότα εκείνης της ημέρας ολοκληρώθηκε μόλις πριν από μερικά εικοσιτετράωρα και πλέον αναμένεται να γίνουν γνωστά τα επόμενα βήματα στη διαδικασία του πειθαρχικού ελέγχου των αστυνομικών.
Πηγή: Καθημερινή