Στην αντεπίθεση επιχειρεί να περάσει η ρωσική Εκκλησία μετά την πρωτοβουλία του «Public Orthodoxy» («Δημόσια Ορθοδοξία»), που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Φόρνταμ (ΗΠΑ) με τίτλο «Διακήρυξη κατά της διδασκαλίας για τον “ρωσικό κόσμο”», όπου αναλύονται οι επεκτατικές τάσεις της Μόσχας.
Η Μόσχα δια του πρωθιερέως Ανδρέα Νόβικοφ (από τους σημαντικούς παράγοντες του Πατριαρχείου) κατηγορεί τη Δύση ως αυτόκλητους εισαγγελείς και δικαστές. Σύμφωνα με τον Νόβικοφ "κάποιος στις Ηνωμένες Πολιτείες προφανώς αποφάσισε να αφαιρέσει από τον ρωσικό λαό το βασικότερο στήριγμά του, την ορθοδοξία, και παρήγγειλε το υπό εξέταση κείμενο, το οποίο υποτίθεται συντάχθηκε από ορθοδόξους θεολόγους".
Στο στόχαστρο της Μόσχας και γι αυτό έχει μπει το Φανάρι αλλά και το ίδιο το Πανεπιστήμιο, το οποίο, όπως αναφέρεται, ανοικτά προβάλλει στις εγκαταστάσεις του και στην κοινωνία «την ποικιλομορφία και την ενσωμάτωση», οι οποίες επικροτούνται σε όλες τις μορφές, συμπεριλαμβανομένου του «έμφυλου, πολιτιστικού και σεξουαλικού προσανατολισμού».
Στην απάντηση του ο Νόβικοφ επικαλείται τις θέσεις που έχει διατυπώσει ο Πατριάρχης Κύριλλος ο οποίος αναλύοντας τις νέες συνθήκες ανέφερε:
«Η Ρωσία διαφοροποιείται από άλλες χώρες λόγω της υπάρξεως πολλών εθνοτήτων, διαφόρων θρησκειών. Αλλά το σημαντικότερο, που διακρίνει τη Ρωσία από άλλες χώρες, είναι η ιστορία της, οι παραδόσεις και το σύστημα αξιών, οι οποίες διαφυλάχθηκαν σε αυτή τη χώρα με το έλεος του Θεού… Ο ρωσικός κόσμος δεν είναι ο κόσμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ούτε ο κόσμος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ο ρωσικός κόσμος προέρχεται από τη βαπτιστική κολυμβήθρα του Κιέβου. Ο ρωσικός κόσμος είναι ένας ιδιαίτερος πολιτισμός, στον οποίο ανήκουν άνθρωποι, οι οποίοι σήμερα αποκαλούνται με διάφορα ονόματα, Ρώσοι, Ουκρανοί, Λευκορώσοι. Σε αυτό τον κόσμο μπορούν να ανήκουν και άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τον σλαβικό κόσμο, αλλά έχουν υιοθετήσει την πολιτιστική και πνευματική συνιστώσα αυτού του κόσμου ως δική τους».
Οι θέσεις αυτές του Κύριλλου έρχονται να δικαιώσουν όσους υποστηρίζουν οτι η Μόσχα έχει τα δικά της σχέδια και για τον ρόλο της Εκκλησίας με έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά:
«Σήμερα έχουμε μια απολύτως διαφορετική γεωπολιτική πραγματικότητα, όταν στις εκτάσεις αυτής της ιστορικής Γης των Ρως αναδύθηκαν αυτοτελή κράτη, πολλά εκ των οποίων επίσης είναι κληρονόμοι αυτής της ιστορικής Γης των Ρως…Ποιο είναι το σχέδιο του Θεού για τη Ρωσία; Τι κελεύει ο Θεός να επιτελέσουμε εμείς ως κληρονόμοι, ως συνεχιστές της ενωμένης Αγίας Γης των Ρως και των παραδόσεων του ρωσικού κόσμου κατά την εποχή, που μας έδωσε Εκείνος; Είναι η Ρωσία ένας ιδιαίτερος, μοναδικός, αυτοτελής πολιτισμός, ισότιμος σε σημασία με εκείνους της Δύσεως, της Ινδίας και της Κίνας;…Στην ερώτηση, εάν η Ρωσία είναι ένας αυτοτελής πολιτισμός μέσα στην οικογένεια των μεγαλύτερων πολιτισμών του πλανήτη, είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε καταφατική απάντηση».
Ο κ.Κύριλλος , όπως έκανε και στην περίπτωση της εισβολής στην Ουκρανία αλλά και στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας ,αποδίδει τα όσα συμβαίνουν στην έκπτωση της ηθικής:
«Σήμερα ζούμε στην εποχή των πλανητικών προκλήσεων, τις οποίες αντιμετωπίζει όχι μόνον η Ρωσία, αλλά και όλη η χριστιανική Ευρώπη, όπως προανέφερα. Βλέπουμε ότι σήμερα στη μια μετά την άλλη χώρα γκρεμίζονται οι αρχές της ηθικής, οι βασικές έννοιες περί καλού και κακού, κακίας και αρετής, σε αντικατάσταση της χριστιανικής ηθικής έρχεται η ηδονιστική λατρεία, στο όνομα της οποίας θυσιάζονται και η οικογενειακή πίστη, και η ζωή των αγέννητων μωρών, και η ίδια η ανθρώπινη φύση. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή πρόκληση, την οποία δεν θα μπορέσει η Δυτική Ευρώπη να υπερκεράσει μόνη της. Πάρα πολλοί στη Δύση ήδη κατανοούν το μέγεθος του κινδύνου των γεγονότων, που διαδραματίζονται στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Και πάλιν, όπως τα παλαιά χρόνια, ίσως θα χρειασθεί η αποστολή της Ρωσίας, επιτελώντας την οποία δεν θα αρχίσουμε ούτε να μιμούμαστε, ούτε να δανειζόμαστε, αλλά να μαρτυρούμε τη διαφύλαξη της κατανόησης του Θεού, της ηθικής, της οικογένειας, της μοίρας του λαού, της ανθρώπινης ζωής και του νοήματός της».