Μετά τη δολοφονία του προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι (JFK), ανάλαβε δράση η CIA. Και με τον τρόπο της φύτεψε τους σπόρους της πεποίθησης για «σκοτεινές δυνάμεις» του (παρα)κράτους που συνωμοτούν κατά των πολιτών.
Τα όσα έγιναν έρχονται στο φως σταδιακά μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να δημοσιοποιήσει ένα αρχείο 82.864 σελίδων για τη δολοφονία του JFK. Η Wall Street Journal εστιάζει στα σημεία εκείνα που αποκαλύπτουν το μέγεθος της προσπάθειας της CIA να αποκρύψει όσα γνώριζε από την πρώτη κιόλας ημέρα της δολοφονίας.
Παράλληλα αναδεικνύει πώς οι αδέξιοι χειρισμοί των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών τροφοδότησαν επικίνδυνες υποψίες για τη δράση και τη φύση της αμερικανικής κυβέρνησης.
Την επόμενη ημέρα αφότου ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ πυροβόλησε τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ στο Ντάλας το 1963, ένας πράκτορας του FBI εμφανίστηκε στην πόρτα της μητέρας του Όσβαλντ με μια κομμένη φωτογραφία ενός άνδρα, πιστεύοντας πως ήταν είτε ο γιος της είτε κάποιος συνεργάτης του.
Η φωτογραφία που πυροδότησε τσουνάμι μυστικών και ερωτημάτων
«Το πήρα από τη CIA», της είπε ο πράκτορας, σύμφωνα με ένα πρόσφατα αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Με αυτή τη δήλωση, αγνόησε το μοναδικό αίτημα της υπηρεσίας – να μην αναφερθεί το όνομά της. Και έτσι άθελά του πυροδότησε δεκαετίες μυστικών, διαστρεβλώσεων και συγκαλύψεων, οι οποίες εξακολουθούν να ξετυλίγονται μέχρι σήμερα.
Καθώς κύματα υστερίας συγκλόνιζαν τη χώρα μετά τη δολοφονία, η ιστορία της φωτογραφίας απέκτησε τη δική της δυναμική. Γιατί η CIA παρακολουθούσε τον δολοφόνο του Κένεντι λίγους μήνες πριν τον σκοτώσει;
Καθώς ακολούθησαν διάφορες έρευνες, αξιωματούχοι της CIA έδωσαν εντελώς αντιφατικές εξηγήσεις για τη φωτογραφία, οδηγώντας ένα μέρος του κοινού να σκεφτεί κάτι που μέχρι τότε ήταν σχεδόν αδιανόητο στην Αμερική: Μήπως τελικά τμήματα της ίδιας της κυβέρνησης συνωμότησαν για να αναλάβουν την εξουσία;
Τι πραγματικά ήθελαν να κρύψουν
Δύο μήνες πριν από τη δολοφονία, η CIA είχε φωτογραφίσει τον Όσβαλντ στο Μέξικο Σίτι, όπου προσπαθούσε να εξασφαλίσει βίζα από τις κουβανικές και σοβιετικές αρχές.
Αυτό που η CIA ήθελε να προστατεύσει αποστασιοποιούμενη από τη φωτογραφία ήταν η εκτεταμένη επιτήρησή της σε σοβιετικές και κουβανικές διπλωματικές αποστολές στο Μέξικο Σίτι.
Η επιχείρηση περιλάμβανε: ένα μικρόφωνο κρυμμένο στο πόδι ενός τραπεζιού στο γραφείο του Κουβανού πρέσβη, έξι βάσεις παρακολούθησης με οπτική επαφή στις πρεσβείες-στόχους, δύο κινητές μονάδες φωτογραφικής παρακολούθησης και τρεις πράκτορες ειδικά εκπαιδευμένους στη φωτογραφική κατασκοπεία πεζή.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η CIA προσπάθησε ξανά και ξανά να αποκρύψει από τους ερευνητές της υπόθεσης Κένεντι ακόμη σκοτεινότερες αλήθειες για τον τρόπο λειτουργίας της στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τρομοκρατικών μεθόδων κατά εχθρών, της συνεργασίας της με μαφιόζους εκτελεστές και των προσπαθειών της να νοθεύσει ξένες εκλογές.
Tο βαθύ κράτος και η σημερινή προεδρία
Ωστόσο, οι αποκαλύψεις τελικά ήρθαν στο φως, ενισχύοντας διαρκώς μια κάποτε περιθωριακή πεποίθηση περί μυστικού καθεστώτος στην Ουάσινγκτον. Αυτή η θεωρία συνωμοσίας γιγαντώθηκε τόσο, ώστε 60 χρόνια αργότερα να αποτελέσει τον κεντρικό άξονα μιας αμερικανικής προεδρίας.
«Η δολοφονία του Κένεντι και οι θεωρίες συνωμοσίας που γεννήθηκαν από αυτήν είναι η ρίζα αυτού που σήμερα αποκαλείται “βαθύ κράτος”», δήλωσε ο ιστορικός Στίβεν Γκίλον στη WSJ.
Ένας από τους πιο σταθερούς ισχυρισμούς του Ντόναλντ Τραμπ από την πρώτη του προεδρική θητεία ήταν ότι μια συνωμοσία πρακτόρων, γραφειοκρατών και δημοσιογράφων προσπάθησε να ανατρέψει τη βούληση των ψηφοφόρων και να τον εμποδίσει, επινοώντας ψεύτικες διώξεις. «Με εσάς στο πλευρό μου, θα κατεδαφίσουμε το βαθύ κράτος. Θα διώξουμε τους πολεμοκάπηλους», είπε το 2023 σε εκδήλωση της Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης. «Θα απολύσω τους μη εκλεγμένους γραφειοκράτες και τις σκιώδεις δυνάμεις».
Τρεις ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, διέταξε την αποδέσμευση των υπόλοιπων εγγράφων της δολοφονίας του Κένεντι. «Έχουν περάσει 60 χρόνια, ήρθε η ώρα να μάθει ο αμερικανικός λαός την ΑΛΗΘΕΙΑ!», έγραψε στο προεδρικό του διάταγμα.
Τα τελευταία έγγραφα, τα περισσότερα αποτελούμενα από ξεθωριαμένα δακτυλογραφημένα κείμενα και μερικές χειρόγραφες σημειώσεις, ρίχνουν νέο φως στη δραστηριότητα της CIA τα χρόνια πριν και μετά τη δολοφονία, αναδεικνύοντας το τεράστιο εύρος των επιχειρήσεών της.
Ένα έγγραφο αποκάλυψε ότι η CIA τοποθέτησε έναν χημικό μολυσματικό παράγοντα σε κουβανική ζάχαρη με προορισμό τη Σοβιετική Ένωση.
Άλλο έδειξε ότι πράκτορες της CIA, με τη βοήθεια της αμερικανικής μαφίας, συμφώνησαν να δολοφονήσουν τον Φιντέλ Κάστρο για 100.000 δολάρια, και να πληρώσουν 20.000 δολάρια για τη δολοφονία του αδελφού του, Ραούλ Κάστρο, καθώς και του Τσε Γκεβάρα.
Η εκδίκηση του Κάστρο;
Η αποκάλυψη ότι η CIA παρακολουθούσε τον Όσβαλντ και τους δεσμούς του με την Κούβα οδήγησε σε νέα ερωτήματα για τις επιχειρήσεις της εναντίον του Κάστρο.
Δύο μήνες πριν τη δολοφονία, ο Κάστρο είχε προειδοποιήσει ότι «αν οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να σκοτώσουν Κουβανούς ηγέτες, τότε ούτε αυτοί θα ήταν ασφαλείς». Μήπως ο Κάστρο ήθελε να πάρει εκδίκηση;
Στα επόμενα χρόνια, οι θεωρίες συνωμοσίας που εμπλέκουν την ίδια την Ουάσινγκτον στη δολοφονία του Κένεντι έγιναν πλειοψηφικές στις δημοσκοπήσεις. Σήμερα, η αμερικανική πολιτική είναι διαποτισμένη από την ιδέα ότι το «βαθύ κράτος» μπορεί να ανατρέψει οποιονδήποτε πρόεδρο.