Η ενδοκυβερνητική σύγκρουση για το ζήτημα των προσφύγων και των μεταναστών στη Γερμανία οδεύει να μετατραπεί σε κυβερνητική κρίση, τρία χρόνια μετά την απόφαση που πήρε η καγκελάριος της χώρας Άγγελα Μέρκελ να άρει τις πύλες και η χώρα της να υποδεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο.
Ο Ζέεχοφερ, όπως ανακοίνωσε τα ξημερώματα της Δευτέρας, αν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή μέσα στις επόμενες 72 ώρες, τότε θα υποβάλει την παραίτηση του τόσο από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών όσο και από τη θέση του επικεφαλής του κόμματος των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU).
Ποιες είναι οι αιτίες της σύγκρουσης;
Εκδηλώθηκε στα μέσα Ιουνίου, όταν ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ, πρόεδρος του συντηρητικού βαυαρικού κόμματος της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), είδε το σχέδιο που ήθελε να παρουσιάσει για την αυστηροποίηση της πολιτικής της χώρας ως προς το άσυλο να απορρίπτεται από την καγκελάριο Μέρκελ. Η επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης εναντιώνεται σε ένα από τα πιο εμβληματικά μέτρα που εισηγήθηκε ο υπουργός της: την προβλεπόμενη επαναπροώθηση στα γερμανικά σύνορα των μεταναστών και των προσφύγων που έχουν καταγραφεί ήδη σε άλλη χώρα μέλος της ΕΕ. Η κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», που σχηματίστηκε έπειτα από πολλές δυσκολίες τον Μάρτιο, αποτελείται από το CSU, τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) της καγκελαρίου και τους σοσιαλδημοκράτες.
Αυτό που ζητά ο Ζέεχοφερ είναι να επιβληθούν μονομερή μέτρα ελέγχου στα σύνορα της Γερμανίας προκειμένου να μειωθούν οι αφίξεις μεταναστών στη χώρα με την Μέρκελ να επιμένει ότι πρέπει να βρεθεί μια ευρωπαϊκή λύση για το θέμα.
Και γιατί αυτή η διαφωνία προκαλεί κυβερνητική κρίση;
Ο υπουργός δεν εννοεί να υποχωρήσει. Έδωσε τελεσίγραφο στην καγκελάριο: απείλησε να επιβάλει επαναπροωθήσεις στα σύνορα με υπουργικό διάταγμα στις αρχές Ιουλίου εάν δεν λαμβάνονταν ισοδύναμα, πολύ περιοριστικά, μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από την πλευρά της, η καγκελάριος αρνήθηκε να υποκύψει στην απαίτηση της επαναπροώθησης των μεταναστών και των προσφύγων, φοβούμενη ότι θα ακολουθούσε ντόμινο παρόμοιων κινήσεων σε όλη την Ευρώπη. Ο βαυαρός υπουργός θεωρεί ανεπαρκή τα αποτελέσματα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαιτεί να ληφθούν μέτρα σε εθνικό επίπεδο.
Αφορά η διένεξη μόνο τους μετανάστες και τους πρόσφυγες;
Τα αίτια είναι πολύ πιο βαθιά. Το βαυαρικό κόμμα, που υποστηρίζεται από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος της ίδιας της Μέρκελ, μοιάζει αποφασισμένο να ξεκαθαρίσει μια και καλή τους λογαριασμούς του με την καγκελάριο. Δεν έπαψε ποτέ να καταγγέλλει την απόφασή της να άρει τις πύλες το 2015 και να επιτρέψει να εισέλθουν στη χώρα εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο το 2015. Αλλά, πέραν των μεταναστών, είναι η ίδια η Μέρκελ που βρίσκεται στο στόχαστρό του. Η CSU κρίνει εδώ και πολύ καιρό ότι μετακίνησε υπερβολικά, τα 13 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, τη συντηρητική παράταξη προς το κέντρο. Η γερμανική αριστερά από την άλλη καταγγέλλει ένα «πραξικόπημα της δεξιάς» στη Γερμανία. Πολλά γερμανικά ΜΜΕ ταυτόχρονα διακρίνουν στην επίθεση αυτή την έλευση του «Τραμπισμού» στη χώρα. Η CSU, η οποία τάσσεται υπέρ του δόγματος «πρώτα η Γερμανία» σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, εξεγείρεται επίσης εξαιτίας του ότι πλησιάζουν οι κρατιδιακές εκλογές στη Βαυαρία τον Οκτώβριο, όταν σύμφωνα με δημοσκοπήσεις ενδέχεται να απολέσει την απόλυτη πλειοψηφία της εξαιτίας της ανόδου της αντιμεταναστευτικής άκρας δεξιάς, του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία ( AfD).
Ποια είναι τα σενάρια για τη συνέχεια;
Αν δεν εξευρεθεί συμβιβασμός in extremis, το βαυαρικό κόμμα δεν θα έχει πλέον άλλες επιλογές παρά είτε να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, ή να περάσει στην επίθεση. Ο υπουργός Εσωτερικών θα μπορούσε να επιβάλλει τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα με μονομερή του απόφαση. Αλλά η καγκελάριος στην περίπτωση αυτή θα καθαιρούσε τον υπουργό της, πράγμα που θα πυροδοτούσε την αποχώρηση της CSU από τον συνασπισμό και το τέλος της κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού», καθώς θα έχανε την πλειοψηφία των εδρών στην Μπούντεσταγκ, την ομοσπονδιακή κάτω Βουλή. Αυτό θα σήμαινε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Εκτός εάν η καγκελάριος κατάφερνε να παραμείνει στην εξουσία για κάποιο καιρό, επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας με συμμάχους μόνο τους σοσιαλδημοκράτες, ή επικεφαλής μιας πιο ευρείας κυβέρνησης με τη συμμετοχή των Πρασίνων.
Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
Ο Ζεεχόφερ, ο οποίος μετά τη μαραθώνια συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του επιβεβαίωσε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα ότι εξέφρασε την πρόθεση να παραιτηθεί τόσο από το υπουργείο Εσωτερικών--ώστε να μην μπορέσει να τον καθαιρέσει η Μέρκελ, όπως φέρεται να είπε--όσο και απο την προεδρία της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης, πρόκειται να έχει ακόμα μια συνάντηση με την καγκελάριο τις προσεχείς ώρες. Κατέστησε σαφές πως θέλει το θέμα να έχει τελειώσει μέσα στις επόμενες τρεις ημέρες.
Αναμένοντας την αντίδραση Μέρκελ
Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του πρώτου καναλιού της γερμανικικής τηλεόρασης (ARD) στο Βερολίνο, η καγκελάριος αναμένει την οριστική έκβαση των διαβουλεύσεων στο Μόναχο εντός CSU, προκειμένου να διαπιστώσει αν η απειλή παραίτησης αποτελεί προσωπική επιλογή του Ζέεχοφερ ή στηρίζεται και από τους βουλευτές της CSU, που παραδοσιακά αποτελεί τον πιο πιστό εταίρο των χριστιανοδημοκρατων. Άλλες πληροφορίες έκαναν λόγο για επικείμενες δηλώσεις Μέρκελ, οι οποίες πάντως δεν είχαν γίνει μέχρι τα ξημερώματα της Δευτέρας. Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια της ARD η καγκελάριος θα περιμένει μία καθαρή τοποθέτηση από τον υπουργό Εσωτερικών πριν κάνει δηλώσεις. Μετά τα μεσάνυχτα εκπρόσωπος της CDU δήλωσε πάντως ότι οι διαβουλεύσεις στο Βερολίνο έχουν διακοπεί και θα συνεχιστούν το πρωί της Δευτέρας.
Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων το πρωί της Δευτέρας θα υπάρξει και μία "τελευταία επαφή" μεταξύ Μέρκελ και Ζέεχοφερ σε μια προσπάθεια να διασωθεί η συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού. "Εμείς από την πλευρά μας καναμε ό,τι μπορούσαμε" δηλώνει ο υπουργός Οικονομίας και έμπιστος συνεργάτης της Μέρκελ, Πέτερ Άλτμαιερ.