Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε έτοιμος να πλήξει τις συριακές δυνάμεις «οπουδήποτε» αν οι τουρκικές θέσεις στο Ιντλίμπ δεχθούν νέα επίθεση. Για να αποδείξει την αποφασιστικότητά του, και να απαντήσει στην κριτική των αντιπάλων του, έστειλε ενισχύσεις τις τελευταίες ημέρες στην περιοχή. Και τόνισε ότι τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα που βομβαρδίζουν αμάχους δεν θα μπορέσουν πλέον να συνεχίσουν τη δράση τους.
Είναι γεγονός όμως ότι τα μέσα που διαθέτει είναι περιορισμένα. Κι αυτό, επειδή ο συριακός ουρανός ελέγχεται από τους Ρώσους χάρις στα αντιαεροπορικά τους συστήματα S-400, τα ίδια που εντυπωσίασαν τόσο πολύ τον Ερντογάν ώστε έσπευσε να τα αγοράσει παρόλο που είναι ασυμβίβαστα με τους εξοπλισμούς του ΝΑΤΟ. Στο Ιντλίμπ, ο στρατός της Άγκυρας βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Δεκατέσσερις στρατιώτες σκοτώθηκαν σε μια εβδομάδα και επτά τουρκικά φυλάκια - δηλαδή εκατοντάδες άνδρες και ένας σημαντικός στρατιωτικός εξοπλισμός - έχουν περικυκλωθεί από τις δυνάμεις του Ασαντ και έχουν αποκοπεί από το αρχηγείο τους.
Οι επιθέσεις αυτές δεν θα είχαν γίνει χωρίς την έγκριση της Μόσχας. Ο Ερντογάν το ξέρει. Εξ ου και η δυσαρέσκειά του για τον Ρώσο ομόλογό του, με τον οποίο πίστευε ότι είχε μια προνομιακή σχέση. Για πρώτη φορά λοιπόν επέκρινε την Τετάρτη τη Ρωσία, κατηγορώντας την για σφαγές και αιματοχυσία στο Ιντλίμπ, όπου ζουν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Μέχρι τώρα, η Άγκυρα (που υποστηρίζει τους αντάρτες) και η Μόσχα (που υποστηρίζει το καθεστώς της Δαμασκού) είχαν κατορθώσει να συνεννοούνται στη Συρία. Το 2018, στο Σότσι, Πούτιν και Ερντογάν είχαν συμφωνήσει να απομακρυνθούν οι εξτρεμιστές από το Ιντλίμπ, να εποπτεύεται η περιοχή από κοινού και να εξασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων στους μεγάλους οδικούς άξονες που διασχίζουν την επαρχία.
Η συμφωνία αυτή όμως κατέρρευσε. Πεισμένη ότι ο Ασαντ την παραβίασε περικυκλώνοντας τις τουρκικές θέσεις, η Άγκυρα απειλεί πλέον να επιτεθεί στις συριακές δυνάμεις. Η Μόσχα κάνει πως δεν ακούει. Εδώ και μήνες, άλλωστε, κατηγορεί τους Τούρκους ότι δεν έχουν αναγκάσει τους αντάρτες που σχετίζονται με την αλ-Κάιντα να σεβαστούν τις συμφωνίες. Ο Πούτιν απομακρύνθηκε έτσι από τον Ερντογάν και τάχθηκε υπέρ της ανάκτησης του ελέγχου της περιοχής από τις δυνάμεις του Ασαντ.
Με την υποστήριξη ιρανικών πολιτοφυλακών και της ρωσικής αεροπορίας, το καθεστώς κερδίζει έδαφος. Την Τρίτη ανακατέλαβε τον αυτοκινητόδρομο Μ5, που βρισκόταν στα χέρια των ανταρτών από το 2012. Οι επιθέσεις του ωθούν τους αμάχους προς τα σύνορα με την Τουρκία. Είναι σαν ο Ασαντ να θέλει να τιμωρήσει μέσω των προσφύγων τον Ερντογάν για την υποστήριξη που παρέχει στους αντάρτες. Η Τουρκία μπορεί τώρα να προσπαθήσει να κατευθύνει τους πρόσφυγες προς το Αφρίν ή βορείως του Χαλεπίου, στους θύλακες που ελέγχει ο στρατός της. Αυτό θα ήταν μια μεγάλη ήττα όμως για τον Ερντογάν, ο οποίος σκόπευε να εγκαταστήσει στα εδάφη αυτά ένα μεγάλο μέρος των προσφύγων που φιλοξενούνται στο τουρκικό έδαφος.
Το ερώτημα είναι τι θα κάνει το καθεστώς της Δαμασκού: θα συνεχίσει την επίθεσή του για να καταλάβει όλη την επαρχία του Ιντλίμπ ή θα κάνει μια παύση; Αν συμβεί το δεύτερο, η Ρωσία θα εκμεταλλευθεί την ευκαιρία για να προσπαθήσει να φτάσει σε μια συμφωνία με την Άγκυρα. «Δεν είναι εύκολο για τον Πούτιν να συνεργαστεί με τον Ερντογάν γιατί ο τελευταίος τον εκνευρίζει», έλεγε πρόσφατα στους Ρώσους δημοσιογράφους ο Γκλεμπ Παβλόφσκι, άλλοτε σύμβουλος του Κρεμλίνου. «Αλλά δεν έχει άλλη επιλογή».
*Η Μαρί Ζεγκό είναι δημοσιογράφος, ανταποκρίτρια της γαλλικής εφημερίδας Le Monde στην Κωνσταντινούπολη
ΠΗΓΗ: Le Monde via ΑΠΕ-ΜΠΕ