Στις 19 Νοεμβρίου 1958 η Ιστορία γράφει τον ηρωικό θάνατο του αγωνιστή και λόγιου της ΕΟΚΑ και του Κυπριακού Ελληνισμού Κυριάκου Μάτση από τους Βρετανούς αποικιοκράτες.
Ο Κυριάκος Μάτσης γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1926 στο Παλαιοχώρι Λευκωσίας και το 1945 αποφοίτησε από το Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου.
Το 1946, εισάγεται στη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου σπουδάζει Γεωπόνος. Αγαπώντας στον υπερθετικό βαθμό την Ελλάδα, τη «Μεγάλη Πατρίδα» όπως την ονομάζει στα κείμενά του, της οποίας λάτρευε «και το τελευταίο λιθαράκι», όπως αναφέρει χαρακτηριστικώς, θα αναμιχθεί ενεργά στον Εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), με την Εθνικόφρονα Παράταξη κι ως φλογερός ρήτορας που ήταν επισκεπτόταν τις διάφορες μονάδες του μετώπου του Εθνικού Στρατού, κάνοντας εμψυχωτικές ομιλίες. Ωστόσο, δεν διστάζει ούτε στιγμή να υπερασπιστεί στο Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης ένα συμπατριώτη του κομμουνιστή , ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο.
Την περίοδο αυτή και σε κάποια από τις επισκέψεις του στις Μονάδες της πρώτης γραμμής, θα γνωριστεί με τον άλλο νεομάρτυρα του Κυπριακού Ελληνισμού Γρηγόρη Αυξεντίου, ο οποίος τότε υπηρετούσε στον Ελληνικό Στρατό ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός (Πεζικού). Οι δύο άνδρες από κοινού σχεδίαζαν και ονειρεύονταν τον αγώνα για την Απελευθέρωση της υπόδουλης ιδιαίτερης πατρίδος τους, της Κύπρου.
Το 1952 πήρε το πτυχίο του από τη Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ και επέστρεψε στην Κύπρο, όπου άσκησε για λίγο χρόνο το επάγγελμα του γεωπόνου.
Το 1955, με την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Μάτσης ήδη επιστήμονας γεωπόνος, εντάσσεται από τους πρώτους στην Οργάνωση αναλαμβάνοντας από τον Αρχηγό Συνταγματάρχη Γρίβα – «Διγενή», τα καθήκοντα του τομεάρχη της Οργανώσεως για την επαρχία Αμμοχώστου.
Στις 9 Ιανουαρίου 1956, μετά από προδοσία, συλλαμβάνεται από τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Στη διάρκεια των ανακρίσεων που ακολουθούν αντιμετωπίζει με θάρρος τους βασανιστές του και με τα λόγια του και τη στάση του από ανακρινόμενος γίνεται κατήγορος.
Ο τότε Βρετανός Κυβερνήτης της Κύπρου Χάρντιγκ θα ζητήσει να συναντηθούν στη φυλακή και του προσφέρει το τεράστιο ποσό των 500.000 λιρών αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο «Διγενής». Ο Μάτσης θα του απαντήσει: «Με προσβάλλετε με την πρότασή σας! Ου περί χρημάτων τoν αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής»! Η όποια «συζήτηση» στα μετά στο σημείο αυτό μετά από την προαναφερθείσα απάντηση του Κυρ.Μάτση, επιστρέφοντας στο κελί του.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956, ο Μάτσης θα δραπετεύσει από τις φυλακές που εκρατείτο και επικηρύχτηκε με το ποσό των 5.000 λιρών, ενώ αμέσως μετά τη δραπέτευσή του θα συνεχίσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ως τομεάρχης Κερύνειας της ΕΟΚΑ.
Στις 19 Νοεμβρίου 1958 ο Μάτσης περικυκλώνεται στο κρησφύγετό του στο Δίκωμο Πενταδάκτυλου. Οι Βρετανοί στρατιώτες του ζητούν με τηλεβόα να παραδοθεί και εκείνος τους απαντά: «Μολών Λαβέ»! Οι Βρετανοί πολιορκητές υπονομεύουν με εκρηκτικά το σπίτι που βρισκόταν ο Ήρωας και στη συνέχεια τα πυροδοτούν, ανατινάζοντάς το, με αποτέλεσμα ο Κυριάκος Μάτσης να περάσει ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ πλέον, από τη μία στιγμή στην άλλη, στην αιωνιότητα και στην αθανασία!
Στη συνέχεια οι Εγγλέζοι, για να αποφύγουν τυχόν αντιδράσεις και εκδηλώσεις στην κηδεία του Ήρωα, θα τον θάψουν στο χώρο των κεντρικών φυλακών Λευκωσίας, στα «Φυλακισμένα Μνήματα», όπως είναι γνωστός ο Ιερός αυτός χώρος, που «φιλοξενεί» τους τάφους των Κύπριων αγωνιστών, χωρίς να επιτραπεί έτσι στους συγγενείς του να παραλάβουν τη σορό του.
Ο αδελφός του, Γιαννάκης Μάτσης, στη διάρκεια του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ ήταν Τομεάρχης Λευκωσίας της Οργανώσεως και, μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου, πολιτικός.