Δεν είναι εύκολη η ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος, παρότι όλοι στις δημόσιες τοποθετήσεις εμφανιζόταν ως κερδισμένοι και νικητές. Πολλοί οι ηττημένοι, μία η νικήτρια... Η ακροδεξιά... Ευτυχώς όχι τόσο όσο στην Ευρώπη.
Καταρχήν ηττημένη η Δημοκρατία. Οι πολίτες γύρισαν την πλάτη στην κάλπη και έτρεξαν στις παραλίες. Για πρώτη φορά στα εκλογικά χρονικά της χώρας, οι συμμετέχοντες ήταν λιγότεροι από εκείνους που απείχαν. Πιο συγκεκριμένα, στην εκλογική διαδικασία συμμετείχαν χθες μόλις 3,9 εκατομμύρια πολίτες σε σύνολο 9,6 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων.
Υπενθυμίζεται ότι το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ είχε καταγραφεί στις ευρωεκλογές του 2009, με την αποχή να αγγίζει τότε το 47,5% (5,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες σε σύνολο 10 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων). Στις προηγούμενες ευρωεκλογές (Μάιος 2019) η αποχή είχε διαμορφωθεί σε 41,3% (5,9 εκατ. συμμετέχοντες σε σύνολο 10 εκατ. εγγεγραμμένων).
Τι πταίει για την αποχή; Ο καύσωνας; Η απογοήτευση; Η μη αξιολόγηση της σημασίας των ευρωεκλογών για την καθημερινότητά μας; Σίγουρα πολλές οι αιτίες, αλλά αδιαμφισβήτατα εκφράζει την απόσταση ευρύτερων στρωμάτων του πληθυσμού από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και την ολοένα και μεγαλύτερη αποστασιοποίησή τους από το πολιτικό-κομματικό σύστημα (κυρίως από τα κόμματα εξουσίας).
Δεύτερη «ηττημένη» η Νέα Δημοκρατία (και η κυβέρνηση). Είναι τέτοια η εκλογική επίδοση που δεν εξωραΐζεται το εκλογικό αποτέλεσμα. Μεγάλη απώλεια ψήφων για το κυβερνών κόμμα με ταυτόχρονη αύξηση των κομμάτων που είναι δεξιότερα της. Με 28,31% και 1.125.602 ψήφους η ΝΔ πέφτει 12,2% από τον Ιούνιο πέρσι και χάνει σχεδόν ένα εκατομμύριο ψήφους (από 2.115.322). Μάλιστα, τον Μάιο του 2023 είχε πάρει 2.407.750 ψ. (40,79%). Ακόμα και σε σχέση όμως με τις ευρωεκλογές του 2019 (33,12%, 1.873.137 ψήφοι) η ΝΔ έχει μεγάλη πτώση. Από την άλλη Η Λογική Φωνή με την (ευρωβουλευτίνα πλέον) Αφροδίτη Λατινοπούλου «αλίευσε» ψήφους από τη δεξαμενή της ΝΔ. Από τις 22.347 ψήφους τον Ιούνιο του 2023 έφτασε τις 120.746 φέτος. Γάμος ομοφύλων και φορολογικό οδήγησαν παραδοσιακούς δεξιούς ψηφοφόρους στη Φωνή Λογικής.
Ίδια η δεξαμενή, ίδια η αιτία μαζί με τ' άλλα κοινωνικά προβλήματα, η εξήγηση της αύξησης του κόμματος του Κυρ. Βελόπουλου, ο οποίος αλίευσε και από το χώρο επιρροής της Εκκλησίας. Ο λαϊκισμός που ταυτιζόταν με το λαϊκό θυμικό, η πατριδοκαπηλεία και το χριστεμπόριο ήταν η δύναμή του...
Οι λοιποί ακροδεξιοί σχηματισμοί από 35.231 ψήφους το 2023 έφτασαν στις χτεσινές ευρωεκλογές στις 140.818. Οι 12 ακροδεξιοί συνδυασμοί πλησίασαν το 20,5%, έναντι 13,9% στις βουλευτικές του Ιουνίου 2023 και 15,7% στις ευρωεκλογές του 2019. Μεγάλη είναι η επιρροή των ακροδεξιών κομμάτων στη βόρεια Ελλάδα, με την Ελληνική Λύση, για παράδειγμα, να βγαίνει δεύτερο κόμμα σε έξι εκλογικές περιφέρειες (νομούς) της βόρειας Ελλάδας και τρίτο κόμμα στην Α’ Θεσσαλονίκης, αλλά και στη Δυτική Αττική.
Τρίτος ηττημένος ο Στ. Κασσελάκης και ο ΣΥΡΙΖΑ. Κάτω από 15% (14,92%) και με απώλειες πάνω από 330.000 ψήφων σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023. Επίδοση πολύ χαμηλότερη των καλλιεργούμενων προσδοκιών η οποία ναι μεν δεν τον γκρεμίζει από τον προεδρικό θώκο, αφήνει όμως ανοιχτό το θέμα της αμφισβήτησης της αρχηγίας Κασσελάκη. Επίσης, η μικρή διαφορά από το ΠΑΣΟΚ δεν ξεκαθαρίζει το «τοπικό ντέρμπι» της ηγεμονίας στην κεντροαριστερά.
Το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του, με το 12,79% (508.399 ψήφους) έκανε ένα μικρό βήμα σε ποσοστό από το 11,84% (617.487 ψήφους), αλλά απώλεια μεγαλύτερη των 100 χιλ ψήφων και σαφώς κάτω από τις προσδοκίες και τον στόχο να βγει δεύτερο κόμμα. Ηττημένο δε το χαρακτηρίζεις όμως ούτε εύκολα το κατατάσσεις στους κερδισμένους. Στην ευρύτερη Αθήνα είναι τέταρτο κόμμα (πίσω από το ΚΚΕ) όπως και γενικότερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Το ΚΚΕ έφτασε το 9,25% με 367.796 ψήφους (μια ανάσα από την τέταρτη «Ελληνική Λύση» που έφτασε το 9,30%), ενισχυμένο σε ποσοστό σε σχέση με τις περσινές βουλευτικές (7,69% τον Ιούνιο και 7,23% τον Μάιο), αλλά και αυτό με απώλειες σε ψήφους: 401.224 τον Ιούνιο και 426.628 τον Μάιο. Μικρότερη η μείωση ψήφων για το ΚΚΕ, το οποίο διαθέτει την ικανότητα να κινητοποιεί τον κόσμο του. Αξιοσημείωτη είναι η εκλογική επιρροή του ΚΚΕ στα αστικά κέντρα, ειδικά της πρωτεύουσας και περισσότερο στις πιο εργατικές-λαϊκές γειτονιές όπου το ΚΚΕ πέτυχε υψηλά ποσοστά. Είναι τρίτο κόμμα με διψήφια ποσοστά στην Αττική. Για παράδειγμα στον Δήμο Ασπροπύργου παρ' ολίγον να αναδειχτεί το ΚΚΕ σε 1η δύναμη και για ελάχιστες ψήφους έμεινε στη 2η θέση. Αντίστοιχα τη 2η θέση κατέλαβε στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ταύρου και στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βαρνάβα.
Το ερώτημα σε σχέση με το ΚΚΕ, αν η ένταξη Μαριά στο ψηφοδέλτιο του, του στοίχισε την τέταρτη θέση (δύο χιλιάδες ψήφοι η διαφορά του από την Ελληνική Λύση). Δέχτηκε κριτική από τα αριστερά του το ΚΚΕ. Η ΑΝΤΑΡΣΥ (συν 4.715 ψήφοι σε αυτές τις εκλογές) το έκανε «σημαία» της κατά την προεκλογική περίοδο. Κομμουνιστικογενείς ψηφοφόροι που θα ψήφιζαν ΚΚΕ στράφηκαν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ εξ αυτού; Είναι ένα ερώτημα..
Η Πλεύση Ελευθερίας με 3,40% και 135.310 ψήφους εκλέγει ευρωβουλευτίνα φτάνοντας στο υψηλότερο εκλογικό ποσοστό (από 3,17% πέρσι τον Ιούνιο), και αυτή με μείωση ψήφων (από 165.523 τον Ιούνιο και 170.424 τον Μάιο).
Βαριά αποτυχία στην πρώτη εκλογική καταγραφή για τη
Η Νέα Αριστερά, που προήλθε από τη διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ, με 2,45% και 97.554 ψήφους δεν κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή. Απογοητευτική επίδοση δεδομένου του γεγονότος πως διαθέτει 11 βουλευτές, με αντίστοιχα μέσα και προσβάσεις. Φορτωμένη κι αυτή τις «αμαρτίες» του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να εμπνεύσει.
Χαμηλά έμειναν -παρά την αισθητή τους παρουσία κατά την προεκλογική περίοδο- τόσο οι ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ του Ανδρέα Λοβέρδου όσο και ο ΚΟΣΜΟΣ του Πέτρου Κόκκαλη.
Τέλος, αυτό που σίγουρα που απαιτεί προσοχή και εγρήγορση -κυρίως από τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου- είναι το αποτέλεσμα στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης, όπου το μειονοτικό ΚΟΜΜΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ κυριαρχεί.
Μια περιοχή που θέλει προσοχή γιατί από τη μια πλευρά έχουμε τα παιχνίδια και τις επιδιώξεις της Άγκυρας και από την άλλη είναι πεδίο πρόσφορο για τους ακροδεξιούς. Πού μπορεί να οδηγήσει; Ας ανατρέξουμε στην Κύπρο τη δεκαετία πριν την εισβολή του Αττιλά στο νησί...