Ξημέρωνε 24 Αυγούστου 1572, γιορτή του Αγίου Βαρθολομαίου, όταν ξεκίνησαν στο Παρίσι μαζικές σφαγές Γάλλων Διαμαρτυρόμενων (Καλβινιστές).
Με αφορμή το γάμο του βασιλιά των Ουγενότων Ερρίκου της Ναβάρας με την καθολική πριγκίπισσα Μαργαρίτα, χιλιάδες Ουγενότοι σφάζονται. Η σφαγή συνεχίστηκε ως το επόμενο μεσημέρι.
Ο αριθμός των θυμάτων στο Παρίσι αλλά και στην επαρχία όπου επεκτάθηκαν οι σφαγές ανέρχεται στις 70.000. Προβάλλεται ως θρησκευτική σύγκρουση και σύμβολο θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, πίσω της όμως υπάρχουν κοινωνικοπολιτικά αίτια.
Ετσι έμεινε και η φράση «Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» να δηλώνει την αιματηρή τρομοκρατία. Η ιστορική αυτή νύχτα ονομάστηκε έτσι, γιατί στις 24 Αυγούστου συνέπεσε η γιορτή του αγίου Βαρθολομαίου (Αυτή την ημερομηνία τον γιορτάζουν οι καθολικοί. Οι ορθόδοιξοι στις τον γιορτάζουν στις 11 Ιούνη).
Τα γεγονότα
Οι διαμαρτυρόμενοι στη Γαλλία είχαν αυξηθεί πολύ εκείνη την εποχή και είχαν αποκτήσει υπολογίσιμη δύναμη. Επικεφαλής τους ήταν σημαντικές οικογένειες, όπως οι Κοντέ, ο ναύρχος Κολινί και ο βασιλικός οίκος της Ναβάρας. Οι συγκρούσεις με τους καθολικούς, επικεφαλής των οποίων ήταν η οικογένεια των Γκιζ, ήταν συνεχείς. Για την κατάπαυση της διαμάχης, που είχε πάρει και πολιτικό χαρακτήρα, υπογράφτηκε στις 8 Αυγούστου του 1570 η συνθήκη του Αγίου Γερμανού, με την οποία παραχωρήθηκε στους Ουγενότους το δικαίωμα να τελούν ελεύθερα τη λατρεία τους. Ως επισφράγιση της συνθήκης συμφωνήθηκε να γίνει ο γάμος του Ερρίκου της Ναβάρας, διαμαρτυρόμενου, με τη Μαργαρίτα Βαλουά, κόρη της Αικατερίνης των Μεδίκων. Η τελευταία αυτή, που ήταν μητέρα και του άβουλου βασιλιά Καρόλου Θ΄, κυβερνούσε ουσιαστικά τη Γαλλία και ήταν φανατική αντίπαλος των Ουγενότων.
Για τις γιορτές του γάμου, που έγινε στις 18 Αυγούστου του 1572, είχαν συγκεντρωθεί στο Παρίσι, με επικεφαλής το ναύαρχο Κολινί, περίπου 12.000 Ουγενότοι, επίσημοι και μη. Τότε, με πρωτοβουλία της Αικατερίνης των Μεδίκων, που έπεισε και το γιο της βασιλιά Κάρολο Θ΄ να δώσει τη συγκατάθεσή του, οργανώθηκε η σφαγή, τη διεύθυνση της οποίας ανέλαβε ο δούκας του Γκιζ.
Προηγήθηκε μια δολοφονική απόπειρα εναντίον του Κολινί στις 20 Αυγούστου. Οι καθολικοί έσπευσαν να καθησυχάσουν τους Ουγενότους, ενώ παράλληλα συγκέντρωναν στρατεύματα και φανάτιζαν τον παρισινό λαό. Και όταν όλα ήταν έτοιμα, τη νύχτα της 23ης προς την 24η Αυγούστου του 1572, δόθηκε το σύνθημα με κωδωνοκρουσίες και άρχισε η αιματηρή επιχείρηση. Από τα πρώτα θύματα ήταν ο ναύαρχος Κολινί, που δολοφονήθηκε και το πτώμα του πετάχτηκε από το παράθυρο. Ακολούθησε σ' όλο το Παρίσι γενική σφαγή των Ουγενότων από τους στρατιώτες και το φανατισμένο πλήθος. Οι σφαγές επεκτάθηκαν και σε άλλες περιοχές της Γαλλίας, κράτησαν περίπου ένα μήνα και είχαν πολλές χιλιάδες θύματα.
(Πίνακας: Η Κατάθεση ενός Αυτόπτη Μάρτυρα της Σφαγής της Ημέρας του Αγίου Βαρθολομαίουτου Φρανσουά Ντουμπουά)