Στην Κυπριακή Βουλή παραδίδεται ο περιβόητος φάκελος της Κύπρου μετά τη σημερινή απόφαση της ελληνικής Βουλής.
Πρόκειται επί της ουσίας για το επόμενο στάδιο του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας που υπέγραψαν το 2016 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής με τον Κύπριο ομόλογό του Γιαννάκη Ομήρου το οποίο δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλο το υλικό που συνέλεξε η εξεταστική επιτροπή που συγκροτήθηκε για όσα διαδραματίστηκαν πριν και κατά το πραξικόπημα του 1974 και την τουρκική εισβολή που ακολούθησε.
Ο «Φάκελος της Κύπρου θα διαβιβαστεί με τις υπάρχουσες ρήτρες εμπιστευτικότητας, υπάρχουν σκέψεις για τον αποχαρακτηρισμό του στο επόμενο χρονικό διάστημα με τη σύμφωνη γνώμη των δύο Κοινοβουλίων.
Πού βρίσκεται ο φάκελος της Κύπρου και τι περιέχει;
Στα υπόγεια του κτηρίου της Βουλής των Ελλήνων φυλάσσεται επτασφράγιστο εδώ και δεκαετίες το αρχείο του Φακέλου της Κύπρου. Ο αποκαλούμενος φάκελος περιλαμβάνει χιλιάδες έγγραφα και συνοδευτικό υλικό (κασέτες κλπ.) που συγκεντρώθηκε στο πλαίσιο της έρευνας που διενήργησε το ελληνικό κοινοβούλιο για την κυπριακή τραγωδία, είχε και συναισθηματική αξία, όπως και πολιτική, καθώς στο παρελθόν η κυπριακή Βουλή προσπάθησε πολλές φορές να αποκτήσει πρόσβαση στο υλικό αυτό δίχως όμως αποτέλεσμα!
Το υλικό αυτό είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς που έκανε η εξεταστική επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου που ερεύνησε την υπόθεση από τον Μάρτιο του 1986 και ολοκληρώθηκαν με την επικύρωση των πρακτικών από την Ολομέλεια της Βουλής την 31η Οκτωβρίου του 1988. Ο Φάκελος της Κύπρου έκλεισε τότε οριστικά.
Στο πόρισμα μέρος του οποίου έχει στην κατοχή της η Κυπριακή Δημοκρατία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων έγγραφα από τα πολιτικά γεγονότα στην Ελλάδα και την Κύπρο μετά την αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας από το 1963 και μετά αλλά και για τα σχέδια ανατροπής του Μακάριου, όπως επίσης στις σχέσεις του Μακάριου με την Εθνοφρουρά και και την ΕΟΚΑ Β'.
Στο πόρισμα περιλαμβάνονται ακόμη έγγραφα που αναφέρονται στην ένταση τις ελληνοτουρκικές σχέσεις την περίοδο 1967-1974, την προετοιμασία των στρατιωτικών για το ενδεχόμενο πραξικοπήματος στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Περιλαμβάνει την επιστολή που έστειλε ο Μακάριος στις 2 Ιουλίου 1974 προς τον Ιωάννη Γκιζίκη αλλά και άλλα έγγραφα που σχετίζονται με τις επαφές του Μακάριου με Έλληνες αξιωματούχους.
Ο φάκελος της Κύπρου περιλαμβάνει ακόμη και έγγραφα που σχετίζονται με τον ρόλο των ξένων δυνάμεων, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας, του ΝΑΤΟ. Περιλαμβάνονται ακόμη όλα τα ψηφίσματα του συμβουλίου ασφαλείας
Η συζήτηση τότε στην Βουλή είχε διαπιστωτικό χαραχτήρα και επέρριψε ευθύνες σε συγκεκριμένους αξιωματικούς. Κατέληγε δε στο πόρισμα ότι "δεν είναι δυνατόν από τη φύση των ερευνών να βεβαιώσει ότι δεν υπάρχουν άλλα αποδεικτικά στοιχεία που πιθανόν να φώτιζαν και από άλλη οπτική γωνία την Κυπριακή τραγωδία. Η Επιτροπή μας πάντως εξάντλησε τις δυνατότητες που είχε".
Ο φάκελος της Κύπρου τότε έκλεισε οριστικά.
Πολλά χρόνια αργότερα (2011) η κοινοβουλευτική επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου που είχε συγκροτήσει η κυπριακή Βουλή με σκοπό τη διερεύνηση των γεγονότων τα οποία διαδραματίσθηκαν την χρονική περίοδο που καλύπτεται μεταξύ του Ιανουαρίου του 1967 και του Δεκεμβρίου του 1974 και τα οποία οδήγησαν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και στην τουρκική εισβολή της 20ης Ιουλίου και της 14ης Αυγούστου 1974, εξέδωσε το δικό της πόρισμα.
Ωστόσο, πρόσβαση για μελέτη ή για παραλαβή εγγράφων από το αρχείο του Φακέλου της Κύπρου που συνέταξε η Ελληνική Βουλή ουδέποτε δόθηκε στους κυπρίους, αν και με συγκεκριμένες ενέργειες που έκαναν κατόρθωσαν να παραλάβουν από διάφορες πηγές αριθμό σημαντικών καταθέσεων και εγγράφων, όπως και δημοσιεύσεις, οι οποίες έχουν κυκλοφορήσει και δεν έχουν διαψευσθεί ως προς το περιεχόμενό τους.
Στο πλαίσιο των ενεργειών που έκαναν για να έχουν πρόσβαση στο πολύτιμο αυτό υλικό που περιλαμβάνει καταθέσεις, μαρτυρίες, έγγραφα κλπ., τον Ιούλιο του 2006 εκπρόσωποι της επιτροπής του κυπριακού κοινοβουλίου είχαν επισκεφθεί την Αθήνα και είχαν συναντήσεις με την τότε Πρόεδρο της Βουλής Άννα Ψαρούδα - Μπενάκη, τον πρώην Πρόεδρο της Βουλής Απ. Κακλαμάνη και τον τότε κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠαΣοΚ Χ. Καστανίδη, τους οποίους ενημέρωσαν για την απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων να ενεργοποιήσει την Επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου και να ζητήσει τη συνδρομή τους, για πρόσβαση στο μαρτυρικό υλικό. Υπήρξε και σχετική επιστολή προς την Βουλή των Ελλήνων ενώ το αίτημα τέθηκε και στον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή και εκτός από την κυρία Μπενάκη το θέμα τέθηκε και στον διάδοχό της Γ. Σιούφα. Ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση στο αίτημα τους και τον Μάρτιο του 2010 εστάλη επιστολή στους τότε: πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, Πρόεδρο της Βουλής Φ. Πετσάλνικο, υπουργό Εξωτερικών Δ. Δρούτσα και υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευ. Βενιζέλο.
Όπως διαπιστώνεται στην εισαγωγή του πορίσματος που συνέταξε η κυπριακή επιτροπή, το θέμα της πρόσβασης στο αρχείο του Φακέλου της Κύπρου είχε τεθεί και νωρίτερα στο παρελθόν, αλλά η απάντηση που είχε λάβει ήταν ότι η μη παραχώρηση του σχετικού υλικού, στηρίζεται σε απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης, ότι το αρχείο είναι τεράστιο και σε αυτό περιέχονται απόρρητα έγγραφα τα οποία δεν δόθηκαν ποτέ σε κανέναν.