Η ηλεκτροδότηση αρχίζει να αποκαθίσταται σταδιακά στη Χώρα των Βάσκων και σε περιοχές της Βαρκελώνης, σύμφωνα με μάρτυρες τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Reuters, όμως δεν είναι προς το παρόν σαφές πότε θα αποκατασταθεί πλήρως η βλάβη που προκάλεσε μπλακ άουτ σε όλη την Ιβηρική χερσόνησο. Μάλιστα πριν από λίγο το ισπανικό υπουργείο Εσωτερικών κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Στις περισσότερες της Ιβηρικής χερσονήσου τα προβλήματα παραμένουν, με τους δημόσιους φορείς να εργάζονται πυρετωδώς για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης η οποία έχει αρχίσει ήδη να αποκαθίσταται σταδιακά σε αρκετές περιοχές στα βόρεια, νότια και κεντρικά της Ισπανίας.
Τα νοσοκομεία στη Μαδρίτη και την Καταλονία ανέστειλαν όλες τις προγραμματισμένες ιατρικές πράξεις αλλά είναι σε θέση να φροντίζουν τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση, χάρη στις γεννήτριές τους.
Πολλά διυλιστήρια διέκοψαν τη λειτουργία τους και ορισμένα πολυκαταστήματα έκλεισαν και στις δύο χώρες, όπως τα σουπερμάρκετ Lidl και το ΙΚΕΑ.
«Δεν καταλαβαίνω τίποτα. Δεν ξέρω σε ποιον να στραφώ. Η κόρη μου στη Βαρκελώνη γεννάει. Δεν θέλουμε να χάσουμε το τρένο για εκεί». Είπε ο Άνχελες Αλβάρεθ, ένας επίδοξος ταξιδιώτης που περίμενε έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Ατότσα της Μαδρίτης.
Τα πλάνα από σουπερμάρκετ της Μαδρίτης δείχνουν μεγάλες ουρές στα ταμεία και άδεια ράφια, καθώς ο κόσμος έτρεξε να κάνει προμήθειες.
Η Τράπεζα της Ισπανίας ανέφερε ότι τα ηλεκτρονικά τραπεζικά συστήματα λειτουργούν «επαρκώς» χάρη στα εφεδρικά συστήματά τους, όμως κάποιοι κάτοικοι λένε ότι οι οθόνες των ΑΤΜ είχαν σβήσει.
«Βρίσκομαι σε ένα κέντρο δεδομένων και όλα έσβησαν. Όλοι οι συναγερμοί ηχούν και τώρα περιμένουμε να μάθουμε τι συνέβη», είπε ο μηχανικός, κάτοικος Βαρκελώνης, Χοσέ Μαρία Εσπέχο, 40 ετών.
Σε βίντεο που ανάρτησε στην πλατφόρμα Χ ο δήμαρχος της Μαδρίτης Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, προέτρεψε τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και να μείνουν εκεί όπου βρίσκονται. «Είναι ουσιαστικής σημασίας να μπορούν να κυκλοφορούν τα οχήματα έκτακτης ανάγκης», εξήγησε.
Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Δημήτρης Γκάτσιος που
βρίσκεται στη Βαλένθια για τις εργασίες του ΕΛΚ ανέφερε ότι η λειτουργία
στην πόλη αρχίζει να επανέρχεται σταδιακά σε κάποια κανονικότητα,
«καθώς τις προηγούμενες ώρες και η Βαλένθια μαζί με τις υπόλοιπες χώρες
της Ισπανίας, βυθίστηκαν στο γενικευμένο μπλακ άουτ». Όπως είπε ο
δημοσιογράφος
«είδαμε σε πολλές περιπτώσεις πράγματα που θεωρούμε
δεδομένα στην καθημερινότητά μας να περνούν στο φάσμα της πολυτέλειας.
Και γιατί το λέω αυτό;
Το μετρό της πόλης έκλεισε. Επίσης, σχηματίστηκαν τεράστιες ουρές σε σούπερ μάρκετ αλλά και σε πρατήρια καυσίμων – λειτουργούσαν αυτά που διέθεταν μόνο γεννήτριες, καθώς όλα τα υπόλοιπα πρατήρια ήταν κλειστά. Επίσης, είδαμε να σχηματίζονται τεράστιες ουρές σε σούπερ μάρκετ προκειμένου οι Ισπανοί να αγοράσουν είδη πρώτης ανάγκης. Ακόμα όμως και η αγορά αυτών των ειδών πρώτης ανάγκης ήταν πολυτέλεια, καθώς έπρεπε να διαθέτεις χρήματα προκειμένου να τα αγοράσεις[…]
Σημαντικά επίσης τα προβλήματα στα ξενοδοχεία που διαμένουν οι αποστολές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος[…] Πλέον η πόλη αρχίζει και αποκτά ζωή. Βλέπουμε τα αυτοκίνητα να κυκλοφορούν, βλέπουμε τους κατοίκους να κυκλοφορούν. Βλέπουμε επίσης τουρίστες να κυκλοφορούν που δεν είδαμε τις προηγούμενες ώρες, κυρίως στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Σταδιακά επανέρχεται η πόλη σε μια κανονικότητα. Βέβαια, αυτό που μας επισημαίνουν οι Ισπανοί αλλά και Έλληνες που συναντήσαμε εδώ είναι ότι θα απαιτηθούν ακόμα ώρες προκειμένου να φτάσουμε στο 100% της λειτουργίας».
Στην Πορτογαλία, η εταιρεία ύδρευσης EPAL ανέφερε ότι ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα και με την υδροδότηση. Στα καταστήματα ο κόσμος σχημάτιζε ουρές για να αγοράσει φακούς, γεννήτριες και μπαταρίες. Ο πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος EDP διαμήνυσε στους πελάτες του ότι δεν γνωρίζει πότε θα «ομαλοποιηθεί» η κατάσταση, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να χρειαστούν «πολλές ώρες» μέχρι να γίνει αυτό, σύμφωνα με την εφημερίδα Publico.
Ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Ισπανία μετέδωσαν ότι το Μετρό της Μαδρίτης εκκενώθηκε. Διακόπηκαν επίσης οι αγώνες τένις του τουρνουά Όπεν της Μαδρίτης.
Καθώς οι φωτεινοί σηματοδότες έσβησαν, στο κέντρο της πόλης επικρατούσε ένα τεράστιο μποτιλιάρισμα. Κάποιοι άνθρωποι με φωσφοριζέ γιλέκα στέκονταν στις διασταυρώσεις για να κατευθύνουν τη ροή της κυκλοφορίας.
Εκατοντάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Μαδρίτης. Υπήρχε ισχυρή αστυνομική παρουσία γύρω από κτίρια κρίσιμης σημασίας. Ένας από τους τέσσερις ουρανοξύστες όπου στεγάζεται η Βρετανική Πρεσβεία εκκενώθηκε.
Οι τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί έκαναν επίσης λόγο για ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες και σε συρμούς του Μετρό. Οι υπηρεσίες διάσωσης έκαναν 286 απεγκλωβισμούς, μόνο στην περιοχή της Μαδρίτης.
Κάποιοι κάτοικοι κατάφεραν να συνδεθούν στο Ίντερνετ και να αναρτήσουν βίντεο όπου αφηγούνται τις περιπέτειές τους – είτε στα μέσα μεταφοράς, είτε στα ασανσέρ. «Χτυπούσα την πόρτα και φώναζα. Με άκουσε ένας γείτονας και ειδοποίησε τη δημοτική αστυνομία», είπε ένας άνδρας, που παγιδεύτηκε επί 40 λεπτά σε έναν ανελκυστήρα.
Περίπου το 43% της ενέργειας της Ισπανίας προέρχεται από μονάδες που λειτουργούν με ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά. Η πυρηνική ενέργεια καλύπτει το 20% των αναγκών και τα ορυκτά καύσιμα άλλο ένα 23%.
Η πορτογαλική αστυνομία ανέφερε ότι οι φωτεινοί σηματοδότες έσβησαν σε όλη τη χώρα. Το Μετρό δεν λειτουργεί στη Λισαβόνα και το Πόρτο και τα δρομολόγια των τρένων διακόπηκαν. Η διαχειρίστρια εταιρεία του Μετρό της Λισαβόνας ανέφερε ότι οι συρμοί ακινητοποιήθηκαν και κάποιοι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε αυτούς.
Μια πηγή της αεροπορικής εταιρείας TAP Air είπε ότι το αεροδρόμιο της Λισαβόνας λειτουργεί με εφεδρικές γεννήτριες. Η ΑΕΝΑ, που διαχειρίζεται 46 αεροδρόμια στην Ισπανία, ανέφερε καθυστερήσεις στις πτήσεις σε όλη τη χώρα.
Τέτοια εκτεταμένα, πολύωρα μπλακάουτ είναι σπάνια στην Ευρώπη. Το 2003 ένα πρόβλημα σε μια γραμμή υδροηλεκτρικού σταθμού μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μπλακάουτ 12 ωρών στην ιταλική χερσόνησο. Το 2006 από υπερφόρτωση του δικτύου στη Γερμανία σημειώθηκαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση σε ορισμένες περιοχές της χώρας, καθώς επίσης και στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, ακόμη και το Μαρόκο.
Σάντσεθ: Οι αρχές δεν γνωρίζουν ακόμη πώς προκλήθηκε το μπλακ άουτ
Οι αρχές της Ισπανίας δεν διαθέτουν προς το παρόν πληροφορίες που να εξηγούν μετά βεβαιότητας την αιτία του γενικευμένου μπλακάουτ στην ιβηρική χερσόνησο, ανακοίνωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι σε αυτό το στάδιο δεν έχει αποκλειστεί «καμία θεωρία».
«Δεν έχουμε ακόμη συμπερασματικές πληροφορίες για τα αίτια» της διακοπής, είπε ο Σάντσεθ στο σύντομο μήνυμά του προς τον ισπανικό λαό. «Για αυτό ζητώ από τους πολίτες, όπως το κάναμε και σε παλαιότερες κρίσεις, να ενημερώνονται από επίσημες πηγές» και να μην ακούν «εικασίες», πρόσθεσε.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός είπε ότι ελπίζει να αποκατασταθεί γρήγορα η βλάβη και διαβεβαίωσε ότι το κράτος είναι «επί ποδός». Υπενθύμισε ότι έχει ήδη επανέλθει το ηλεκτρικό σε ορισμένες περιοχές στα βόρεια και στα νότια, χάρη στις διασυνδέσεις του δικτύου με τη Γαλλία και το Μαρόκο. Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί και οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας με φυσικό αέριο επαναλειτουργούν σε όλη τη χώρα.
Ο Σάντσεθ σημείωσε επίσης ότι τα συστήματα πληρωμών και ψηφιακών συναλλαγών λειτουργούν κανονικά και δεν έχουν παρατηρηθεί προβλήματα δημόσιας ασφάλειας. Οι τηλεπικοινωνίες όμως είναι «σε κρίσιμο σημείο» και για αυτό οι πολίτες θα πρέπει «να χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά τους με υπευθυνότητα και μόνο για σύντομες κλήσεις». Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας θα ξανασυνεδριάσει το βράδυ για να εκτιμήσει εάν χρειάζεται να ληφθούν περαιτέρω μέτρα, κατέληξε.
Υπερφόρτωση δικτύου, κυβερνοεπίθεση και «σπάνιο» ατμοσφαιρικό φαινόμενο στα σενάρια που εξετάζονται
Στη φάση αυτή όλα τα σενάρια ερευνώνται διεξοδικά. Στα γραφεία του Εθνικού Διαχειριστή Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ισπανία στήθηκε στρατηγείο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, το μπλακ άουτ θα διαρκέσει από 6 έως 10 ώρες. Η Red Electrica ισχυρίζεται ότι η διακοπή ρεύματος είναι εξαιρετική και εντελώς ασυνήθιστη και οφείλεται στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Οι χώρες της Ιβηρικής μοιράζονται ενιαίο ηλεκτρικό δίκτυο και σύμφωνα με τους Πορτογάλους, η ανισορροπία τάσης ήταν υπεύθυνη για την κατάρρευση. Ωστόσο, υπάρχουν και φωνές που κάνουν λόγο για κυβερνοεπίθεση κατά του ηλεκτρικού δικτύου. Σενάριο που μένει να τεκμηριωθεί.
Οι διασυνδέσεις της Ελλάδας ακολουθούν μια τελείως άλλη πορεία από εκεί που εντοπίζεται το πρόβλημα και δεν υπάρχει περίπτωση από κάποια αστοχία στο δίκτυο της Ισπανίας να επιμολυνθεί η Ελλάδα.
Τα σενάρια είναι τρία μέχρι στιγμής. «Το ένα σενάριο της κυβερνοεπίθεσης μένει να αποδειχθεί. Δεν γνωρίζουμε ακόμα αν συνέβη κάτι τέτοιο. Το δεύτερο σενάριο έχει να κάνει ίσως με την υπερπαραγωγή ηλιακής ενέργειας και άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η υπερπροσφορά ρεύματος και η χαμηλή ζήτηση μπορεί να προκαλέσουν ανισορροπία σο σύστημα και να φτάσουμε στο μπλακ άουτ. Το τρίτο σενάριο, το οποίο ακούστηκε από τους Πορτογάλους, λέει ότι το μπλακάουτ μπορεί να προκλήθηκε λόγω ακραίων διακυμάνσεων θερμοκρασίας στο εσωτερικό της Ισπανίας υπήρξαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» σε γραμμές πολύ υψηλής τάσης. Λένε ότι αυτό είναι γνωστό ως “επαγόμενη ατμοσφαιρική διακύμανση”».
Και στην Ελλάδα γίνεται σύσκεψη στο υπουργείο Ενέργειας όπου μετέχουν στελέχη της Αρχής Κυβερνοασφάλειας, του ΑΔΜΗΕ, του ΔΕΔΔΗΕ και φυσικά ο υπουργός Ενέργειας για να δουν αν τυχόν πρόκειται για κυβερνοεπίθεση πώς μπορεί και η χώρα μας να θωρακιστεί.
«Δεν υπάρχουν ενδείξεις κυβερνοεπίθεσης» διαβεβαιώνουν η ΕΕ και η Λισαβόνα για το μπλακάουτ
Δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει «σε αυτό το στάδιο» ότι το μπλακάουτ που πλήττει την Ισπανία και την Πορτογαλία ήταν αποτέλεσμα κυβερνοεπίθεσης, διαβεβαίωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
«Οι διαχειριστές του δικτύου των δύο χωρών προσπαθούν να βρουν την αιτία της βλάβης και να αποκαταστήσουν την τροφοδοσία» ανέφερε ο Κόστα. «Δεν υπάρχει ένδειξη κυβερνοεπίθεσης σε αυτό το στάδιο», πρόσθεσε στην ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.
Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Λουίς Μοντενέγκρο επιβεβαίωσε ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις» κυβερνοεπίθεσης. Μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε επίσης ότι η βλάβη αναμένεται να αποκατασταθεί «εντός των επόμενων ωρών».