Ο μεγάλος Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, στο αριστουργηματικό του διήγημα «Φάουστ» -το έργο της ζωής του που έγραφε επί 60 χρόνια- ο σατανικός Μεφιστοφελής τάζει στον δρ Φάουστ όσους «θησαυρούς» θελήσει, ζητώντας ως αντάλλαγμα τη ψυχή του. Κατά τη διάρκεια αυτού του τα «ταξιδιού» ο Φάουστ μετανιώνει για τη συμφωνία, ωστόσο είναι μη αναστρέψιμη. Όσο και αν παραδέχεται ότι «δύο ψυχές κατοικούν εντός του»…
Το αριστούργημα του Φάουστ έρχεται στη μνήμη, βλέποντας το τελευταίο διάστημα να αναγορεύεται σε «άγγελο της ειρήνης», ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οπως εύστοχα γράφει η γερμανική εφημερίδα Bild, σχολιάζοντας τη διοργάνωση στην Κωνσταντινούπολη του νέου γύρου των ρωσο-ουκρανικών διαπραγματεύσεων. «Ο Ερντογάν δεν το κάνει για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά για να ενισχύσει το κύρος του στο εσωτερικό της Τουρκίας και στο εξωτερικό». «Ο Ερντογάν δεν είναι άγγελος της ειρήνης», λέει στη γερμανική εφημερίδα ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Πασάου, Χάινριχ Μπέρετερ.
Αναμφίβολα όμως, ο Τούρκος πρόεδρος έχει καταφέρει το τελευταίο διάστημα να συγκεντρώσει τα βλέμματα όλου του κόσμου, εμφανιζόμενος ως «μεσολαβητής» στην σύγκρουση στην Ουκρανία. Εχει ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ,αλλά και τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Από τη μία πλευρά, προμηθεύει μαχητικά drones στην Ουκρανία και από την άλλη αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.
Ο Ερντογάν είναι όμως και ο ηγέτης που συνεχίζει να ενισχύει την τουρκική στρατιωτική κατοχή στην Κύπρο, να απειλεί με ανιστόρητες διεκδικήσεις την Ελλάδα, να πυροδοτεί τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη και τη Συρία, να επεμβαίνει στρατιωτικά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ για να βοηθήσει το Αζερμπαϊτζάν…Για να υπενθυμίσουμε τις τελευταίες μόνο, προκλήσεις στην νέο-Οθωμανική εξωτερική πολιτική του Τούρκου προέδρου.
Φαίνεται όμως ότι πλέον οι περισσότεροι Δυτικοί πολιτικοί κάνουν τα στραβά μάτια. Όπως λέει ο Πολωνός καθηγητής Ματσιέζ Κιζιλόφσκι στο Central European University «στον αγώνα τους ενάντια στον ρεβανσισμό του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, οι δυτικοί πολιτικοί φαίνονται όλο και πιο ανοιχτοί σε μια “Φαουστιανή” συμφωνία με τον διάβολο, με τα αυταρχικά καθεστώτα».
Ο Πολωνός καθηγητής υπενθυμίζει ότι «μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016 - λίγους μήνες μετά τη συμφωνία της Τουρκίας με την ΕΕ για το προσφυγικό - ο Ερντογάν συνεχίζει τις εκκαθαρίσεις στο δικαστικό σώμα, τη διοίκηση, τα μέσα ενημέρωσης και τα πανεπιστήμια, από τους πολιτικούς του αντιπάλους».
Καπαπέλτης , σε σημερινή του συνέντευξή στη γαλλική Le Monde,ο ηγέτης του νόμιμου φιλο-κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς, που βρίσκεται στη φυλακή εδώ και έξι χρόνια, κατηγορούμενος για «τρομοκρατία»: Στις 4 Νοεμβρίου 2016, αστυνομικοί με κουκούλες με απήγαγαν από το σπίτι μου μέσα στη νύχτα , όπως και άλλους 10 βουλευτές, που καταδικάστηκαν σε δεκάδες χιλιάδες χρόνια κάθειρξης». Παρά την απόφαση του τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την απελευθέρωσή του, ο Ντεμιρτάς σαπίζει στη φυλακή. Όπως και ο Τούρκος φιλάνθρωπος Οσμάν Καβαλά, αλλά και εκλεγμένοι με το HDP δήμαρχοι 102 πόλεων, που καθαιρέθηκαν.
Οι αυταρχικοί ηγέτες δεν λύνουν τα προβλήματα
«Οι Φαουστιανές συμφωνίες τείνουν όμως να έχουν τεράστιες συνέπειες και οι αυταρχικοί ηγέτες δεν είναι οι πιο αξιόπιστοι λύτες προβλημάτων», προειδοποιεί ο καθηγητής Κιζιλόφσκι.
Και φυσικά δεν είναι η Τουρκία το μόνο αυταρχικό καθεστώς στο οποίο κάνει η Δύση τα στραβά μάτια. Ποιος θυμάται πλέον τις ωμές παραβιάσεις του ευρωπαικού δικαίου από την Πολωνία; Μια χώρα που δέχεται βέβαια τώρα βαρύ φορτίο μεν από τους δύσμοιρους Ουκρανούς πρόσφυγες, αλλά περιφρονεί τη δημοκρατική τάξη της Ευρώπης. Τα τελευταία επτά χρόνια, το καθεστώς της Βαρσοβίας έχει μετατρέψει την Πολωνία σε μια αυταρχική χώρα. Συζητείται μάλιστα τώρα στις Βρυξέλλες το ενδεχόμενο να «ξεπαγώσουν» τα ευρωπαϊκά κονδύλια που είχε αποφασίσει η ΕΕ, λόγω των κατάφωρων παραβιάσεων του κράτους δικαίου στην Πολωνία.
Η στροφή της Δύσης έναντι των αυταρχικών καθεστώτων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, δεν θα πείσει φυσικά τις κυβερνήσεις αυτές να προσηλωθούν στις ευρωπαϊκές αξίες. Αντίθετα, θα ενθαρρύνουν τον αυταρχισμό και την ακόμη μεγαλύτερη επίθεση στο κράτος δικαίου. Οι απλοί Τούρκοι και Πολωνοί πολίτες θα πληρώσουν δυστυχώς το τίμημα για την απόφαση της Δύσης να συμπεριλάβει ανεπιθύμητους αυταρχικούς ηγέτες στον νέο «συνασπισμό των προθύμων».
Και όταν η Δύση ως άλλος Φάουστ, «με τις δύο ψυχές εντός της», διαπιστώσει ότι η συμφωνία για την πώληση της μίας ψυχής και των ιδεωδών της θα είναι μη αναστρέψιμη, ίσως να είναι αργά! Ο «Μεφιστοφελής» θα έχει κερδίσει το στοίχημα…
Ελπίζουμε πάντως ότι η Δύση, αν είναι αναγκασμένη να κάνει ηθικούς συμβιβασμούς με τους αυταρχικούς ηγέτες, θα πρέπει στο τέλος του τούνελ να μην ξεχάσει τα προηγούμενα «πεπραγμένα» τους. Στη μαρτυρική Κύπρο για παράδειγμα…