Έντονη η ανησυχία ως προς την επίπτωση που θα έχει στο «καλάθι της νοικοκυράς» (στον οικογενειακό προϋπολογισμό εκατομμυρίων νοικοκυριών) το κύμα ανατιμήσεων που πλήττει ολόκληρο τον κόσμο από τις αρχές ακόμα του καλοκαιριού και ήδη έχει γίνει αισθητό και στη χώρα μας,
Τα όσα συμβαίνουν με τις διεθνείς τιμές των τροφίμων έρχονται να προστεθούν στις υπέρογκες ανατιμήσεις σειράς άλλων πρώτων υλών –πλαστικών, μεταλλευμάτων, χημικών, ενεργειακών προϊόντων– και των πολλαπλάσιων ναύλων για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα, προκαλώντας την τέλεια καταιγίδα.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης που διαμορφώνεται είναι ότι ο καφές ενδέχεται να φτάσει τα πέντε ευρώ και η τιμή του ψωμιού να αυξηθεί κατά 25% και οι λογαριασμοί του ρεύματος να αυξηθούν έως και 50% λόγω των αυξήσεων στην χονδρεμπορική αγορά ενέργειας.
Σύμφωνα με στελέχη του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, τόσο οι βιομηχανίες όσο και οι αλυσίδες δεν μπορούν πλέον να απορροφήσουν τα αυξημένα κόστη και το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους οι τιμές στο ράφι θα έχουν αυξηθεί σημαντικά, με το ευμενέστερο σενάριο να κάνει λόγο για αυξήσεις γύρω στο 3%-4%, οι οποίες μάλιστα θα αφορούν σε όλα τα προϊόντα. Παράλληλα, αυξήσεις-φωτιά αναμένεται να πάρουν και οι τιμές στο ψωμί, με κάποια αρτοποιεία να το πωλούν ήδη έναντι 1,20-1,40 ευρώ το μισό κιλό από 0,80 ευρώ, αναφέρει σε χεσινο ρεπορτάζ της η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».
Από την άλλη, ψυχραιμία συνέστησε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, μιλώντας στην ΕΡΤ1, απέναντι στο αναμενόμενο κύμα ανατιμήσεων.
«Θα έρθουν αυξήσεις από τη στιγμή που υπάρχει παγκόσμια αύξηση όλων των τιμών, από τα ναύλα, μέχρι τις πρώτες ύλες. Είναι ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη και ιδιαίτερα οι προηγμένες χώρες, και προφανώς θα επηρεάσει και την Ελλάδα. Η άποψη που επικρατεί είναι ότι δεν θα είναι διαρκές, θα έχει κάποια παροδικά χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν με την ομαλοποίηση της αγοράς, μετά τις καραντίνες. Το παρακολουθούμε» ανέφερε ο κ. Γεωργιάδης και παρέπεμψε σε ανακοινώσεις που θα γίνουν στη ΔΕΘ και ειδικότερα κάποια μέτρα για τις ευπαθείς ομάδες και σε κάποια πεδία στα οποία το κράτος μπορεί να δράσει.
«Η κυβέρνηση θα εξετάσει διαφόρων ειδών μέτρα, με προσοχή. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις» επισήμανε και επανέλαβε την έκκληση για ψυχραιμία, ενώ προέτρεψε να μην παρουσιάζεται μια μίζερη εικόνα της οικονομίας. Προανήγγειλε την ανακοίνωση αύριο των αποτελεσμάτων της ΕΛΣΤΑΤ για το β τρίμηνο, τα οποία εκτίμησε πως θα είναι «εξαιρετικά καλά».
Ηδη έως τώρα στην Ελλάδα, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), έχουν καταγραφεί ανατιμήσεις σε σύγκριση με το περυσινό καλοκαίρι στα βρώσιμα έλαια (σπορέλαια) κατά 16,32%, σε αρνί και κατσίκι κατά 13,21%, στα νωπά λαχανικά κατά 8%, στα νωπά ψάρια κατά 6,58%, στα νωπά φρούτα κατά 5,19%, στα φρέσκα θαλασσινά κατά 4,39%, στα τυριά κατά 3,54%, στη μαργαρίνη και σε άλλα φυτικά λίπη κατά 3%, στο ελαιόλαδο κατά 2,61%, σε πίτσες και πίτες κατά 2,08%, στα ζυμαρικά κατά 1,83%, στις παιδικές τροφές κατά 1,73%, στα κατεψυγμένα ψάρια κατά 1,73%, στο αλεύρι κατά 1,69%, στις πατάτες κατά 1,21%.
Και μόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρμετρα η τιμή των καυσίμων, αυτό σημαίνει αυτομάτως ανατιμήσεις σε σειρά προϊόντων, καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος μεταφοράς. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο του 2021 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020 καταγράφηκε αύξηση στην τιμή του φυσικού αερίου κατά 72,32%, στο πετρέλαιο κίνησης κατά 20,25% και στη βενζίνη κατά 16,8%.
Μάλιστα, αν και οι αρχικές εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών και θεσμικών φορέων έκαναν λόγο για αποκλιμάκωση των τιμών μέσα στο 2021, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον και πολλοί φοβούνται ότι η επίδραση των ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες και μεταφορικό κόστος στις τελικές τιμές καταναλωτή θα διαρκέσει τουλάχιστον έως την άνοιξη του 2022. Μάλιστα, ακόμη κι αν υπάρξει διόρθωση των τιμών, αυτές, σύμφωνα με τους ανθρώπους της αγοράς, θα παγιωθούν σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το 2020.
Ο καφές
Σύμφωνα με την καθημερινή, αυξήσεις οι οποίες θα κυμαίνονται από 1 έως 3 ευρώ ανά κιλό σε ό,τι αφορά την τιμή στο ράφι αναμένονται μέσα στο φθινόπωρο στον καφέ, καθώς τότε εκτιμάται ότι θα περάσει στην τιμή καταναλωτή η αλματώδης αύξηση που έχει επέλθει στην τιμή της πρώτης ύλης. Κι αυτό διότι η χρηματιστηριακή τιμή του καφέ στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έχει σχεδόν διπλασιαστεί λόγω του παγετού που έπληξε τις φυτείες καφέ στη Βραζιλία, τη Νο1 παραγωγό καφέ στον κόσμο, και τις διαταραχές που υπάρχουν σε άλλες χώρες παραγωγής λόγω κορωνοϊού, όπως στο Βιετνάμ. Το γεγονός δε ότι ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό το εύρος της καταστροφής των καλλιεργειών στη Βραζιλία, έχει συνέπεια η αγορά να προεξοφλεί διαταραχές και στην επόμενη σοδειά, κάτι που σημαίνει διατήρηση των υψηλών τιμών και το 2022. Σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, μια αγορά ενδεικτική για τις εξελίξεις στις τιμές καταναλωτή, ήδη έχουν επιβληθεί ανατιμήσεις στον καφέ από τις αρχές του καλοκαιριού της τάξης του 12%, δεδομένου ότι η άνοδος της διεθνούς τιμής έχει ξεκινήσει από τον Απρίλιο.
Όπως επισημαίνει η «Καθημερινή», τα σενάρια που συζητούνται στην Ελλάδα είναι αφενός η διατήρηση του ΦΠΑ 13% στον σερβιριζόμενο καφέ και μια πιθανή μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, σενάρια όμως στα οποία θα πρέπει να συνυπολογισθεί το δημοσιονομικό κόστος. Τα έσοδα του κράτους μόνο από τον ΕΦΚ στον καφέ ήταν το 2019 134 εκατ. ευρώ, ενώ το 2020 διαμορφώθηκαν σε 127 εκατ. ευρώ, με τη μείωση να οφείλεται στα lockdowns. «Η μείωση ή η κατάργηση του ΕΦΚ θα μπορούσε να αντισταθμίσει τις επικείμενες αυξήσεις στις τιμές του καφέ», υποστήριξε από την πλευρά του, μιλώντας στην «Κ», ο Γιάννος Μπενόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Καφέ και επικεφαλής της εταιρείας Cafetex.
Αυξήσεις στο ρεύμα
Οι αυξήσεις – που πιθανά να φτάσουν μέχρι και 50% – στις χρεώσεις του ηλεκτρικού ρεύματος θα αρχίσουν να καταγράφονται στους λογαριασμούς του Σεπτεμβρίου και, όπως εκτιμάται, αυτοί που κατά κύριο θα κληθούν να πληρώσουν τη «λυπητερή» των αυξήσεων, θα είναι τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αυτές οι αυξήσεις αναμένεται να καταστήσουν τη χώρα μας πρωταθλήτρια στις τιμή του ρεύματος καθώς βάσει των τελευταίων στοιχείων η Ελλάδα έχει ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο το πιο ακριβό ρεύμα.
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, μιλώντας στον ΣΚΑΙ τόνισε ότι «ανακοινώσεις για τα μέτρα που θα λάβει η κυβέρνηση για τις αυξήσεις και στο ρεύμα και σε μια σειρά άλλων προϊόντων που προέρχεται από τη διεθνή αύξηση του πληθωρισμού θα γίνουν στη ΔΕΘ από τον πρωθυπουργό που θα αναλύσει τη νέα οικονομική πολιτική. Ασφαλώς η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται ότι η παγκόσμια οικονομία, άρα και η ελληνική, εισέρχεται σε μια καινούρια φάση».
Από την πλευρά της η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ),προχωράει στην κατασκευή πληροφοριακού συστήματος δυναμικής ενημέρωσης και υποστήριξης των καταναλωτών.
Πρόκειται για την πλατφόρμα My RAE, η οποία θα λειτουργεί ως ένα άτυπο «παρατηρητήριο τιμών», με στόχο την καλύτερη προστασία των καταναλωτών
Στόχος της παραπάνω πρωτοβουλίας είναι η διαφάνεια και η σύγκριση από τους καταναλωτές των τιμολογίων και των χρεώσεων, των όρων προμήθειας ενέργειας, της ασφάλειας εφοδιασμού, της τακτικής παροχής και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών παροχής ενέργειας από τους παρόχους. Θα είναι εύχρηστο και παράλληλα μέσω αυτού η ΡΑΕ θα μπορεί να έχει ενημέρωση σχετικά με τα αιτήματα των καταναλωτών και τον βαθμό ικανοποίησής τους, καθώς και την τήρηση στατιστικών δεικτών ώστε να παρεμβαίνει αν χρειαστεί με τα ρυθμιστικά ή κυρωτικά εργαλεία της.