Η Τουρκία έχει από καιρό εγκαταλείψει τη Δύση. Ο πρόεδρός της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει ευθυγραμμίσει τη χώρα του με έναν άξονα εχθρικών δυνάμεων προς τα δυτικά συμφέροντα: την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν. Κάτι που είναι δικαίωμα του να κάνει ως δημοφιλής και εκλεγμένος ηγέτης.
Ωστόσο, ο Ερντογάν επιθυμεί επίσης την προστασία των στρατιωτικών συνεργασιών της Δύσης και συμμετοχή στους οικονομικούς οργανισμούς της. Θέλει η Τουρκία να παραμένει εντός του Βόρειο Ατλαντικής συμμαχίας (NATO), ακόμη και όταν αγοράζει οπλικά συστήματα τα οποία υπονομεύουν την ασφάλεια της συμμαχίας ή όταν εκτοξεύει προσβολές κατά αρχηγών κρατών - μελών. Παράλληλα επιζητά «αμοιβαία εμπιστοσύνη» με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ώρα που απειλεί να την πλημμυρίσει με εκατομμύρια μετανάστες.
Η Δύση πρέπει να απαντήσει αποδεικνύοντας ότι η ανοχή της προς την τουρκική επιθετικότητα τελειώνει. Το καλύτερο φόρουμ για να γίνει κάτι τέτοιο είναι το ΝΑΤΟ, όπου η υπομονή για τον Ερντογάν έχει ήδη μειωθεί.
Ο Ερντογάν έχει αναπτύξει "πολεμική" ρητορική εναντίον των ΗΠΑ. Αυτή η εχθρότητα αντιμετωπίστηκε με περιπαικτική ανοχή από τον τέως πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έδειχνε λίγο ενδιαφέρον για την θέση της αμερικανική ηγεσία παγκοσμίως. Τώρα που ο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι θα αναλάβει εκ νέου αυτήν την ευθύνη, πρέπει να καταστήσει σαφές στον Ερντογάν ότι η Τουρκία δεν μπορεί να συνεχίσει την ίδια τακτική.
Ο Μπάιντεν είχε πολλές ευκαιρίες να ψυχολογήσει τον Ερντογάν όλα αυτά τα χρόνια και έχει καταλήξει σαφώς στο συμπέρασμα ότι ο Τούρκος ηγέτης είναι ένας αυταρχικός κυβερνήτης. Η Τουρκία, έχει πει, "πρέπει να καταλάβει ότι δεν πρόκειται να συνεχίσουμε να παίζουμε μαζί της όπως κάναμε μέχρι πρόσφατα".
Η Τουρκία ήδη τεστάρει αυτή τη νέα πραγματικότητα, ανεβάζοντας τους ρητορικούς τόνους. Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού έχει κατηγορήσει ανοικτά τις ΗΠΑ ότι διέταξαν μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 εναντίον του Ερντογάν και έχει ισχυριστεί ότι η Ευρώπη ήταν ενθουσιώδης στην υποστήριξή των επίδοξων πραξικοπηματιών. Αυτό ξεπερνά κατά πολύ τις προηγούμενες ανάλογες κατηγορίες, μερικές από τις οποίες έχουν ειπωθεί και από τον ίδιο τον Ερντογάν, ότι οι ΗΠΑ είχαν υποστηρίξει τους συνωμότες Τούρκους στρατιωτικούς.
Στην πραγματικότητα, ο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ όταν έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος και πέταξε στην Τουρκία για να διαβεβαιώσει τον Ερντογάν για την τότε αμερικανική υποστήριξη. Αν και η Άγκυρα διεξήγαγε διεξοδικές έρευνες για τα γεγονότα και συνέλαβε χιλιάδες άτομα, δεν παρείχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι οι ΗΠΑ ή η Ευρώπη συμμετείχαν με οποιονδήποτε τρόπο στην απόπειρα. Ωστόσο, ο Ερντογάν δεν σκέφτηκε να διορθώσει τον υπουργό του για τις κατηγορίες που εκτόξευσε, πόσο μάλλον να τον τιμωρήσει.
Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει αγνοήσει τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του κατά της απόκτησης ρωσικών πυραυλικών αμυντικών συστημάτων, ενώ σκέφτεται να αγοράσει ακόμη περισσότερα. Έχει οξύνει τις διαφορές με μέλη της συμμαχίας όπως η Ελλάδα (σχετικά με την εξερεύνηση υδρογονανθράκων) και η Γαλλία (σχετικά με τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη). Πιο πρόσφατα, χρησιμοποίησε την ιδιότητα του μέλους της Συμμαχίας για να προωθήσει την ατζέντα της Μόσχας, επιμένοντας το ΝΑΤΟ να αμβλύνει την κριτική του προς τη Λευκορωσία για την αναγκαστική προσγείωση ενός αεροσκάφους για να συλλάβει ένα αντιφρονούντα που επέβαινε σε αυτό.
Ο ιδρυτικός καταστατικός χάρτης του ΝΑΤΟ δεν επιτρέπει την αποβολή των μελών, ωστόσο η Τουρκία να καταλάβει ξεκάθαρα με διάφορους τρόπους ότι δεν είναι πλέον επιθυμητή ως μέλος. Ένα καλό ξεκίνημα θα ήταν να μειώσει κανείς το αποτύπωμα της Συμμαχίας στο τουρκικό έδαφος, ξεκινώντας με την απόσυρση πυρηνικών όπλων και άλλων στρατηγικών μέσων. Τα μέλη της συμμαχίας μπορούν επίσης μετά από συννενόηση να επιβάλουν διάφορες τιμωρίες κατά της Τουρκίας, όπως είναι η αναστολή πωλήσεων όπλων και οι οικονομικές κυρώσεις. Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν έχει πρόθεση να αναζωογονήσει τις μακροχρόνιες συνομιλίες για την ένταξη της Τουρκίας στους κόλπους της.
Ο Μπάιντεν θα μπορούσε να υποστηρίξει τα μέτρα του ΝΑΤΟ με μονομερή αμερικανικά μέτρα. Η κυβέρνησή του έχει ήδη δηλώσει ότι ενδέχεται να επεκτείνει τις κυρώσεις στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και πως θα διατηρήσει την αναστολή συμμετοχής της χώρας στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έχει πει ότι θα υιοθετηθούν ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις. Αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτο από το Κογκρέσο, όπου η δικομματική συναίνεση που υπάρχει για την τιμωρία της Τουρκίας είχε απογοητευτεί από τον Τραμπ που κάθε φόρα «την χάριζε» στον Ερντογάν.
Το μέρος όπου ο Μέγας Αλέξανδρος έκοψε με το σπαθί του τον Γόρδιο Δεσμό απέχει μία ώρα με το αυτοκίνητο από τη σύγχρονη Άγκυρα. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση πρέπει να είναι αποδειχθεί μια ακόμη πιο απλή υπόθεση.
Πηγή: Bloomberg