Ως ένα ηχηρό μήνυμα προς την Τουρκία περιγράφεται σε άρθρο της Jerusalem Post η τετραμερής σύνοδος υπουργών εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΑΕ που πραγματοποιήθηκε στην Πάφο της Κύπρου την περασμένη Παρασκευή (16/4).
Στο άρθρο γίνεται ιδιαίτερα αναφορά στην συμμετοχή, για πρώτη φορά, των ΗΑΕ στη σύνοδο, τονίζοντας ότι με αυτή την προσθήκη δημιουργείται ένα ξεκάθαρος αντιτουρκικός άξονας που ως πρωταρχικός στόχο έχει τον περιορισμό της επιρροής και των βλέψεων της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Αναλυτικά το άρθρο της Jerusalem Post:
Όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου συναντήθηκε στη Λευκωσία το 2016 με τον πρόεδρο της Κύπρου και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας χαιρέτισε τη δημιουργία ενός νέου στρατηγικού άξονα στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ οι τρείς άνδρες τόνισαν σε κοινή δήλωση ότι αυτή η συμμαχία δεν ήταν αποκλειστική λέσχη και ότι άλλες χώρες ήταν ευπρόσδεκτες να συμμετάσχουν.
Την Παρασκευή (16/4) συμμετείχε μια άλλη χώρα: τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία κανείς που κάλυπτε δημοσιογραφικά αυτή τη συνάντηση πριν από πέντε χρόνια δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα ήταν η χώρα που θα αποδεχόταν την πρόσκληση.
Τα ΗΑΕ έστειλαν στην Πάφο τον Anwar Gargash, διπλωματικό σύμβουλο του Προέδρου των ΗΑΕ Sheikh Khalifa bin Zayed, για να συμμετάσχει στη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ Γκάντι Ασκενάζι, τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια. Ο Gargash είναι ανώτερος διπλωμάτης των ΗΑΕ, ο οποίος ήταν για 13 χρόνια - έως τον Φεβρουάριο - υπουργός Εξωτερικών των ΗΑΕ.
Την τετραμερή σύνοδο των ΥΠΕΞ στην Κύπρο παρακολούθησε με μεγάλη προσοχή η Τουρκία.
Από τότε που το Ισραήλ υπέγραψε τις Συμφωνίες του Αβραάμ στην Ουάσιγκτον τον περασμένο Σεπτέμβριο με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν, οι απειλές που εξαπέλυσε το Ιράν κατά του Ισραήλ και τις χώρες του Κόλπου θεωρείται πως έδρασαν σαν «κόλλα» που παγιώνει αυτές τις σχέσεις.
Ενώ η ανησυχία για το Ιράν είναι μια σημαντική περιφερειακή ανησυχία που το Ισραήλ έχει από κοινού με τα ΗΑΕ, δεν είναι η μοναδική. Τα ΗΑΕ ανησυχούν εξίσου για τα σχέδια της Τουρκίας στην περιοχή και η παρουσία του Gargash στη σύνοδο κορυφής της Κύπρου μαζί με τις τρεις άλλες χώρες στέλνει ένα σαφές μήνυμα στην Άγκυρα.
Ο Ashkenazi στις δηλώσεις του είπε ότι το Ισραήλ θα κάνει ό, τι χρειάζεται για να "εμποδίσει το εξτρεμιστικό και αντισημιτικό καθεστώς" του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Δεν ανέφερε ούτε λέξη για την Τουρκία, παρόλο που η Άγκυρα ήταν σίγουρα θέμα συζήτησης.
Τα ΗΑΕ ανησυχούν εξίσου για το Ιράν και την Τουρκία. Δύο ανώτερες συνεργάτιδες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, η Άσλι Αιντίντασμπας και η Κύνθια Μπιάνκο, έγραψαν τον περασμένο μήνα ότι μέχρι το 2020 η Τουρκία είχε αναδειχθεί ως ο «πιο σημαντικός αντίπαλος» για τα ΗΑΕ στη Μεσόγειο από οποιονδήποτε άλλο περιφερειακό παίκτη, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν.
Τα ΗΑΕ, έγραψαν, ότι βλέπουν το Ιράν ως «αποδυναμωμένο τόσο από το COVID-19 όσο και από τις βαριές κυρώσεις της κυβέρνησης Τραμπ. Η Τουρκία, ωστόσο, ρίχνει το βάρος της σε όλη την περιοχή, από τη Λιβύη έως τη Συρία. Η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έγραψαν, εμπλέκονται σε μια «δεκαετή διαμάχη που ανακατεύει τη γεωπολιτική τράπουλα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική» και ότι οι δύο χώρες βλέπουν η μία την άλλη ως τίποτα λιγότερο από «υπαρξιακούς αντιπάλους» που εμπλέκονται σε μια «σειρά πολέμων μέσω τρίτων».
Οι δύο χώρες, έγραψαν οι αναλύτριες, βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά κάθε περιφερειακής σύγκρουσης από το 2011, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, της Υεμένης και της Συρίας.
Η προσθήκη των ΗΑΕ στην συμμαχία των Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της διαμάχης ΗΑΕ-Τουρκίας και το αμοιβαίο συμφέρον των τεσσάρων χωρών να περιορίσουν τις βλέψεις της Άγκυρα στην ανατολική Μεσόγειο και την περιοχή.
Σύμφωνα με τις Αιντίντασμπας και Μπιάνκο, η προέλευση του ανταγωνισμού ΗΑΕ-Τουρκίας ξεκινά κατά την αραβική εξέγερση την άνοιξη του 2011, όταν η Άγκυρα την «είδε» ως μια ευκαιρία όχι μόνο να ταρακουνήσει τη δομή ισχύος των παλαιών καθεστώτων στην περιοχή αλλά και να επεκτείνει τη δική της επιρροή. Καθώς οι φιλικές κυβερνήσεις ανέλαβαν τα καθήκοντά τους στην Υεμένη, την Τυνησία και την Αίγυπτο, το Ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν - το οποίο είναι συμπαθητικό προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα - ήλπιζε ότι η νέα περιφερειακή τάξη θα αναδιαμορφώσει τον αραβικό κόσμο συμφώνα με τα θέλω του ΑΚΡ, εγκαινιάζοντας μια εποχή τουρκικών συμμαχικών εκλεγμένων σουνιτικών κυβερνήσεων αντί των κοσμικών ελίτ ή των μοναρχιών.
Όλα αυτά ανησύχησαν τις μοναρχίες του Κόλπου που «αν και αντιμετώπισαν περιορισμένη εσωτερική αντιπολίτευση, είδαν την επαναστατική παλίρροια στην περιοχή ως πιθανή εστία αμφισβήτησης της εξουσίας τους». Αυτή η ανησυχία επιδεινώθηκε στη συνέχεια από την «ζεστή» σχέση της Τουρκίας με το Κατάρ, καθώς «οι Εμιρετιανοί φοβόντουσαν ότι η Άγκυρα και η Ντόχα θα βρεθούν στο επίκεντρο ενός μεγάλου ισλαμικού δικτύου σε ολόκληρη την περιοχή , και τα ΗΑΕ θα παραμεριστούν».
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών άρχισαν να χαλάνε το 2013, όταν ο αιγυπτιακός στρατός «έριξε» την κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας του Μωάμεθ Μόρσι και έφερε τον στρατηγό Αμπντέλ-Φατάχ αλ-Σίσι στην εξουσία, κάτι που εξόργισε τον Ερντογάν. Στη συνέχεια, τρία χρόνια αργότερα, υπήρξε μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία για την οποία ο Ερντογάν κατηγόρησε σε μεγάλο βαθμό τα ΗΑΕ.
Η παρουσία των ΗΑΕ στην Κύπρο με τους υπουργούς Εξωτερικών του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας οδηγεί προς την εδραίωση ενός αντι-Τουρκικού άξονα - αν και κανένας από τους συμμετέχοντες δεν θα το περιέγραφε έτσι - και είναι απλώς το τελευταίο βήμα σε μια γρήγορη διπλωματική μετατόπιση που έκανε το Ισραήλ μετά το περιστατικό με το στόλο του Mavi Marmara το 2010 και η αναγνώριση εκ μέρους της Ιερουσαλήμ ότι η μέχρι τότε στρατηγική σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία τελείωσε και δεν πρόκειται να επανέλθει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μετά την κατάρρευση των σχέσεων με την Τουρκία, η Ιερουσαλήμ ανέπτυξε στενούς δεσμούς με τους αντιπάλους της Τουρκίας στην περιοχή, κυρίως την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και χώρες των Βαλκανίων όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία.
Το Ισραήλ όταν διαλύθηκαν οι δεσμοί με την Τουρκία έχασε έναν σημαντικό στρατηγικό εταίρο, και επιπλέον μια μεγάλη αγορά για τα όπλα του, αλλά έχασε επίσης την ικανότητα να εκπαιδεύεται η πολεμική αεροπορία του στον τουρκικό εναέριο χώρο. Την Κυριακή το υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ υπέγραψε 20ετή αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα ύψους 1,65 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία αντισταθμίζει και με το παραπάνω τις χαμένες στρατιωτικές συμφωνίες με την Τουρκία ενώ λύνει και τα προβλήματα εκπαίδευσης της καθώς πλέον αυτή θα γίνεται στους ελληνικούς ουρανούς.’
Η προσθήκη των ΗΑΕ στον Ισραηλινό-Ελληνοκυπριακό άξονα αποδεικνύει περίτρανα ότι δεν χάνονται όλα όταν κλείνει μια πόρτα στις περιφερειακές σχέσεις του Ισραήλ και ότι είναι δυνατόν - με δημιουργική σκέψη και κοινά συμφέροντα - να ανοίξει μια άλλη.