Σημαντική αποκλιμάκωση της επιδημίας μέχρι το Πάσχα, που θα εξαρτηθεί όμως και από τη δική μας συμπεριφορά, εκτιμά ότι θα υπάρξει η καθηγήτρια Παιδιατρικής - Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Βάνα Παπαευαγγέλου, σε συνέντευξη της στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ».
Η καθηγήτρια εκτιμά ακόμη ότι με την παρούσα επιβαρυμένη επιδημιολογική εικόνα, είναι πολύ δύσκολο να ανοίξουν οι μετακινήσεις από νομό σε νομό και ενέχουν μεγάλο κίνδυνο διασποράς. Ωστόσο όπως επισημαίνει θα εξεταστεί το θέμα όταν έρθει η ώρα του σε μία -δύο εβδομάδες. «Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων δεν έχει συζητηθεί ποτέ, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ούτε η εστίαση, ούτε η μετακίνηση από νομό σε νομό για τις διακοπές του Πάσχα. Δεν μας το έχει εισηγηθεί κανείς και δεν το έχουμε συζητήσει καθόλου».
Από τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, οι περισσότερες μεταδόσεις αυτή την εποχή, αφορούν συναθροίσεις σε εξωτερικούς χώρους, λέει μεταξύ άλλων η καθηγήτρια, η οποία εξηγεί λεπτομερώς το σκεπτικό της επιτροπής για το άνοιγμα των Λυκείων την Δευτέρα, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει ότι δεν υπάρχουν θυμοί και δυσαρέσκειες, ανάμεσα στα μέλη της επιτροπής, όταν οι αποφάσεις που λαμβάνονται δεν είναι ομόφωνες. «Είμαστε επιστήμονες, συζητούμε, επιχειρηματολογούμε και καμιά φορά διαφωνούμε. Σεβόμαστε όμως, ο ένας τη γνώμη του άλλου».
Η κ. Παπαευαγγέλου θεωρεί πιθανό μέσα στο επόμενο εξάμηνο, με χρόνο, να εμβολιάζονται παιδιά άνω των 12 ετών στην Ελλάδα. Όσον αφορά τη μάσκα λέει χαρακτηριστικά ότι θα μας μείνει «κουσούρι». «Νομίζω ότι θα έχουμε θέμα με τον κορονοϊό και την επόμενη χρονιά. Θα είναι μαζί μας το 21-22, αλλά σίγουρα θα είναι μία διαφορετική εικόνα, γιατί θα έχουμε προχωρήσει τους εμβολιασμούς και θα είμαστε πολύ καλύτερα. Η αίσθηση μου είναι ότι δεν θα βγάλουμε τις μάσκες πριν το 22».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης
Ερ: Πόσο εύκολο θεωρείτε ότι θα είναι το self- test για τα παιδιά και τι ρόλο θα παίξει το αυξημένο testing στον περιορισμό της πανδημίας;
Απ: Στα μεγαλύτερα παιδιά θα χρησιμοποιείται το ρινικό και στα μικρότερα, εναλλακτικά με το τι προτιμούν οι γονείς, είτε το ρινικό ή το τεστ με το σάλιο, το οποίο ενδέχεται να κυκλοφορήσει. Και για τα δύο υπάρχουν σαφείς οδηγίες και δεν υπάρχουν δυσκολίες στη χρήση. Το ρινικό έχει το μεγάλο προτέρημα ότι δεν μπαίνει βαθιά μέσα στη μύτη και συνεπώς δεν δημιουργεί δυσφορία, ενώ το τεστ με το σάλιο είναι ακόμη πιο εύκολο και λιγότερο επεμβατικό. Η χρήση των πολλαπλών επαναλαμβανόμενων τεστ στο σπίτι είναι σημαντικό εργαλείο για τη μείωση της διασποράς στην κοινότητα, αφού μέσα σε 15 λεπτά καθένας από μας μπορεί να γνωρίζει αν είναι θετικός και να πράξει τα δέοντα προκειμένου να προστατεύσει τον εαυτό του αλλά και τους γύρω του. Πέρσι τέτοια εποχή θυμίζω ότι τα ημερήσια τεστ ήταν μερικές εκατοντάδες, ενώ φέτος έχουμε φτάσει, στα 75.000 πχ που έγιναν τη Δευτέρα.
Ερ: Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα σε σχέση με τη νόσηση στα παιδιά και τη μετάδοση του ιού. Μέχρι τώρα έχουμε τρεις θανάτους στην Ελλάδα. Τι διαφορές υπάρχουν από το πρώτο κύμα. Τι ρόλο έχουν παίξει οι μεταλλάξεις;
Απ: Μέχρι πριν την επικράτηση των μεταλλάξεων στη χώρα μας, όλοι υποστηρίζαμε ότι η μεταδοτικότητα μεταξύ των παιδιών, ή από τα παιδιά στους ενήλικες ήταν πάρα πολύ χαμηλή, ιδιαίτερα για ηλικίες κάτω των 10. Τώρα ξέρουμε ότι η μεταδοτικότητα του μεταλλαγμένου ιού είναι αυξημένη έως και 50%, κάποιοι λένε και περισσότερο, σε όλες τις ηλικίες. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι τα παιδιά μεταδίδουν πιο πολύ από τους ενήλικες και ιδιαιτέρως όσα είναι κάτω των 10, τα οποία και μεταδίδουν σημαντικά λιγότερο. Όσον αφορά τη νόσηση, είναι εξαιρετικά επώδυνο το ότι χάσαμε τρία παιδιά. Μέχρι στιγμής έχουμε στο μητρώο covid στην Ελλάδα περισσότερα από 20.000 παιδιά. Δεν έχουμε αίσθηση ότι η βαρύτητα της νόσου έχει αλλάξει, όμως με την αύξηση των κρουσμάτων είδαμε και σοβαρότερες επιπλοκές.
Ερ: Αφού όπως λέτε η μετάδοση είναι οριζόντια και τα παιδιά τελικά μεταδίδουν, με ποιο σκεπτικό η επιτροπή αποφάσισε να ανοίξει τα Λύκεια τη Δευτέρα;
Απ: Το σχολείο είναι ένα εργασιακό περιβάλλον. Η απόφαση του να ανοίξουν τα σχολεία ήταν επιβεβλημένη.
Ερ: Δεν ήταν ομόφωνη απ’ ότι μάθαμε. Αν και δεν έχει σημασία.
Απ: Η αλήθεια είναι ότι πρώτον δεν έχει σημασία, αν είναι ομόφωνη. Δεύτερον, νομίζω εσείς οι δημοσιογράφοι λίγο, κάνετε θέμα τις διαφωνίες.
Ερ: Όχι όλοι οι δημοσιογράφοι
Απ: Εντάξει, όχι όλοι δημοσιογράφοι. Είναι γνωστό ότι εγώ υποστηρίζω την επανέναρξη των σχολείων και όλων των βαθμίδων σταδιακά. Είμαστε επιστήμονες, συζητούμε, επιχειρηματολογούμε και καμιά φορά διαφωνούμε. Δεν έχουμε όμως σημαντικές διαφωνίες, ούτε θυμούς. Γίνεται μία επιστημονική συζήτηση και παίρνεται μία απόφαση. Στόχος μας είναι να παίρνεται ομόφωνα. Αυτό δεν γίνεται πάντα. Σεβόμαστε όμως ο ένας τη γνώμη του άλλου και δεν υπάρχουν δυσαρέσκειες, έτσι όπως βγαίνει προς τα έξω. Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά του δημοτικού μεταδίδουν λιγότερο από τα παιδιά του Γυμνασίου ή του Λυκείου.
Ερ: Και τότε γιατί δεν άνοιξαν και αυτές οι βαθμίδες;
Απ: Όλες οι βαθμίδες δεν άνοιξαν για δύο λόγους. Πρώτον: Το σταδιακό άνοιγμα είναι σημαντικό για τη δημόσια υγεία, γιατί θα μας δώσει την ευκαιρία να δούμε το αποτύπωμα αυτού του ανοίγματος, για να αποφασίσουμε αν θα προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Και δεύτερον: Οι μελέτες όλες έχουν δείξει ότι το άνοιγμα του δημοτικού ναι μεν αφορά παιδιά με μικρότερη μεταδοτικότητα, ωστόσο αυξάνουν σημαντικά την κινητικότητα του ενήλικου πληθυσμού. Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι συν του ότι τα Λύκεια έχουν μείνει πολύ περισσότερο καιρό κλειστά από ότι τα δημοτικά. Και έχουμε μπροστά μας τις Πανελλήνιες.
Ερ: Σε τι στάδιο βρίσκονται οι κλινικές μελέτες για τα παιδικά εμβόλια; Πότε βλέπετε να αρχίσουν να εμβολιάζονται τα παιδιά;
Απ: Όπως συμβαίνει με όλα τα εμβόλια, αλλά και τα φάρμακα, οι κλινικές μελέτες πάντα ξεκινάνε από τους ενήλικες, και αφού εξασφαλιστεί σε αυτούς η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, προχωράμε προς τις μικρότερες ηλικίες. Ως προς τα εμβόλια για τον κορονοϊό, πρώτη η Pfizer, έβγαλε αποτελέσματα κλινικής μελέτης που περιέλαβε πάνω από 2000 εφήβους 12-15 ετών. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, αλλά και 100% αποτελεσματικό. Ήδη η εταιρεία ανακοίνωσε ότι έχει καταθέσει αίτημα στον FDA, για να πάρει έγκριση, με στόχο να αρχίσει ο εμβολιασμός των εφήβων 12-15 ετών, πριν την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς. Η ίδια εταιρεία ταυτόχρονα ξεκινάει μελέτες για ηλικίες 5-11, μετά θα κατέβει στην ηλικιακή ομάδα 2-5 ετών και στη συνέχεια και στα βρέφη από 6 μηνών -2 ετών. Αλλά και η Μoderna, η Astra Zeneca και η Johnson, ξεκινούν τις μελέτες στους εφήβους κάτω των 18 ετών.
Ερ: Στην Ελλάδα πότε εκτιμάτε ότι θα ξεκινήσει ο εμβολιασμός των παιδιών;
Απ: Νομίζω ότι θέλουμε λίγο χρόνο ακόμα, γιατί ο EMA θα εξετάσει τον φάκελο, εφόσον η Pfizer καταθέσει το αίτημα στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, για να αρχίσει ο εμβολιασμός στην Ευρώπη σε παιδιά ηλικίας 12-15. Μέσα στο επόμενο εξάμηνο, μέχρι το τέλος του χρόνου, θεωρώ πολύ πιθανό να δούμε παιδιά άνω των 12 να εμβολιάζονται στη χώρα μας.
Ερ: Πόσο σημαντικό ρόλο στην επίτευξη της ανοσίας της αγέλης θεωρείτε ότι θα παίξει ο εμβολιασμός των παιδιών.
Απ: Ο εμβολιασμός των παιδιών είναι προς όφελος όλων μας. Τα παιδιά είναι πολίτες της κοινότητας και σαφώς όταν θέλουμε να αποκτήσουμε αυτή την ανοσία της αγέλης, όσο πιο πολλές ηλικιακές ομάδες εμβολιάσουμε, τόσο πιο εύκολα πετυχαίνουμε το στόχο μας. Επειδή ξέρουμε κιόλας ότι τα παιδιά έχουν καλό ανοσιακό σύστημα και η ανοσιακή τους απάντηση είναι δυνατή και έχει μεγαλύτερη διάρκεια απ ότι σε έναν 70χρονο, πιστεύω ότι πραγματικά θα συμβάλλει ο εμβολιασμός των παιδιών στο τείχος προστασίας, που είναι ο στόχος όλων μας.
Ερ: Τις τελευταίες ημέρες ακούμε για περιπτώσεις νόσησης εμβολιασμένων, ακόμα και νοσηλείας τους. Και εύλογα γεννάται μία ανασφάλεια στον κόσμο.
Απ: Με τη τεράστια διασπορά του ιού που έχουμε τώρα σε όλη την επικράτεια και ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις θα πρέπει και οι εμβολιασμένοι να συνεχίσουν να προσέχουν. Μην ξεχνάτε ότι με το testing απλά ανακαλύπτουμε την κορυφή του παγόβουνου. Σίγουρα υπάρχουν πολύ περισσότερα κρούσματα, αδιάγνωστα ή και ασυμπτωματικά. Το εμβόλιο ξέρουμε ότι προστατεύει κατά 95%.
Ερ: Άρα οι περιπτώσεις που μαθαίνουμε ότι νοσούν ή ακόμα και νοσηλεύονται είναι στο 5%;
Απ: Είναι πάρα πολύ σπάνιο. Στο Αττικό που γνωρίζω δεν είχαμε καμία εισαγωγή σε ΜΕΘ ανθρώπου που έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό με δύο δόσεις. Έχω ακούσει για περιστατικά με σοβαρή κλινική εικόνα, σε καμία περίπτωση δεν έχω ακούσει ασθενή να χαθεί ή να διασωληνωθεί, όταν έχει κολλήσει τουλάχιστον δύο εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση.
Ερ: Αν και είναι γνωστό ότι δεν γίνεται επιδημιολογική πρόβλεψη σε διάστημα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων, στην περίπτωση που επιτραπούν οι μετακινήσεις από νομό σε νομό για το Πάσχα, πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος για ενδοοικογενειακή μετάδοση;
Απ: Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων δεν έχει συζητηθεί σε επίπεδο ψηφοφορίας ποτέ, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ούτε η εστίαση, ούτε η μετακίνηση από νομό σε νομό για τις διακοπές του Πάσχα. Δεν μας το έχει εισηγηθεί κανείς και δεν το έχουμε συζητήσει καθόλου επισήμως ως επιτροπή. Αν θέλετε την προσωπική μου άποψη, αυτή τη στιγμή όπως ήδη σας είπα έχουμε τεράστια διασπορά σε όλες τις μεγάλες πόλεις και συνεπώς η μετακίνηση στο χωριό σημαίνει μεν ότι θα δούμε τους αγαπημένους μας θείους, γιαγιάδες, παππούδες, συγγενείς, μακροσυγγενείς, αλλά και τον αγαπημένο μας φούρναρη και χασάπη. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διασποράς. Προσωπικά σήμερα που μιλάμε το βλέπω πολύ δύσκολο να ανοίξουν οι μετακινήσεις. Όμως όπως έχετε συνηθίσει να ακούτε να λέμε, θα το επανεξετάσουμε σε μία δύο εβδομάδες όταν θα έρθει η ώρα του. Είναι λίγο νωρίς.
Ερ: Αποκλιμάκωση πότε βλέπετε;
Απ: Ήδη υπάρχει μία σταθεροποίηση και πιστεύω ότι μέχρι το Πάσχα πραγματικά θα έχουμε μία σημαντική αποκλιμάκωση. Αυτό βέβαια εξαρτάται από όλους μας. Από τον καθένα μας και από όλους μαζί. Συνεπώς είναι στο χέρι μας όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να κάνουμε λίγο ακόμη υπομονή μέχρι να έρθει πραγματικά η Άνοιξη, βλέπετε τα σκαμπανεβάσματα του καιρού. Είμαστε σε ένα πολύ υψηλό επιδημιολογικό φορτίο και είναι πολύ δύσκολο να αποκλιμακωθεί, αν δεν προσπαθήσουμε συνειδητά ο καθένας μας. Από τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, οι περισσότερες μεταδόσεις αυτή την εποχή, αφορούν συναθροίσεις σε εξωτερικούς χώρους. Ακόμα κι εκεί έχει σημασία να κρατάμε τις αποστάσεις, ειδικά αν βγάλουμε τη μάσκα να πιούμε καφέ ή να καπνίσουμε.
Ερ: Θεωρείτε ότι η παρούσα φάση είναι το βαθύτερο σκοτάδι, λίγο πριν την αυγή;
Απ: Πολύ ωραίο και πολύ ποιητικό.
Ερ: Την χρειαζόμαστε την ποίηση.
Απ: Την χρειαζόμαστε την ποίηση όντως. Και την ελπίδα. Δεν θέλω να κάνω πρόβλεψη για τελευταίο μίλι και τελευταία κρίσιμη εβδομάδα, γιατί έχει βαρεθεί ο κόσμος να τα ακούει. Πραγματικά είμαι αισιόδοξη. Νομίζω όμως ότι θα έχουμε θέμα με τον κορονοϊό και την επόμενη χρονιά, τον επόμενο χειμώνα. Θα είναι μαζί μας το 21-22, αλλά σίγουρα θα είναι μία διαφορετική εικόνα, γιατί θα έχουμε προχωρήσει τους εμβολιασμούς και θα είμαστε πολύ καλύτερα. Η αίσθηση μου είναι ότι δεν θα βγάλουμε τις μάσκες πριν το 22. Είδαμε ότι δεν είχαμε και γρίπη φέτος. Θα μας μείνει το «κουσούρι».