Στους πρόποδες των Γερανείων, σε πευκόφυτη πλαγιά, ορθώνεται σε υψόμετρο διακοσίων μέτρων η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου του Μακρυνού. Η Μονή ανήκει εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Μεγάρων και Σαλαμίνας. Η προσωνυμία «Μακρυνός» με Υ, λέγεται ότι δόθηκε στη Μονή σε αντιδιαστολή προς τους άλλους Ναούς του Αγίου Ιωάννου, που βρίσκονται πλησίον των Μεγάρων. Ήδη την επωνυμία αυτή τη συναντάμε από το 1754, σε χειρόγραφη αφιέρωση ενός Ευαγγελίου.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή ιδρύθηκε από το γνωστό βυζαντινό στρατηγό Ιωάννη Μακρηνό, ο οποίος ανέλαβε την επιχορήγηση της ανοικοδομήσεως της Μονής, καθώς διερχόταν από την περιοχή, όταν το 1263 έλαβε μέρος στην εκστρατεία κατά των Φράγκων της Πελοποννήσου. Οι ρίζες όμως της Μονής πρέπει να αναζητηθούν στους βυζαντινούς χρόνους.
Έγγραφα που έχουν βρεθεί και διασωθεί μαρτυρούν την έκταση των κτημάτων της Μονής, απαριθμώντας εκτάσεις με ελαιόδεντρα, ελαιοτριβεία, υποστατικά με αλευρόμυλους. Σήμερα σώζονται υπολείμματα δεξαμενής, η οποία υποδηλώνει την ύπαρξη υποστατικού, καθώς και ερείπια διαφόρων υποστατικών της Μονής με μικρούς Ναούς, που είχαν κτίσει οι Μοναχοί, για να τελούν τις Ακολουθίες τους, όταν διακονούσαν στα Μετόχια. Ακόμα σώζεται μέσα σε μια υποτυπώδη σπηλιά η παλαιά σιταποθήκη.
Από το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου έχουν απομείνει στην κορυφή του λόφου, νοτιοανατολικά της Μονής, μόνο τα θεμέλια. Αυτά μηνύουν την ιστορία του τόπου και στηρίζουν την παράδοση, σύμφωνα με την οποία εκεί βρέθηκαν η εικόνα και τα λείψανα του Αγίου. Για αυτό και ο λόφος καλείται από το λαό «Η Εύρεσις».
Όπως οι περισσότερες Μονές της Ελλάδας, έτσι και η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Μακρυνού διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Στους χρόνους της εθνικής Παλιγγενεσίας η Μονή συμμετείχε ενεργά στηρίζοντας το μεγαρικό λαό. Πηγές αναφέρουν ότι η Μονή διέθετε όπλα, που της τα παραχωρούσε ο κατακτητής, για να προστατεύει την περιοχή από τους πειρατές. Μάλιστα οι Μοναχοί του Αγίου Ιωάννου πρωτοστάτησαν στην επίθεση των Δερβενοχωριτών εναντίον του Δράμαλη. .
Μετά την Ελληνική Παλιγγενεσία, η Μονή του Αγίου Ιωάννου διαλύθηκε επί Όθωνος. Τα ιστορικά της τεκμήρια, τα ιερά κειμήλια και τα άγια λείψανα είτε χάθηκαν, είτε μεταφέρθηκαν στην Ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας, που είχε κριθεί διατηρητέα. Εκτός από τα ιερά κειμήλια, όλη η μεγάλη, κινητή και ακίνητη περιουσία της Μονής εκποιήθηκε με δημοπρασία από το Κράτος και υπέρ του κρατικού Ταμείου.
Μετά το 1861 δεν έχουμε γραπτά ιστορικά στοιχεία για τη Μονή του Μακρυνού. Μετά τη διάλυσή της η Μονή σιγά σιγά ερειπώθηκε. Μόνο ο μικρός Ναός στεκόταν στην ερημιά, ανάμεσα σε μικρά ερειπωμένα υπόστεγα. Και η εγκαταλελειμμένη πλέον Μονή του Μακρυνού έπεσε σε παρακμή.
Το 1960 ο π. Δαμασκηνός, γνωστός και ως ο «Παππούς» από τα Μέγαρα, συνεργαζόμενος για μια δεκαετία με την Κατηχήτρια Θεανώ Σάλτα (μετέπειτα Γερόντισσα Μακρύνα), κατόρθωσε να δημιουργήσει μια πνευματική κυψέλη, όπου άρχισαν να συγκεντρώνονται αρκετές νέες και ξεκίνησε η ανακαίνιση της εγκαταλελειμμένης Μονής, προκειμένου να εγκαταβιώσουν σε αυτήν. Μάλιστα την 10η Ιουλίου 1960, η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου να ανασυσταθεί η Μονή του Μακρυνού ανακοινώθηκε από τον άμβωνα όλων των ιερών Ναών της πόλης των Μεγάρων..
Την 29 Αυγούστου 1970 έγινε η μετακομιδή τμήματος του αγίου Λειψάνου, εκ της αριστεράς χειρός του Τιμίου Προδρόμου, από την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως των Μετεώρων στη Μονή του Μακρυνού. Στη Μονή επίσης υπάρχουν και τεμάχια ιερών Λειψάνων διαφόρων Αγίων, όπως Αγίων Αποστόλων, Ισαποστόλων, αγίων Ιεραρχών, αγίων μαρτύρων, Νεομαρτύρων, θεοφόρων Οσίων. Διασώζονται λίγα κειμήλια, που βρέθηκαν κατά την επανίδρυση της Μονής, όπως ένα Τρίπτυχο, με αγιογραφημένη στο κέντρο τη Θεοτόκο Γλυκοφιλούσα και δεξιά και αριστερά τον Άγιο Πρόδρομο και τον Άγιο Νικόλαο δεομένους, τα Βημόθυρα του Ιερού Βήματος, με την εικόνα του Ευαγγελισμού, ο Σταυρός του εικονοστασίου, μία εικόνα του Προδρόμου με τα δίπτυχα, καθώς και άλλη μια μικρή εικόνα του Αγίου. Μεταξύ των κειμηλίων φυλάσσονται χειρόγραφα και παλαιές εκδόσεις εκκλησιαστικών βιβλίων, εικόνες, ιερά σκεύη και παλαιά ιερά άμφια. Στον ίδιο χώρο εκτίθενται και μερικά εργόχειρα της σημερινής αδελφότητας, τα οποία αποτελούν έργα τέχνης.