Η ανδρική Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας βρίσκεται στα Αστερούσια Όρη, στα νότια του νομού Ηρακλείου, μια περιοχή που ονομάζεται το «Άγιον Όρος» της Κρήτης, καθώς το μέρος αυτό υπήρξε η κοιτίδα του Χριστιανισμού στο νησί (Καλοί Λιμένες) και αργότερα εκεί αναπτύχθηκε πλούσια μοναστική–ασκητική παράδοση με κέντρο το Αγιοφάραγγο.
Η μονή βρίσκεται στη νότια πλευρά του νομού Ηρακλείου, κοντά στα Μάταλα. Ερχόμενοι από το Ηράκλειο, ακολουθούμε τον επαρχιακό δρόμο Ηρακλείου-Μοιρών και μετά τις Μοίρες, ακολουθούμε την κατεύθυνση προς Πετροκεφάλι και στη συνέχεια προς τον Σίβα Μεσαράς.
Από τα Χανιά και το Ρέθυμνο, ακολουθούμε τον επαρχιακό δρόμο προς το Σπίλι, και αφού περάσουμε την Αγία Γαλήνη και το Τυμπάκι ακολουθούμε πορεία προς Φαιστό και στη συνέχεια προς το χωριό Σίβας. Φτάνοντας στο χωριό Σίβας υπάρχουν πινακίδες που καθοδηγούν τους επισκέπτες προς την Ιερά Μονή Οδηγήτριας.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Οδηγήτριας Κρήτης ιδρύθηκε το 14ο αιώνα και σχετίζεται με την οικογένεια των Καλλέργηδων στους οποίους ανήκε. Το Καθολικό της μονής τιμάται στη Παναγία και τους Αγίους Αποστόλους. Στη μονή επίσης υπάγονται και πλήθος ερημητηρίων, αλλά και εξωκκλησιών. Το 1884 η μονή γίνεται με πατριαρχικό σιγίλιο Σταυροπηγιακή. Το 1866 κατά την Επανάσταση η μονή ανέπτυξε μεγάλη εθνική δραστηριότητα.
Το Αγιοφάραγγο
Η Ιερά Μονή Οδηγήτριας έχει στα όρια της το «Αγιοφάραγγο», , περιοχή στην οποία αναπτύχθηκε ο μοναχισμός. Το «Αγιοφάραγγο» βρίσκεται νότια της Ιεράς Μονής Οδηγήτριας και δημιουργήθηκε από τις κοίτες δύο ρεμάτων που ξεκινούν το ένα βορειοανατολικά από το Γυαλομονόχωρο και το άλλο βορειοανατολικά από την Οδηγήτρια. Τα δύο ρέματα συναντούνται κοντά στην Αγία Κυριακή και καταλήγουν στο Λιβυκό πέλαγος.
Στη μεγαλύτερη διαδρομή του φαραγγιού υψώνονται δεξιά και αριστερά τεράστιοι κάθετοι βράχοι στους οποίους υπάρχουν πολλές σπηλιές. Το Αγιοφάραγγο επειδή είναι μακριά από κατοικημένες περιοχές προκάλεσε το ενδιαφέρον των ασκητών από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια.
Κατηφορίζοντας το φαράγγι και 250 περίπου μέτρα πριν φτάσουμε στην παραλία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου που υπήρξε επίσης και το κέντρο του ασκητισμού της περιοχής.
Οι Άγιοι Ευτυχιανοί
Κοντά στη μονή υπάρχει η περιοχή που είναι γνωστοί ως «Άγιοι». Σε αυτοί ασκήτεψαν οι αδελφοί Ευτύχιος και Ευτυχιανός. Μετά την ταφή των δύο αγίων στη θέση αυτή ολόκληρη η περιοχή πήρε το όνομά τους, «στους Αγιούς», δηλαδή στον τόπο των Αγίων. Η αδελφή των Αγίων, Κασσιανή ασκήτεψε σε σπηλιά που βρίσκεται σε απόκρημνο μέρος -στο ακρωτήριο Λίθινο ή Κεφάλι- στην ονομαστή «Σπηλιά της Κασσιανής» η «σπηλιά της καλόγριας».
Ο Άγιος Ευτύχιος διετέλεσε Επίσκοπος Γόρτυνας και Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Εικάζεται ότι αποσύρθηκε λόγω των διωγμών κατά της εκκλησίας, ή εκδιώχθηκε στο όρος Ράξος όπου ασκούσε τα καθήκοντά του με τον αδελφό του, το μοναχό Ευτυχιανό. Ο Άγιος Ευτυχιανός βρήκε μαρτυρικό θάνατο έξω από το χωριό Λίσταρος, στην τοποθεσία «Μαναριά», εκεί που σήμερα βρίσκεται το εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
Πάνω στο βράχο που μαρτύρησε αποτυπώθηκαν το χέρι και η τσεκουριά. Τα δύο αδέλφια, Ευτύχιος και Κασσιανή, κήδεψαν τον Άγιο Ευτυχιανό σε σπηλιά .Η σπηλιά στην οποία ετάφη αργότερα και ο Επίσκοπος Ευτύχιοςλειτουργεί σήμερα ως εξωκλήσι της Ιεράς Μονής Οδηγήτριας, προς τιμή των τριών αυταδέλφων αγίων και γιορτάζουν στις 17 Αυγούστου.
Ο Ξωπατέρας
Η μονή συμμετείχε πάντα στους αγώνες της Κρήτης με τους μοναχούς να προστατεύουν και με τα όπλα τους Χριστινούς.Μεταξύ αυθτών ήταν και ο θρυλικός πιά Ξωπατέρας ή Ξέπαπας.Πρόκειται για τον Ιωάννη Μαρκάκη ή πατήρ Ιωάσαφ, η φήμη του οποίου ως προστάτη των Χριστιανών γρήγορα εξαπλώθηκε και κινητοποίησε τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι και έκαναν αναφορά στον μητροπολίτη για να τον συνετίσει.
Μετά από εκβιασμούς και απειλές, ο μητροπολίτης τον καθαίρεσε δηλαδή τον έκανε ξέπαπα ή ξώπαπα και από εκεί έχει μείνει και το προσωνύμιο «Ξωπατέρας».