Καθώς τα αμερικανικά χρηματιστήρια – και όχι μόνο – βυθίζονται μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για σαρωτικούς δασμούς σε 180 χώρες αυτή την εβδομάδα, ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί ότι όλα σύντομα θα ανακάμψουν και θα εκτιναχθούν και ότι η χώρα του οδεύει προς μέρες δόξας.
Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς κατηγορεί τους επικριτές για βραχυπρόθεσμη άποψη : «Θα έχουμε μια ακμάζουσα χρηματιστηριακή αγορά για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή επανεπενδύουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», είπε.
Ο εναγκαλισμός του προστατευτισμού του 19ου αιώνα και η διακήρυξη οικονομικής ανεξαρτησίας του Τραμπ, βασισμένη σε λανθασμένα οικονομικά στοιχεία, ισοδυναμούν με το να κλείνει η πόρτα στον υπόλοιπο κόσμο και πιθανότατα θα έχει την ακούσια συνέπεια να αποφασίσει ο υπόλοιπος κόσμος, έστω και οδυνηρά, να επαναδιαμορφώσει μια νέα παγκόσμια εμπορική τάξη.
Θα έχει επίσης γεωπολιτικές συνέπειες, καθώς πολλές χώρες ήδη διερευνούν νέες διμερείς εμπορικές συμφωνίες ή εξετάζουν πώς να επεκτείνουν περιφερειακές εμπορικές συμμαχίες. Στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, επιδιώκουν να ενισχύσουν τους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα και μιλούν για επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την τριμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου τους. Και τα μέλη της Ένωσης Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ολοκληρωμένης και Προοδευτικής Συμφωνίας για την Εταιρική Σχέση του ΥπερΕιρηνικού προσπαθούν τώρα να ενισχύσουν τους δεσμούς τους ταχύτερα.
Εν τω μεταξύ, για τους Αμερικανούς και για μεγάλο μέρος του κόσμου, η αυτοαποκαλούμενη «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ένα σοβαρό οικονομικό σοκ, ενώ είναι πιθανό να προκαλέσει και μια παγκόσμια ύφεση.
Η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής να προειδοποιήσει ότι οι δασμοί του Τραμπ αντιπροσωπεύουν «σημαντικό κίνδυνο» για την παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, οι αναλυτές της JPMorgan αύξησαν την αξιολόγηση κινδύνου για μια παγκόσμια ύφεση στο 60% – από προηγούμενη πρόβλεψη 40% – προειδοποιώντας τους πελάτες ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να διογκωθεί από «αντίποινα και διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας».
Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα αντιδράσουν οι χώρες στους δασμούς του Τραμπ. Τα αντίποινα, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέα αντίμετρα από τον Τραμπ, προκαλώντας ένα σπιράλ επιδείνωσης της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.
Σε τελική ανάλυση, οι απαντήσεις τους θα εξαρτηθούν από το τι είναι πραγματικά το τελικό παιχνίδι του Τραμπ και αυτό δεν είναι ξεκάθαρο επί του παρόντος.
Δασμοί: Διαπραγματευτικό τέχνασμα;
Είναι οι δασμοί ένα διαπραγματευτικό τέχνασμα για την κατάργηση συμφωνιών που είναι επιζήμιες για τις ΗΠΑ; Σύμφωνα με τον γιο του Τραμπ, Έρικ, αυτό αναζητά ο πατέρας του : «Δεν θα ήθελα να είμαι η τελευταία χώρα που προσπαθεί να διαπραγματευτεί μια εμπορική συμφωνία με τον @realDonaldTrump. Ο πρώτος που θα διαπραγματευτεί θα κερδίσει — ο τελευταίος θα χάσει απολύτως. Έχω δει αυτή την ταινία όλη μου τη ζωή», ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά ο ίδιος ο Τραμπ έδειξε ότι είναι ανοιχτός σε εμπορικές διαπραγματεύσεις, λέγοντας την Πέμπτη ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες με άλλες χώρες, αν έχουν να προσφέρουν κάτι εξαιρετικό.
Ωστόσο, αυτό έρχεται σε αντίθεση με συμβούλους του Λευκού Οίκου, οι οποίοι λένε ότι οι δρακόντειοι δασμοί δεν αποτελούν διαπραγματευτική τακτική. Ο κορυφαίος εμπορικός βοηθός του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, για παράδειγμα, είπε στο CNBC ότι οι δασμοί δεν είναι υπό διαπραγμάτευση: «Πρόκειται για κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε εθνικό επίπεδο», είπε.
Η επιφανειακή προσέγγιση του ελλείμματος
Οι ίδιοι οι μαθηματικοί υπολογισμοί του ελλείμματος είναι επίσης επιφανειακοί, βασισμένοι σε έναν αμφίβολο τύπο που προκύπτει λαμβάνοντας το εμπορικό έλλειμμα σε αγαθά για τις ΗΠΑ απέναντι σε με μια συγκεκριμένη χώρα, διαιρώντας το με τις συνολικές εισαγωγές από αυτήν τη χώρα και στη συνέχεια διαιρώντας τον αριθμό που προκύπτει διά δύο.
Είναι, λοιπόν, οι δασμοί απλώς ένας τρόπος αντιστροφής των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ, που προτείνει ο τύπος; Φαίνεται ότι υπάρχει συναίνεση εντός της αμερικανικής κυβέρνησης ότι τα εμπορικά ελλείμματα είναι κάτι κακό, που δρομολογείται από κακοήθεις εμπορικούς εταίρους που επωφελούνται. Ωστόσο, δεν εξετάζεται το αντεπιχείρημα ότι τα ελλείμματα είναι επίσης συνέπειες ενός υπερβολικά ισχυρού δολαρίου, των μη βιώσιμων κρατικών δαπανών και των ίδιων των Αμερικανών πολιτών που επιλέγουν να αποταμιεύουν, να επενδύουν λίγα και να ξοδεύουν πολλά.
Έχοντας αυτό υπόψη, οι δασμοί δεν θα έχουν απαραίτητα τη δυνατότητα να αντιστρέψουν τα ελλείμματα και να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συνολική φορολογική πολιτική του Τραμπ, επιτρέποντάς του να παρατείνει τις περικοπές φόρου εισοδήματος που εισήγαγε το 2017. Οι δασμοί δεν θα είναι αρκετοί ώστε να χρηματοδοτήσουν την τρέχουσα κυβέρνηση των ΗΠΑ και η φορολόγηση όλου του υπόλοιπου του κόσμου για τη μείωση των εγχώριων φόρων των ΗΠΑ δεν θα λειτουργήσει. Επίσης, είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμοι από τους φόρους εισοδήματος.
Άραγε όμως οι δασμοί θα μπορούσαν να δώσουν κίνητρο για την εκ νέου ενίσχυση της μεταποίησης;
Ο Τραμπ το υποσχέθηκε την Τετάρτη, ισχυριζόμενος ότι « οι θέσεις εργασίας και τα εργοστάσια θα επιστρέψουν στη χώρα μας ». Όμως δε το πίστευε ιδιαίτερα το 2017, όταν προειδοποιούσε ότι οι προστατευτικές πολιτικές δεν θα έκαναν πολλά για να επαναφέρουν θέσεις εργασίας «λόγω των αυτοματισμών στην παραγωγή και των νέων τεχνολογικών αλλαγών».
Τελικά, οι λόγοι που ανέφεραν ο Τραμπ και οι κορυφαίοι σύμβουλοί του για να εξηγήσουν την άκρως επιθετική στρατηγική τους θα κάνουν πιο δύσκολο για τους εμπορικούς εταίρους να σχεδιάσουν τι να κάνουν. Να προσπαθήσουν να το αντέξουν ή να αντεπιτεθούν; Ό,τι κι αν αποφασίσουν, φίλοι και εχθροί πιθανότατα θα αρχίσουν να συνθέτουν και να απεργάζονται μια διαφορετική παγκόσμια εμπορική τάξη.
Πηγή: Politico