Η σύγκρουση μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ κλιμακώνεται εγείροντας φόβους για διάχυση του πολέμου σε περιφερειακό επίπεδο και αυξάνοντας τους κινδύνους κυρίως για τον Λίβανο, η κατάσταση του οποίου είναι εξαιρετικά εύθραυστη λόγω των εσωτερικών κρίσεων της τελευταίας πενταετίας.
Οι κίνδυνοι για τον Λίβανο είναι πολύ μεγαλύτεροι από ό,τι το 2006, όταν o πόλεμος με το Ισραήλ που διήρκησε έναν μήνα έληξε ισόπαλος. Ο Λίβανος πλήττεται από μακροχρόνιες πολιτικές και οικονομικές κρίσεις που τον άφησαν χρεωμένο, χωρίς σταθερή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, σωστό τραπεζικό σύστημα και με ανεξέλεγκτη φτώχεια.
Και με τη στρατιωτική ισχύ της Χεζμπολάχ σημαντικά μεγαλύτερη, εγείρονται ανησυχίες ότι ένας νέος πόλεμος θα ήταν πολύ πιο καταστροφικός και παρατεταμένος.
Μπορεί ο Λίβανος να αντέξει οικονομικά έναν νέο πόλεμο;
Επανάληψη του πολέμου του 2006 ή ένα ακόμη χειρότερο σενάριο
Από τότε που η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ άρχισαν τις εχθροπραξίες, εκτοξεύοντας ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη μια μέρα μετά την έναρξη του πολέμου Ισραήλ - Χαμάς στη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου, η σύγκρουση περιορίστηκε κυρίως σε παραμεθόριες πόλεις. Η απειλή ωστόσο ενός ευρύτερου πολέμου, έχει αναγκάσει τον Λίβανο να προχωρήσει στον εξοπλισμό νοσοκομείων με προμήθειες και στην προετοιμασία δημόσιων σχολείων ώστε να είναι έτοιμα να υποδεχτούν ανθρώπους που αναζητούν καταφύγιο.
Μια σπάνια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη νότια Βηρυτό τον περασμένο μήνα κατά την οποία σκοτώθηκε ένας ανώτατος διοικητής της Χεζμπολάχ πυροδότησε σωρεία συναντήσεων μεταξύ ανθρωπιστικών οργανώσεων και της λιβανικής κυβέρνησης, δήλωσε η Λάιλα Αλ Αμίνε, επικεφαλής του γραφείου της διεθνούς οργάνωσης αρωγής Mercy Corps στη Βηρυτό. Είναι ένας από τους 60 περίπου οργανισμούς που βοηθούν την κυβέρνηση στις προσπάθειές της για βοήθεια.
Η κυβέρνηση και οι υπηρεσίες του ΟΗΕ ετοίμασαν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντίδρασης αυτόν τον μήνα, το οποίο βασίζεται σε δύο πιθανά σενάρια: μια περιορισμένη κλιμάκωση που θα έμοιαζε με τον πόλεμο του 2006, με περίπου 250.000 εκτοπισμένους ανθρώπους και ένα χειρότερο σενάριο όπως εκείνο που προβλέπει μία «ανεξέλεγκτη σύγκρουση» που θα εκτοπίσει τουλάχιστον 1 εκατομμύριο άνθρωποι.
Το σχέδιο που συνέταξε ο ΟΗΕ, αντίγραφο του οποίου αποκτήθηκε από το Associated Press, προβλέπει μηνιαίο κόστος 50 εκατομμυρίων δολαρίων σε περίπτωση περιορισμένης κλιμάκωσης και 100 εκατομμυρίων δολαρίων εάν ξεσπάσει ένας ολοκληρωτικός πόλεμος.
Η κυβέρνηση του Λιβάνου είπε ότι η χρηματοδότηση για την έκτακτη ανάγκη θα προέλθει από πιστωτές και οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Ωστόσο, οι αρχές προσπάθησαν να βρουν χρήματα για τη φροντίδα 100.000 εκτοπισμένων και περίπου 60.000 ανθρώπων που ζουν σε περιοχές που μαίνονται συγκρούσεις και που κοστίζει περίπου 24 εκατομμύρια δολάρια το μήνα.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος Νάσερ Γιασίν, ο οποίος ηγείται των επιχειρήσεων παροχής βοήθειας, είπε στους δημοσιογράφους μετά από έκτακτη κυβερνητική συνεδρίαση την Κυριακή ότι οι πρωινές επιθέσεις δεν θα αλλάξουν το σχέδιο.
«Εξετάζουμε ήδη σενάρια όλων των πιθανοτήτων που θα μπορούσαν να συμβούν, μεταξύ των οποίων είναι η επέκταση των εχθροπραξιών», είπε ο Γιασίν.
Ο χρεωμένος και με περιορισμένη ταμειακή ρευστότητα ο Λίβανος αναζητά απελπισμένα χρήματα για βοήθεια.
Δεκαετίες διαφθοράς και πολιτικής παράλυσης έχουν αφήσει τις τράπεζες του Λιβάνου ελάχιστα λειτουργικές, ενώ οι υπηρεσίες ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα χέρια των ιδιοκτητών γεννητριών ντίζελ και των προμηθευτών καυσίμων. Τα ιδρύματα δημόσιας υπηρεσίας βασίζονται σε ομάδες βοήθειας και διεθνείς δωρητές για να λειτουργούν στοιχειωδώς. Οι Λιβανέζοι που κάποτε ζούσαν με σχετική οικονομική άνεση λαμβάνουν τρόφιμα και οικονομική βοήθεια για να επιβιώσουν.
Το 2020, η πανδημία COVID-19 έπληξε περαιτέρω την οικονομία και η έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού ισοπέδωσε αρκετές γειτονιές στην καρδιά της πρωτεύουσας. Οι τράπεζες του Λιβάνου και η άρχουσα τάξη αντιστάθηκαν σε επώδυνες μεταρρυθμίσεις ως προϋπόθεση για τη διάσωση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ οι υποδομές συνέχισαν τον μαρασμό και οι συνθήκες διαβίωσης επιδεινώθηκαν.
Ο τουρισμός, στον οποίο οι αξιωματούχοι είχαν στηριχθεί για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της οικονομίας, έχει επίσης πληγεί από τη συνοριακή σύγκρουση με το Ισραήλ.
Και σε αντίθεση με το 2006, ο Λίβανος φιλοξενεί περισσότερους από 1 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες που εγκατέλειψαν τη χώρα τους. Ο υπουργός Υγείας Firas Abiad ανέφερε ότι το σύστημα υγείας του Λιβάνου δεν είναι καλά εξοπλισμένο για να περιθάλψει περισσότερους ανθρώπους σε περίπτωση ολοκληρωτικού πολέμου, καθώς η διεθνής χρηματοδότηση για τους Σύρους πρόσφυγες μειώνεται διαρκώς.
Τον Απρίλιο, ο Γιασίν είπε ότι η χώρα είχε μόνο τα μισά χρήματα που απαιτούνται για να ανταποκριθεί στη σύγκρουση και τις επακόλουθες ανθρωπιστικές ανάγκες.
Οι κατεστραμμένες υποδομές του Λιβάνου
Το 2006, το Ισραήλ βομβάρδισε τους διαδρόμους προσγείωσης του μοναδικού αεροδρομίου του Λιβάνου, θέτοντάς το σε μεγάλο βαθμό εκτός λειτουργίας και επέβαλε αεροπορικό και θαλάσσιο αποκλεισμό. Οι βομβαρδισμοί κατέστρεψαν κρίσιμες υποδομές και ισοπέδωσαν γειτονιές, με ζημιές και απώλειες ύψους 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Όμως, οι ομάδες βοήθειας κατάφεραν τελικά να στείλουν προμήθειες μέσω των λιμανιών της χώρας και κατά καιρούς μέσω του αεροδρομίου χρησιμοποιώντας τον περιορισμένο χώρο του διαδρόμου που απομένει. Στην αξιολόγησή τους για τον πόλεμο, τα Ηνωμένα Έθνη ανέφεραν ότι οι προσπάθειές τους για βοήθεια δεν αποτελούσαν απάντηση σε μια ανθρωπιστική κρίση. «Οι άνθρωποι δεν πέθαναν από κακές συνθήκες υγιεινής, πείνα ή ασθένειες. Πέθαναν από βόμβες και οβίδες», ανέφερε σε έκθεσή της η OCHA του ΟΗΕ ένα μήνα μετά τον πόλεμο.
Πολλοί Λιβανέζοι κατάφεραν να καταφύγουν στη γειτονική Συρία, όπου μια εξέγερση το 2011 βύθισε τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο. Δεν είναι σαφές πόσο εύκολη θα ήταν αυτή τη φορά η διέλευση των συνόρων, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις ανθρωπιστικές ομάδες.
Δεν είναι επίσης σαφές εάν το λιμάνι της Βηρυτού, που δεν έχει ακόμη πλήρως ανοικοδομηθεί μετά την καταστροφική έκρηξη του 2020, θα έχει επαρκή χωρητικότητα σε περίπτωση ευρύτερου πολέμου. Οι κατεστραμμένες αποθήκες σιτηρών που κατέρρευσαν το 2022 και η οικονομική κρίση έχουν οδηγήσει στην ελάχιστη αποθήκευση τροφίμων.
«Ο Λίβανος έχει προφανώς αποθέματα τροφίμων και καυσίμων για δύο-τρεις μήνες, αλλά τι θα συμβεί μετά από αυτό το χρονικό περιθώριο;» είπε ο Αλ Αμίν. «Έχουμε μόνο ένα αεροδρόμιο και δεν μπορούμε να μεταφέρουμε πράγματα μέσω των χερσαίων συνόρων μας. Θα ήταν δύσκολο να φέρεις προμήθειες στη χώρα».
Πιο ισχυρή Χεζμπολάχ
Το 2006, η Χεζμπολάχ φέρεται να είχε περίπου 15.000 πυραύλους στο οπλοστάσιό της, «αλλά πιο πρόσφατες ανεπίσημες εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο αριθμός αυτός έχει πολλαπλασιαστεί σχεδόν κατά 10 φορές», δήλωσε η Ντίνα Αρακτζί, συνεργάτης στην εταιρεία συμβούλων κινδύνου Control Risks με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η ομάδα έχει επίσης «αποκτήσει πιο προηγμένα όπλα, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων ακριβείας και παραλλαγών ιρανικών όπλων, καθώς και κινεζικών και ρωσικών όπλων», είπε.
Η Χεζμπολάχ, η οποία βασίζεται σε ένα δίκτυο συμμαχικών ομάδων που υποστηρίζονται από το Ιράν που θα μπορούσαν να εισέλθουν στη σύγκρουση, έχει επίσης επεκτείνει σημαντικά το οπλοστάσιο και τις δυνατότητές της για drone, έναντι των οποίων η ισραηλινή αεράμυνα είναι λιγότερο αποτελεσματική.
Λιβανέζοι αξιωματούχοι και διεθνείς διπλωμάτες ελπίζουν ότι μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα θα αποκλιμακώσει τις εντάσεις στον νότιο Λίβανο. Η Χεζμπολάχ έχει υποστηρίξει ότι θα σταματήσει τις επιθέσεις της κατά μήκος των συνόρων εάν υπάρξει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
Πηγή: skai.gr