Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε στις 5 το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974, όταν οι ναυτικοί σταθμοί επιτήρησης ΣΕΠ "Α" και ΣΕΠ "Δ" δέχτηκαν τα πρώτα πυρά. Στις 5.15' Τούρκοι αλεξιπτωτιστές έπεσαν στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας, ενώ η πόλη δεχόταν αεροπορικό βομβαρδισμό. Στις 6 π.μ. άρχισε η απόβαση των τουρκικών στρατευμάτων στην Κυρήνεια. Ηταν η έναρξη της επιχείρησης που πέρασε στην ιστορία με το όνομα «ΑΤΤΙΛΑΣ 1».
Η αντίσταση από την κυπριακή εθνοφρουρά και τις δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ υπήρξε σθεναρή, αλλά ασυντόνιστη. Ο ρόλος που έπαιζαν οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις στην Κύπρο, αλλά και οι χουντικοί αξιωματικοί της εθνοφρουράς τόσα χρόνια, ένας ρόλος συνεχούς υπονόμευσης του καθεστώτος του Μακαρίου, είχε από τα πράγματα αποπροσανατολίσει και απορυθμίσει το σύνολο των Ενόπλων Δυνάμεων όσον αφορά την πραγματική τους αποστολή που ήταν η υπεράσπιση του νησιού από κάθε ξένο εισβολέα. Επιπλέον, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου είχε επιφέρει ολική διάλυση όλου του αμυντικού μηχανισμού. Ετσι παρ' όλο που ο ελληνοκυπριακός λαός και οι Ενοπλες Δυνάμεις του νησιού αγωνίστηκαν με σθένος, οι επιτυχίες των Τούρκων, από την πρώτη μέρα ήταν σημαντικές και χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Η χούντα των Αθηνών, βέβαια, στα ανακοινωθέντα της μιλούσε για θριαμβευτικές νίκες των Ελλήνων..
Το βράδυ της 20ής Ιουλίου οι Τούρκοι με αλεξιπτωτιστές και δυνάμεις καταδρομών είχαν ενισχυμένες τις θέσεις τους στον Τουρκοκυπριακό θύλακα Λευκωσίας- Αγύρτας. Επίσης, είχαν δημιουργήσει μικρό προγεφύρωμα δυτικά της Κυρήνειας και με την αεροπορία τους είχαν εξαρθρώσει την Εθνοφρουρά, σπέρνοντας πανικό σε ολόκληρη τη νήσο.
Στην Αθήνα - Ιωαννίδης: Μας εξαπάτησαν οι Αμερικανοί
Το πρωί της 20ής Ιουλίου η στρατιωτική ηγεσία στην Αθήνα συσκεπτόταν με τους Αμερικανούς. Για τις ΗΠΑ εκείνο που προείχε ήταν να διαφυλαχτεί ανέπαφη η νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, πράγμα που σήμαινε πως η Ελλάδα όφειλε να μην αναλάβει στρατιωτική πρωτοβουλία σε βάρος της Τουρκίας, αλλά να ανεχτεί την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. "Μας εξαπατήσατε. Εμείς θα κηρύξουμε τον πόλεμο" ήταν η απάντηση του Ιωαννίδη, που οργισμένος βγήκε έξω από την αίθουσα της σύσκεψης, βροντώντας την πόρτα πίσω του. Λίγα λεπτά μετά την "έκρηξή" του ξαναεπέστρεψε στη θέση του.
Οταν η αμερικανική αντιπροσωπεία αποχώρησε από το Πεντάγωνο, γύρω στις 8.30 π.μ. πραγματοποιήθηκε πολεμικό συμβούλιο, όπου αποφασίστηκε να μην κηρυχτεί πόλεμος κατά της Τουρκίας, αλλά να δοθεί διαταγή γενικής επιστράτευσης προς εκφοβισμό των Τούρκων και για άσκηση πίεσης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τον «Αττίλα 1» στον «Αττίλα 2»
Η τούρκικη εισβολή στην Κύπρο έγινε αμέσως θέμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που ύστερα από πιέσεις της Σοβιετικής Ενωσης, αργά το βράδυ της 20ής Ιουλίου, κατέληξε ομόφωνα στο ψήφισμα 353. Το ψήφισμα αυτό ζητούσε παύση των εχθροπραξιών και των ξένων στρατιωτικών επεμβάσεων στην Κύπρο, σεβασμό στην ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα, άμεση αποχώρηση από το νησί κάθε ξένου στρατιωτικού δυναμικού που υπήρχε εκεί και έναρξη διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία για αποκατάσταση της ειρήνης και της συνταγματικής κυπριακής κυβέρνησης. Επρόκειτο για ένα ψήφισμα πολύ σημαντικό γιατί αντιμετώπιζε την Κύπρο ως ενιαία και ανεξάρτητη κρατική οντότητα, ζητούσε το σταμάτημα του πολέμου και την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης που είχε καταλύσει το πραξικόπημα της 15ής Ιούλη. Ομως, η τραγωδία του κυπριακού λαού βρισκόταν ακόμη στην αρχή κι όχι στο τέλος της.
Τα χαράματα της 22ας Ιουλίου καταλήχτηκε η συμφωνία ανακωχής και πρώτοι την ανακοίνωσαν οι Αμερικανοί. Οι Τούρκοι δε συμμορφώθηκαν αμέσως με την ανακωχή. Λίγο μετά το μεσημέρι της 22ας Ιουλίου περικύκλωσαν την Κυρήνεια, ενώ η αεροπορία τους βομβάρδιζε συνεχώς την πόλη. Πριν την καθορισμένη ώρα κατάπαυσης του πυρός η Κυρήνεια είχε πέσει στα χέρια τους πλην του φρουρίου και ορισμένων εστιών αντίστασης. Με επόμενες κινήσεις τους οι τουρκικές δυνάμεις παραβίαζαν συνεχώς την ανακωχή, έχοντας ως στόχο να επεκτείνουν τις θέσεις τους και να καταλάβουν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, για να δημιουργήσουν αερογέφυρα με την Τουρκία.
Στις 4.30 π.μ. της 14ης Αυγούστου 1974 ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής που έχει μείνει στην ιστορία με την επωνυμία "ΑΤΤΙΛΑΣ 2". Με την ολοκλήρωση αυτής της επιχείρησης στα χέρια των Τούρκων πέρασε το 36,3% του κυπριακού εδάφους, το νησί διχοτομήθηκε και η κατάσταση αυτή παραμένει μέχρι σήμερα η ίδια. Η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που είχε προέλθει από την πολιτική μεταβολή της 24ης Ιουλίου 1974 υποχρεώθηκε να προχωρήσει στο μέτρο της αποχώρησης της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. "Κατόπιν της αποδείξεως της ανικανότητας της Ατλαντικής Συμμαχίας- έλεγε η σχετική κυβερνητική ανακοίνωση- όπως αναχαιτίση την Τουρκίαν από του να δημιουργήσει κατάσταση συρράξεως μεταξύ δύο Συμμάχων, ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Κ. Καραμανλής έδωσεν εντολήν όπως αι ελληνικαί Ενοπλοι Δυνάμεις αποσυρθούν από της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ".