Την ευτυχία, δεν την παρέχει μόνο ο μέγας Πλούτος
(Πλούταρχος, αρχαίος Έλληνας πεζογράφος, 45 – 120 μ.Χ.)
Η Ευτυχία του Ανθρώπου ολοκληρώνεται από τον τρόπο εκδήλωσης του ψυχικού κόσμου κάποιου ατόμου και από τα θετικά προσόντα του χαρακτήρα του.
Το βέβαιο είναι ότι η ευτυχία του εξαρτάται προ πάντων από την συγκρότηση του χαρακτήρα με τις επικρατούσες ηθικές αξίες (δηλαδή, την θέληση να τηρήσει τα καθιερωμένα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς του ανθρώπου) και ειδικότερα :
- με ήθος (δηλαδή, το σύνολο των χαρακτηριστικών που τον καθιστούν ακέραιο, αξιόπιστο και αξιοπρεπή),
- με υπομονή (δηλαδή, την ικανότητα να δέχεται κάτι καρτερικά),
- με ανεκτικότητα (δηλαδή, την ικανότητα να τηρεί στάση ανοχής προς κάποιον ή κάτι με αγαθότητα δηλαδή, καλοσύνη) και βέβαια με αγάπη προς τον πλησίον.
Είναι δε αληθέστατο, καθώς είπε ο Πλάτων ότι όταν επιδιώκουμε την ευτυχία των άλλων βρίσκουμε την δική μας. Μολονότι η ευτυχία γενικά προέρχεται από την ιδιοσυγκρασία, μπορεί εν τούτοις και να αποκτηθεί και να αναπτυχθεί, όπως και όλες οι συνήθειες. Μπορούμε εάν θέλουμε να μάθουμε να βλέπουμε τα πράγματα από την καλή τους όψη, κατά την οποία ο κόσμος εξελίσσεται θετικά.
Η αισιοδοξία είναι όχι μόνο μεγάλη πηγή απολαύσεων στη ζωή αλλά συγχρόνως και προφύλαξη κατά των κακών συλλογισμών. Προπαρασκευάζει το έδαφος για να φυτρώσουν η καλοσύνη και η αρετή· είναι το καλύτερο τονωτικό της ψυχής, ενώ η κατήφεια εξασθενίζει τον άνθρωπο και εξαντλεί τις ηθικές του δυνάμεις.
Η ιστορία παρουσιάζει τους εξοχότερους στο νου ανθρώπους, ως επί το πλείστον εύθυμους και ευχαριστημένους, που δεν επιδιώκουν ούτε τον πλούτο, ούτε τη φήμη, ούτε την εξουσία αλλά να αγαπούν την ζωή.
Οι πραγματικές πηγές της ευτυχίας είναι η αγάπη, η ελπίδα και η υπομονή· η αγάπη προκαλεί την αγάπη· η αγάπη εμπνέει την εμπιστοσύνη προς τον πλησίον. Η αγάπη δίνεται δωρεάν, και όμως η αξία της είναι ανεκτίμητη· διότι φέρνει ευλογία σε εκείνον, του οποίου γεμίζει την καρδιά και σκορπίζει την ευτυχία γύρω του.
Συμπέρασμα : χωρίς κόπο δεν αποκτάται η ευτυχία (Σοφοκλής «Ηλέκτρα»), και ουδείς άνθρωπος είναι ευτυχής και ευδαίμων μέχρι του τέλους του βίου του (Ευριπίδης «Ιφιγένεια»). Επίσης,
- Όταν είσαι ευτυχής να μη υπερηφανεύεσαι, όταν δε είσαι πτωχός να μη ταπεινώνεσαι (να μη χάνεις την αξιοπρέπειά σου), (Κλεόβουλος, 6ος αι.π.Χ., ένας από τους επτά σοφούς της Αρχαιότητας), και
- Ο Αριστοτέλης συνιστά : να μη κομπάζουμε επί τη ευτυχία μας και να επιδεικνύουμε μεγαλοψυχία κατά τας στιγμάς της δυστυχίας, αλλά και όσον ανερχόμεθα εις τα αξιώματα, να είμεθα καλύτεροι και καταδεκτικότεροι.
*Βασίλειος Κίμ. Μπένος
πρώην Πρύτανης
του Πανεπιστημίου Πειραιώς