Στο σημερινό διεθνές σύστημα οι ΗΠΑ παραμένουν, με διαφορά, η ισχυρότερη δύναμη. Η Κίνα, με την πολιτική του “one belt one road” ξεπροβάλλει, για πρώτη φορά, από την περιφέρειά της με ηγεμονικές αξιώσεις στην ευρασιατική γεωπολιτική σκακιέρα.
Οικοδομώντας ταυτόχρονα και ένα πλέγμα ανταγωνιστικών διεθνών οικονομικών θεσμών.
Η σταδιακή προβολή ηγεμονικής πολιτικής στην Ευρασία καθιστά την Κίνα εν δυνάμει αναθεωρητική δύναμη του συστήματος.
Η ανάδυση της Κίνας, σε βάθος χρόνου, είναι η σοβαρότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η αμερικανική κυριαρχία.
Το πρόβλημα για τη Δύση είναι ότι ενώ η Αμερική του Τραμπ αποδομεί τους θεσμούς της φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης που η ίδια οικοδόμησε και επί σειρά ετών εξυπηρέτησαν τα αμερικανικά και τα δυτικά συμφέροντα, η Κίνα οικοδομεί περιφερειακούς οικονομικούς οργανισμούς και συμμαχίες που δρουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τις τάσεις των συνολικών δεικτών ισχύος, η Κίνα θα έχει εξισορροπήσει τις ΗΠΑ μέχρι το 2040. Είναι ήδη η δεύτερη οικονομία στον κόσμο, οι αναπτυξιακοί της ρυθμοί είναι υψηλότεροι αυτών της Αμερικής, κι ενώ πριν από 25 χρόνια αποτελούσε το 2% της παγκόσμιας οικονομίας σήμερα αποτελεί το 15%. Εννέα από τις 20 σημαντικότερες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας είναι κινεζικές. Η συμμετοχή της Κίνας στις τεχνολογικές αλλαγές, ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού της συστήματος και η βελτίωση των διοικητικών της δομών είναι τα θεμέλια της πλανητικής της ανάδυσης.
Η ενδυνάμωσή της θα οδηγήσει, νομοτελειακά, σε αξιώσεις συστημικής αλλαγής. Γιατί η ιστορία διδάσκει ότι με την αύξηση των δυνατοτήτων αναθεωρούνται και διευρύνονται οι στόχοι και οι φιλοδοξίες.
Η πολιτισμική ασυμβατότητα της Κίνας με τις ΗΠΑ οξύνει τον ανταγωνισμό και δυσχεραίνει την ενσωμάτωσή της στο σύστημα της διεθνούς φιλελεύθερης τάξης με όρους «υπεύθυνου μετόχου». Η Κίνα, όπως έγραψε ο Κίσινγκερ, είναι μια πολιτισμική δύναμη, που έχει διαφορετική αντίληψη για το διεθνές σύστημα και την διεθνή τάξη από τις ΗΠΑ. Η κινεζική πρόσληψη της διεθνούς τάξης είναι ιεραρχική με βάση την υποταγή στην υπέρτερη ισχύ. Σε αντίθεση με την δυτική εκδοχή της διεθνούς φιλελεύθερης τάξης, όπου η αμερικανική ηγεμονία προσπαθεί να προωθήσει τη δημοκρατία και τους κανόνες δικαίου μέσα σε ένα περιβάλλον Χομπσιανής αναρχίας.
Η Κινεζική στρατηγική υπακούει σε μια φιλοσοφία σταδιακής, επαυξητικής συσσώρευσης σχετικών κερδών (relative gains) παρά σε μια απευθείας σύγκρουση με τον αντίπαλο με στόχο την εξαφάνισή του. Με την έννοια αυτή, η κινεζική στρατηγική δεν στοχεύει σε μια συστημική αλλαγή μέσω ενός ηγεμονικού πολέμου, αλλά σε μια μακροχρόνια μετάβαση σε ένα σύστημα που θα προσαρμόζεται σταδιακά στην αλλαγή του καταμερισμού της ισχύος, όπως αυτός θα μεταβάλλεται προς όφελός της.
Αντίστροφα, στη δυτική δημόσια σφαίρα η συζήτηση για την Κίνα έχει περάσει στο επόμενο στάδιο. Όχι, δηλαδή, στο αν η Κίνα συνιστά αναθεωρητική δύναμη ικανή να επιφέρει συστημική αλλαγή, αλλά στο πώς και αν αυτή η συστημική αλλαγή μπορεί να αποτραπεί.
ΠΗΓΗ: Το άρθρο του Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»