Στο θέμα του clawback αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιείται από τις 9 έως τις 12 Απριλίου.
«Όταν θέσπιζα το clawback με επέκρινε το σύμπαν. Όμως όλοι αυτοί που με επέκριναν και μετά έγιναν κυβέρνηση, δεν άγγιξαν τίποτα από το clawback. Όμως το clawback ήταν βάρβαρο μέτρο, άγαρμπα φτιαγμένο σε συνθήκες κρίσης. Τώρα πρέπει να φτιάξουμε μέτρα που δεν θα αποκλείουν την καινοτομία. Πρέπει να πάρουμε μέτρα που θα είναι ευέλικτα και θα προσελκύουν την καινοτομία, τώρα που δεν είναι έκτακτη ανάγκη», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης.
Ο ίδιος μιλώντας για τα data και την εκμετάλλευσή τους, ανέφερε πως «Η Ελλάδα μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει τεράστια ποσότητα δεδομένων. Η πολιτική βούληση της κυβέρνησης είναι η δευτερογενής χρήσης των δεδομένων να είναι όσο πιο ελεύθερη γίνεται. Θα πάμε στο μέγιστο βαθμό που επιτρέπεται».
Αναφερόμενος στο μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Υγείας και της φαρμακευτικής βιομηχανίας, σημείωσε: «Στην τελική version που θα προτείνω σε όλη τη βιομηχανία φέτος, θέλω να είμαι ειλικρινής ως προς το ποιος όρος δεν μπορεί να μπει. Είναι η δέσμευση για το ύψος του clawback. Ο λόγος είναι ότι η δέσμευση για το λογιστήριο του κράτους σημαίνει άγνωστη φαρμακευτική δαπάνη. Δεν μπορεί να γραφτεί στο μεσοπρόθεσμο, γιατί θα έρθουν μετά οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και θα βάλουν στον συγκεκριμένο άγνωστο, θα πάνε στο ακραίο σενάριο και θα πέσει έξω το σύνολο του κράτους.»
«Έχουμε από τη μια τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, από την άλλη μια βιομηχανία που έχει ταλαιπωρηθεί. Οι μεγάλες πολυεθνικές έχουν δείξει μια υπευθυνότητα στη χώρα και δεν απέσυραν φάρμακα. Τους τιμά αυτό γιατί δεν στερήθηκαν οι ασθενείς φάρμακα όταν η χώρα δεν είχε να τα πληρώσει», πρόσθεσε.
Η Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, πρόεδρος της PhARMA Innovation Forum Greece, Διευθύνουσα Σύμβουλος και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της AbbVie Φαρμακευτική Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας, σημείωσε από την πλευρά της πως: «Δεν θέλουμε μια σκέψη μιζέριας, αλλά θέλουμε μια σκέψη αξίας. Πού είμαστε; Περιμένουμε ότι αυτόν τον χρόνο οι ιδέες μας για ένα πλαίσιο που θα προωθεί την καινοτομία θα γίνουν πράξη. Δεν θα ήταν ηθικό από μέρους μας να επενδύσουμε. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα εκεί που δεν υπάρχουν θεραπευτικές λύσεις και να υπάρξει περιορισμός εκεί που υπάρχουν». Η ίδια συμπλήρωσε πως: «Η καινοτομία βασίζεται όχι μόνο στο να έχουμε σημαντικό αριθμό ερευνών, αλλά τα όσα βρίσκουν να φτάνουν στους ασθενείς. Η καινοτομία υπάρχει για τους ασθενείς. Καινοτομία που δεν φτάνει στον ασθενή, δεν είναι καινοτομία».
Σε ότι αφορά στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη εξέφρασε την ανησυχία της για το «χρηματοδοτικό κενό» η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της AstraZeneca σε Ελλάδα και Κύπρο, Έλενα Χουλιάρα, τονίζοντας πως: «Είμαστε πολύ πιο κάτω από χώρες της Νότιας Ευρώπης. Το χρηματοδοτικό κενό έχει υπερβεί το 1 δισεκατομμύριο για να πούμε ότι είμαστε στα ίδια επίπεδα με χώρες σαν και εμάς. Θα υπάρχουν δυσκολίες πρόσβασης στην καινοτομία για τους Έλληνες ασθενείς. Και αυτό είναι σημαντικό. Η φαρμακευτική καινοτομία έχει συνεισφέρει πάρα πολλά στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 30 χρόνια. Από την πλευρά μας θα θέλαμε κάποιες συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την πολιτεία κυρίως για το ύψος των επιστροφών. Προφανώς θέλουμε περισσότερη προβλεψιμότητα και αυξημένη χρηματοδότηση».
Ο Πρόεδρος της Novartis Hellas Α.Ε.Β.Ε. για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, Κωνσταντίνος Παπαγιάννης, σημείωσε πως «δεν νομίζω ότι θα φύγει κανείς από τους Δελφούς και δεν ακούσει για δεδομένα. Σε κάθε πάνελ μιλάμε για δεδομένα. Και από την πολιτική ηγεσία ακούγεται σαν αναγκαιότητα η δευτερογενής χρήση, η αξιοποίηση και ανάλυση που θα ωφελήσει τόσο τον ασθενή, όσο και τον επαγγελματία της υγείας».
Από την πλευρά της η Μη Εκτελεστική Πρόεδρος ΕΟΠΥΥ και Πρόεδρος Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων του Υπουργείου Υγείας, Βασιλική-Κωνσταντίνα Γκογκοζώτου, ανέφερε πως: «Θέλουμε στους ασθενείς να φτάνει το κατάλληλο φάρμακο, την κατάλληλη ώρα, στην κατάλληλη τιμή. Γίνονται πολλά μικρά βήματα και σύντομα η βελτίωση θα είναι τεράστια. Εγώ ως επιτροπή διαπραγμάτευσης θέλω να έχω τα συγκριτικά στοιχεία των νέων καινοτόμων φαρμάκων σε σχέση με τα αντίστοιχα καινούργια για τη συγκεκριμένη πάθηση. Συνήθως παρουσιάζουν στοιχεία κλινικών μελετών συγκρινόμενα με τις παλαιότερες θεραπείες, κι όχι μεταξύ τους, κάνοντας δύσκολη τη διάκριση αυτής της καινοτόμου θεραπείας που πραγματικά υπερέχει. Μεταδιαπραγματευτικά, θα ήθελα να έχω πρόσβαση στα δεδομένα αποτελεσματικότητάς της που θα επιβεβαιώνουν ή όχι την κλινική υπεροχή της θεραπείας αυτής. Αυτό είναι για το βάρβαρο clawback
Ο Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου - ΕΛΛΟΚ, σημείωσε: «Είμαστε πολύ τυχεροί γιατί έχουμε την καλύτερη ομάδα που μπορούσε να έχει το Υπουργείο Υγείας. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Μπήκε πλάτη, περάσαμε από δύσκολα χρόνια. Αυτό που πρέπει να πω είναι ότι παρότι φαίνεται ότι είμαστε στον μέσο όρο και η πρόσβαση είναι ικανοποιητική, η πρόσβαση εγείρει ανησυχίες.
Δεν έχουμε καταφέρει να εξασφαλίσουμε ότι αύριο μπορεί να έχουμε την ίδια πρόσβαση. Πρέπει να πάμε σε νέες συμφωνίες, σε ένα new deal. Και επειδή τα μέρη που συμμετέχουν έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, πρέπει να είναι απόφαση της πολιτείας να το προωθήσει. Θα πρέπει να έχουμε ένα πρόγραμμα που οι ξένες εταιρείες θα θέλουν να φέρουν φάρμακα στη χώρα μας.
Είμαι αποφασισμένος να θεσπιστεί στη θητεία μου το Ταμείο Καινοτομίας για καινοτόμες θεραπείες και φάρμακα
Τη δέσμευσή του να προχωρήσει, εντός της θητείας του ως Υπουργός Υγείας στην υλοποίηση του «Ταμείου Καινοτομίας», όπως είναι γνωστό, το κανάλι χρηματοδότησης νέων καινοτόμων θεραπειών και φαρμάκων, εξέφρασε ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, στο πλαίσιο του 10oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, σε συζήτηση που συντόνισε ο δημοσιογράφος του Πρώτου Θέματος και του Star Γιώργος Ευγενίδης.
Πιο αναλυτικά, ο Υπουργός Υγείας αναφέρθηκε στη σειρά πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η κυβέρνηση οδηγώντας στην κινητοποίηση επενδύσεων 1,6 δισ. ευρώ στον τομέα της υγείας, ενώ μιλώντας ειδικά για το Ταμείο Καινοτομίας ή μεταβατικής αποζημίωσης στόχος του οποίου είναι να προσφέρει μία τριετή προβλεψιμότητα στις αγορές ενώ εκτίμησε πως μέσα στο επόμενο διάστημα θα μπορέσει να παρουσιάσει το τελικό σχήμα στην αγορά. Υπογράμμισε, ωστόσο, αναφορικά με τη χρηματοδότηση που θα χρειαστεί και νέους πόρους αλλά και ανακατανομή πόρων που εξοικονομούνται από άλλους τομείς, θα απαιτηθεί διαβούλευση με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, εκτιμώντας ότι θα απαιτηθούν πόροι που θα φθάνουν περί τα 100 εκατ. ετησίως.
Υπογράμμισε επίσης, την ανάγκη να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο με δικλείδες ασφαλείας αναφορικά με τον χώρο του φαρμάκου καθώς τόνισε πως «το κακό παρελθόν της χώρας μας αναγκάζει να έχουμε περισσότερους ελέγχους». Αναφερόμενος στον ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ στον χώρο του φαρμάκου, σημείωσε πως οι χρηματοδοτήσεις εκεί προσελκύουν την καινοτομία, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να εισάγει το 75% των φαρμάκων που καταναλώνονται στην γηραιά ήπειρο.
Στη συνέχεια ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Βέττας ανέφερε ότι «η υγεία δεν είναι κάτι φθηνό, χρειάζεται εξειδικευμένους ανθρώπους, έρευνα και ανάπτυξη που κοστίζει πολύ» υπογραμμίζοντας, εντούτοις, πως η υγεία θα είναι το κέντρο της οικονομίας στις επόμενες δεκαετίες. Όπως τόνισε, η καινοτομία έλκεται σε μεγάλο βαθμό από την διαφορετική τιμολογιακή πολιτική των ΗΠΑ δημιουργώντας ερωτήματα αναφορικά με την αυτονομία στον τομέα αυτόν για την Ευρώπη. Επιπλέον, τόνισε πως στους κρατικούς προϋπολογισμούς εκκρεμεί μία εξισορρόπηση στους στόχους που αφορούν στα γενόσημα φάρμακα ενώ υπογράμμισε την ανάγκη αξιοποίησης περισσότερων πηγών πληροφορίας που μπορεί να εξοικονομήσει πόρους και να αλλάξει τη φύση του τομέα της υγείας. Τέλος, υπογράμμισε πως το εθνικό σύστημα υγείας ήταν παραδοσιακά ιατροκεντρικό υπογραμμίζοντας πως πρέπει σταδιακά να εστιάζει στον ασθενή και στην πληροφόρηση.
Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή Ελλάδας, Ουγγαρίας και Ουκρανίας της Sanofi, Anthony Aouad, η φαρμακευτική καινοτομία θα πρέπει να είναι προτεραιότητα για κάθε κράτος αν θέλουμε μία υγιή κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί η αξία της καινοτομίας και να υπάρξουν περισσότερες κινήσεις για την προώθηση σχετικών πρωτοβουλιών. Όπως τόνισε, πρέπει να φτάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις δαπάνες για το φάρμακο, έναν τομέα στον οποίο υστερεί η Νότια Ευρώπη. «Πρέπει να το δούμε όχι ως έξοδο, αλλά ως επένδυση», σημείωσε και τόνισε πως χρειάζεται ανακατανομή των προϋπολογισμών και η παροχή κινήτρων για κλινικές δοκιμές και για τον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.
Όπως σημείωσε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Ολύμπιος Παπαδημητρίου, «Προσωπικά, μου είναι δύσκολο να φανταστώ δασμούς στα φάρμακα στην Ευρώπη, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε επιβάρυνση των ίδιων των κρατικών συστημάτων της, τα οποία βασίζονται σε δημόσια χρηματοδότηση», εκφράζοντας την ελπίδα να μην υπάρξει ένας φαρμακευτικός πόλεμος ως αποτέλεσμα των κινήσεων Trump, καθώς αυτό θα οδηγούσε σε παράλογη επιβάρυνση των συστημάτων. Υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης για τον τομέα του φαρμάκου που αποτελεί ένα εργαλείο για ένα πιο βιώσιμο εθνικό σύστημα υγείας που συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής των ασθενών και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής.
Την προσωπική της εμπειρία με το εθνικό σύστημα υγείας ανέφερε η Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος, Βασιλική Ραφαέλα Βακουφτσή, αναφέροντας πως εδώ και πέντε χρόνια έχει διαγνωστεί με τη σπάνια νόσο του Addison. Όπως είπε η ζωή της κινδύνευσε 13 φορές λόγω της συμβατικής θεραπείας που δεν είχε αποτέλεσμα ενώ υπήρχε εγκεκριμένο φάρμακο στην Ευρώπη που δεν ήταν διαθέσιμο στην Ελλάδα. Όπως σημείωσε, παρότι είναι μία ανίατη ασθένεια είναι αναγκασμένη κάθε έξι μήνες να αποδεικνύει ότι χρειάζεται την αγωγή που λαμβάνει και να βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο απόρριψης. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε πως μόλις 1 στα 5 καινοτόμα φάρμακα είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ακούγεται και η φωνή των μειοψηφιών που είναι αντιμέτωπες με ανίατες ασθένειες και το γεγονός πως πρέπει να υπάρξει εστίαση στην παροχή κινήτρων στη φαρμακοβιομηχανία για την εισαγωγή φαρμάκων, προκειμένου να υπάρξει πλήρης και καθολική πρόσβαση στα φάρμακα που πραγματικά χρειαζόμαστε. «Η επένδυση στην καινοτομία είναι επένδυση στο μέλλον και στην κοινωνία» κατέληξε.