Μπροστά σε μια καταστροφή μυθικών διαστάσεων, ανθρωπιστική και οικονομική, βρίσκεται η Τουρκία, μετά τον ισχυρό σεισμό των 7,8 Ρίχτερ τα ξημερώματα της Δευτέρας, ο οποίος ισοπέδωσε πόλεις στα νότια της χώρας, έχει αφήσει μέχρι τώρα περίπου 9.000 νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και ακόμα περισσότερους άστεγους.
Και όλα αυτά, την ώρα που η χώρα έμπαινε σε προεκλογικούς ρυθμούς, ενόψει των εκλογών που είχε ανακοινώσει ο Ταγίπ Ερντογάν για τις 14 Μαΐου.
Με αυτά τα δεδομένα, με την αντιπολίτευση να τον κατηγορεί ήδη πως ήταν απροετοίμαστος μπροστά στον όλεθρο που βιώνει η χώρα και την εξωτερική βοήθεια να είναι συγκεκριμένη, ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίστηκε σήμερα για πρώτη φορά στα ερείπια του Καχραμάνμαρας στη νότια Τουρκία. Εκεί, απευθυνόμενος σε απελπισμένους πολίτες, οι οποίοι θρηνουν για τις απώλειες των δικών τους ανθρώπων και έμειναν, ξαφνικά, χωρίς στέγη μέσα στο ψύχος, είχε απολογητικό τόνο, παραδεχόμενος μεν ότι υπήρξαν προβλήματα στην αρχική ανταπόκριση στον φονικό σεισμό, ωστόσο οι επιχειρήσεις, σταδιακά, βελτιώνονται. Δεν έμεινε όμως εκεί, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα την παροχή ενός έκτακτου βοηθήματος 494 ευρώ ανά οικογένεια σεισμόπληκτων
Επικρίσεις από πληγέντες και αντιπολίτευση
Οι σεισμοί της Δευτέρας είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι στη νότια Τουρκία και τη βορειοδυτική Συρία. Επιπλέον, καταστράφηκαν υποδομές και ισοπεδόθηκαν χιλιάδες κτίρια, αφήνοντας χωρίς στέγη πολλούς ανθρώπους εν μέσω δύσκολων καιρικών συνθηκών.
«Πού είναι το κράτος; Πού ήταν δύο μέρες τώρα; Τους παρακάλαμε. Αφήστε εμάς να το κάνουμε, μπορούμε να τους βγάλουμε [τους εγκλωβισμένους]», είπε η Σαμπία Αλινάκ από τη Μαλάτια, κοντά στα σκεπασμένα από χιόνι συντρίμμια ενός κτιρίου, όπου έχουν παγιδευτεί συγγενείς της.
Από την αρχή, πολλοί Τούρκοι είχαν εκφράσει παράπονα για την έλλειψη εξοπλισμού και υποστήριξης καθώς περίμεναν αβοήθητοι κοντά στα γκρεμισμένα κτίρια, χωρίς να διαθέτουν την απαραίτητη εξειδίκευση ή τα εργαλεία για να διασώσουν τους εγκλωβισμένους – ακόμα και όταν άκουγαν τις κραυγές τους για βοήθεια.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε δηλώσει νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι αυτή η καταστροφή σημαίνει πως είναι καιρός για ενότητα και όχι για επικρίσεις. Την Τετάρτη, ωστόσο, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι απέτυχε να συνεργαστεί με τις τοπικές αρχές καθώς και ότι αποδυνάμωσε μη κυβερνητικούς οργανισμούς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν.
«Αρνούμαι να αντιμετωπίσω όσα συμβαίνουν ως κάτι που υπερβαίνει την πολιτική και να ευθυγραμμιστώ με το κυβερνών κόμμα. Αυτή η κατάρρευση είναι το ίδιο το αποτέλεσμα μιας συστηματικά κερδοσκοπικής πολιτικής», δήλωσε.
«Εάν υπάρχει κάποιος που να είναι υπέυθυνος για αυτή την κατάσταση, αυτός είναι ο Ερντογάν. Είναι το κυβερνών κόμμα που άφησε απροετοίμαστη τη χώρα απέναντι στους σεισμούς εδώ και 20 χρόνια».
Οι διασώστες δυσκολεύονται να φτάσουν σε κάποιες από τις περιοχές που δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα, λόγω των κατεστραμμένων δρόμων, της κακοκαιρίας καθώς και της έλλειψης πόρων και αποτελεσματικού εξοπλισμού, ενώ ορισμένες τοποθεσίες έχουν ξεμείνει από καύσιμα και ηλεκτρισμό.
Στρατιωτική απάντηση
Ο Νασού Μαχρούκι, ιδρυτής μιας ομάδας έρευνας και διάσωσης που ανέλαβε δράση και στον σεισμό του 1999, δήλωσε ότι ο στρατός δεν απάντησε αρκετά γρήγορα διότι η κυβέρνηση Ερντογάν κατήργησε ένα πρωτόκολλο που του επέτρεπε να παρέμβει χωρίς να έχει λάβει κάποια σχετική εντολή.
«Όταν αυτό ακυρώθηκε, καταργήθηκαν τα καθήκοντα και οι ευθύνες τους σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση καταστροφών», δήλωσε ο ίδιος στο πρακτορείο Reuters.
«Από τα πρώτα δευτερόλεπτα [μετά τον σεισμό του 1999], οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις ανέλαβαν δράση και βρέθηκαν στο σημείο [της καταστροφής] εντός λίγων ωρών», τόνισε, υπογραμμίζοντας την αντίθεση με όσα ίσχυσαν στην περίπτωση του σεισμού της Δευτέρας, καθώς ο στρατός έπρεπε να περιμένει για οδηγίες προτού κινητοποιηθεί.
«Τώρα φαίνεται πως η ευθύνη είναι της AFAD (Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτων Αναγκών) αλλά δεν είναι προετοιμασμένη για μια καταστροφή τόσο γιγαντιαίων διαστάσεων», πρόσθεσε ο Μαχρούκι.
Μιλώντας στο Καχραμανμαράς, κοντά στο επίκεντρο του σεισμού, ο Ερντογάν είπε τα εξής: «Είχαμε ορισμένα προβλήματα σε δρόμους και αεροδρόμια αλλά σήμερα είμαστε καλύτερα».
«Θα ήθελα να σας ζητήσω να μην δώσετε ευκαιρίες σε προβοκάτορες […] Διότι τώρα είναι η στιγμή για ενότητα», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Ο Ερντογάν δεν φάνηκε να συνομίλησε με τους ντόπιους.
Μετά τον σεισμό, αντιμέτωποι με το κρύο και την πείνα
Αξιωματούχος της κυβέρνησης, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι οι προσπάθειες διαχείρισης της καταστροφής αντιμετώπισαν τα εμπόδια των κατεστραμμένων δρόμων, της κακοκαιρίας και της διακοπής λειτουργίας κάποιων αεροδρομίων.
«Φαίνεται πως θα έπρεπε να ήμασταν καλύτερα προετοιμασμένοι», ανέφερε η ίδια πηγή.
Στη νότια πόλη της Αντάκια, η οποία είναι ανάμεσα στις περιοχές που δέχθηκαν το βαρύτερο πλήγμα, η 64χρονη Μελέκ δήλωσε ότι δεν είχε δει ομάδες διάσωσης στο σημείο μέχρι την Τρίτη. «Δεν έχουμε δει να μοιράζουν τρόφιμα εδώ, σε αντίθεση με παλαιότερες καταστροφές στη χώρα μας. Επιβιώσαμε από τον σεισμό, αλλά θα πεθάνουμε όλοι μας από το κρύο και την πείνα».
Ο Σελίμ Τεμούρτσι, εκπρόσωπος του αντιπολιτευόμενου Κόμματος του Μέλλοντος, δήλωσε ότι οι προσπάθειες της AFAD ήταν ανεπαρκείς λόγω των ελλείψεων προσωπικού και της τεράστιας έκτασης της καταστροφής.
«Δεν είχαν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν έρευνες και επιχειρήσεις διάσωσης σε όλα τα κτίρια ταυτόχρονα, ενώ έφτασαν σε ορισμένες περιοχές μετά από 30 ώρες», είπε, προσθέτοντας ότι οι διασωθέντες παραμένουν χωρίς τροφή και νερό.