Η έκτακτη περιπέτεια υγείας που αντιμετώπισε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζωπύρωσε τις συζητήσεις, τόσο εντός όσο και εκτός Τουρκίας, για το τι θα μπορούσε να σημαίνει στην περιοχή η μετά Ερντογάν εποχή. Ακόμη και αν υφαρπάξει ή κερδίσει τις εκλογές του Μαΐου, η περιπέτεια της υγείας του αναδεικνύει το αναπόφευκτο: Ο Ερντογάν γερνάει, η υγεία του είναι κλονισμένη και μια μέρα θα πεθάνει.
Ο πολιτικός, αν όχι ο πραγματικός, θάνατός του θα σημάνει άραγε και το τέλος των κρίσεων που προκαλεί η Τουρκία σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο;
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο κύριος αντίπαλος του Ερντογάν, λέει ότι θα ξανακάνει την Τουρκία «μέρος του πολιτισμένου κόσμου» εάν κερδίσει. Για να το πετύχει αυτό, ο Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε να βελτιώσει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ.
Είναι εφικτή μια τέτοια αντιστροφή; Σαφώς, αλλά θα χρειαστούν χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να διορθωθούν οι σχέσεις.
Θα ήταν αφελές να περιμένουμε άμεση αποκατάσταση των διαλυμένων δεσμών. Παρόλο που ο Ερντογάν σαμποτάρισε σκόπιμα τις σχέσεις για το δικό του εσωτερικό πολιτικό όφελος, πολλές δυσκολίες προϋπήρχαν αυτού.
Παράδειγμα η Κύπρος, ένα έθνος υπό κατοχή για σχεδόν 50 χρόνια. Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο όσο η Τουρκία συνεχίζει να κατέχει έστω και ένα εκατοστό του κυπριακού εδάφους, πόσο μάλλον το ένα τρίτο του νησιωτικού έθνους. Ο Ερντογάν έχει δυσκολέψει την επίτευξη ειρήνης στο νησί με δύο τρόπους. Πρώτον, έχει επιταχύνει τη μεταφορά εποίκων στη βόρεια Κύπρο. Οι πρώτοι μουσουλμάνοι κάτοικοι της περιοχής, πολύ πιο μετριοπαθείς από τους νεοαφιχθέντες, αποτελούν πλέον είδος υπό εξαφάνιση.
Δεύτερον, κάθε Τούρκος τεχνοκράτης και οικονομολόγος γνωρίζει ότι η οικονομική κακοδιαχείριση του Ερντογάν έχει καταστρέψει την τουρκική οικονομία. Θα χρειαστούν δεκαετίες για να αποκατασταθεί η ζημία που προκάλεσε η κακοδιαχείρισή του. Οι διάδοχοι του Ερντογάν θα βλέπουν την Κύπρο όπως είδε κάποτε ο Σαντάμ Χουσεΐν το Κουβέιτ: ένα χρυσωρυχείο του οποίου τα ενεργειακά αποθέματα μπορούν να διασώσουν τη βυθιζόμενη οικονομία στον Βορρά.
Στη συνέχεια, υπάρχει η επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο. Ο Κιλιτσντάρογλου μπορεί να σταματήσει τις υπερπτήσεις των ελληνικών νησιών, αλλά οι μύθοι που εισήγαγε ο Ερντογάν στον λαϊκιστικό λόγο της Τουρκίας θα είναι δύσκολο να εξαλειφθούν. Εξάλλου, περισσότεροι από 30 εκατομμύρια Τούρκοι έχουν περάσει από το εκπαιδευτικό σύστημα της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν. Κάθε Τούρκος αξιωματικός του στρατού, από δεκανέας μέχρι στρατηγός, οφείλει την καριέρα του σε εκείνον. Ο Ερντογάν έχει επίσης αναδιαμορφώσει τα μέσα ενημέρωσης σε μια μηχανή ενίσχυσης των παρερμηνειών του για την Ιστορία και την υιοθέτηση θεωριών συνωμοσίας. Οι ισχυρισμοί του Ερντογάν για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου καθώς και για τη Συνθήκη της Λωζάννης μπορεί να είναι αποδεδειγμένα ψευδείς, αλλά οι Τούρκοι θα συνεχίσουν να τους ενστερνίζονται.
Η ιστορία αυτή δεν θα τελειώσει ούτε με τον Κιλιτσντάρογλου. Στα 74 του χρόνια, ο Κιλιτσντάρογλου είναι μόνον ένα υποκατάστατο. Ακόμη και οι υποστηρικτές του αναγνωρίζουν ότι είναι γερασμένος, βαρετός και καθόλου χαρισματικός. Εδώ υπάρχει ένας παραλληλισμός με τη δυναμική στις εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ: Αν ο Κιλιτσντάρογλου κερδίσει, θα είναι επειδή οι Τούρκοι ψήφισαν κατά του Ερντογάν, όχι επειδή ψήφισαν τον ίδιο τον Κιλιτσντάρογλου.
Ο κίνδυνος είναι αυτό που έρχεται μετά τον Κιλιτσντάρογλου. Μια νέα γενιά Τούρκων πολιτικών μεγάλωσε υπό τον Ερντογάν. Καταλαβαίνουν τη δύναμη του λαϊκισμού. Συνειδητοποιούν ότι με επιθέσεις εξοργίζουν τους νέους Τούρκους και κερδίζουν ψήφους.
Η Τουρκία δεν θα έπρεπε να είναι ένας αιώνιος εχθρός. Η αληθινή ειρήνη και ευημερία θα έρθει στην Ανατολική Μεσόγειο μόνον όταν η Τουρκία θα βρίσκεται σε ειρήνη με τον εαυτό της και τους γείτονές της. Οι Τούρκοι πρέπει να ζήσουν σε συνεργασία με τους Ελληνες, τους Κούρδους, τους Αρμένιους και τους Αραβες, όπως οι Γερμανοί σήμερα ζουν με τους Τσέχους, τους Γάλλους, τους Δανούς και τους Πολωνούς.
Δυστυχώς, αυτή η µέρα είναι ακόμη μακριά. Ο Ερντογάν μπορεί σύντομα να αποχωρήσει, αλλά ο ερντογανισμός φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει.
Ο κ. Μάικλ Ρούμπιν είναι ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο American Enterprise.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ