Το φετινό Νόμπελ Φυσικής, που απονεμήθηκε επισήμως την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου σε τρεις επιστήμονες για την συμβολή τους στην κατανόηση της δομής και της ιστορίας του σύμπαντος, ανέδειξε πόσο λίγα γνωρίζαμε μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες για την προέλευση του κόσμου.
Άλλη μια λεπτομέρεια που πιθανόν να αγνοούμε είναι ότι υπάρχει μια ελληνική εταιρεία που συμβάλλει στην συγκεκριμένη έρευνα με ένα σύστημα μελέτης δεδομένων της κοσμικής ακτινοβολίας, που δημιούργησε για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).
Η Planetek Hellas (), δραστηριοποιείται στον τομέα της δορυφορικής παρατήρησης Γης, των πληροφορικών υποδομών γεω-χωρικών δεδομένων και της ανάπτυξης λογισμικού για εφαρμογές διαστήματος. Το 2018 παρέδωσε στην ESA το διαδικτυακό σύστημα PLAAVI (Planck Legacy Archive Value-Added Interface). Το PLAAVI αποτελείται από ένα σύνολο διαδικτυακών εργαλείων προστιθέμενης αξίας που επιτρέπουν στους αστρονόμους να πραγματοποιούν απομακρυσμένη επεξεργασία στα δεδομένα του δορυφόρου Planck.
Η αποστολή του Planck & τα δεδομένα από το διάστημα
Ο δορυφόρος Planck, λειτούργησε την περίοδο 2009 - 2013, που περιστρεφόταν γύρω από τη Γη κοντά στο σημείο Lagrange 2, 1,5 εκατομμύρια χλμ. μακριά από τον πλανήτη μας. Ο κύριος στόχος της αποστολής του, για λογαριασμό της ESA, ήταν να μετρήσει τις διακυμάνσεις της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου (το αρχαιότερο φως που έχει καταγραφεί στην ιστορία του Σύμπαντος) με ακρίβεια που καθορίζεται από θεμελιώδη αστροφυσικά όρια, καταγράφοντας τους πιο ακριβείς χάρτες μέχρι σήμερα.
Τα δεδομένα που συνέλεξε ο δορυφόρος Planck επιτρέπουν στους επιστήμονες να μελετήσουν τι συνέβαινε πριν από 14 χιλιάδες εκατομμύρια χρόνια. Είναι αποθηκευμένα στο ηλεκτρονικό αρχείο της ESA που φιλοξενείται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικής Αστρονομίας (ESAC), στη Μαδρίτη (https://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Planck) και επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων για τα χαρακτηριστικά του σύμπαντος την δεδομένη χρονική στιγμή, λίγο μετά την Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang).
Όπως επισημαίνεται και στο σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας για την απονομή του Νόμπελ Φυσικής 2019, γνωρίζουμε πλέον, εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, πως το σύμπαν δεν είναι στατικό αλλά αναπτύσσεται. Στο παρελθόν ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό που είναι σήμερα, και στο μέλλον θα είναι ακόμη πιο διαφορετικό (https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2019/popular-information/).
Οι χάρτες του σύμπαντος Planck χρησιμοποιούνται σήμερα από επιστήμονες και θα χρησιμοποιηθούν και από τις μελλοντικές γενιές επιστημόνων για να αναλύσουν και να συγκρίνουν τις θεωρίες της γέννησης του σύμπαντος φέρνοντάς μας πιο κοντά στην απάντηση του θεμελιώδους ερωτήματος «Πώς ξεκίνησαν όλα;».
Τα δεδομένα του δορυφόρου Planck
https://pla.esac.esa.int/pla/#home
Για την μελέτη του παρελθόντος του σύμπαντος, τα δεδομένα του δορυφόρου Planck είναι πολύτιμα. Και το σύστημα PLAAVI της Planetek Hellas, συμβάλλει ακριβώς σε αυτή την κατανόηση, δίνοντας απομακρυσμένη πρόσβαση σε όσους θέλουν να μελετήσουν τεράστιους όγκους δεδομένων χωρίς να τα κατεβάζουν στον υπολογιστή τους. Για την παράδοσή του στην ESA, η Planetek Hellas συνεργάστηκε με επιστήμονες του Planck από το Ινστιτούτο Θεωρητικής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Όσλο της Νορβηγίας. Το PLAAVI είναι προσβάσιμο μέσω της κύριας ιστοσελίδας του Αρχείου Planck (PLA - ).
«Αναμένω ότι το PLAAVI θα χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό τα επόμενα 10-20 χρόνια», επισημαίνει ο Jan Tauber, επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής Planck για την ESA. Από την πλευρά του ο διευθυντής και συνιδρυτής της Planetek Hellas, Στέλιος Μπολλάνος, τονίζει πως η εταιρεία του ήταν η πρώτη ιδιωτική εταιρεία στην Ευρώπη που άρχισε να δουλεύει με τα αρχεία του Κέντρο Αστρονομίας της ESA το 2013, ενώ το PLAAVI «είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα της δυνατότητάς μας να κατανοούμε καλά τις ανάγκες της επιστημονικής κοινότητας του διαστήματος και να παρέχουμε αξιόπιστες υπηρεσίες ανάπτυξης λογισμικού σε υποστήριξη των δραστηριοτήτων της ESA».
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, πριν από λίγες μέρες ενέκρινε μια αύξηση-ρεκόρ του προϋπολογισμού του, συνολικά 12,5 δισ. ευρώ για την τριετία 2020-2022. Η στρατηγική της προβλέπει την σημαντική συμβολή της Ευρώπης σε διεθνείς διαστημικές συνεργασίες αλλά και μια αυτόνομη διαστημική παρουσία, ακόμα και με αποστολή των πρώτων ευρωπαίων αστροναυτών στη Σελήνη.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ