Παρά την σύμφωνη γνώμη των ηγετών των κρατών–μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παραμείνουν ενωμένοι στην στάση τους απέναντι στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, κατά την πρώτη άτυπη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε έπειτα από την ορκωμοσία του Ρεπουμπλικάνου προέδρου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίστηκαν διχασμένοι απέναντι στην συνεργασία που πρέπει να έχει η Ένωση με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο.
Η ρητορική και οι πολιτικές του Τραμπ –από την αμφισβήτηση της αξίας του ΝΑΤΟ και του ελεύθερου εμπορίου έως την απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ προσφύγων υπηκόων επτά μουσουλμανικών χωρών– προέκυψαν επανειλημμένως στις συνομιλίες που διεξήχθησαν χθες στην Βαλέτα της Μάλτας σχετικά με τις εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση.
Η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, που ηγείται της διαδικασίας εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, ενημέρωσε τους ομολόγους της για την επίσκεψη της την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσιγκτον και τους διαβεβαίωσε ότι ο Τραμπ παραμένει δεσμευμένος στην συμμετοχή των ΗΠΑ στην Άμυνα της Ευρώπης – όπως και η Βρετανία μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών αποχώρησης της από την Ένωση.
Ο απερχόμενος σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Ολάντ ηγήθηκε του ρεύματος κριτικής ενάντια στον 45ο πρόεδρο των ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας «απαράδεκτη» την ενέργεια του να επικροτήσει το Brexit και να προβεί στην πρόβλεψη διάσπασης της ΕΕ. Με μια συγκεκαλυμμένη κριτική προς την Μέι και προς κάποιους άλλους ηγέτες κρατών–μελών της ανατολικής Ευρώπης, ο Γάλλος πρόεδρος τους προειδοποίησε για μια ενδεχόμενη προσπάθεια τους να επισυνάψουν υπερατλαντικές συμφωνίες σε διμερές επίπεδο.
«Πολλές χώρες θα πρέπει να σκεφτούν το μέλλον τους πρώτα από όλα εντός της ΕΕ, παρά να φαντάζομαι την επισύναψη κάποιου είδους διμερεών σχέσεων με τις ΗΠΑ», τόνισε ο Ολάντ.
Από την πλευρά της η πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, που όπως πολλά κράτη–μέλη της ανατολικής Ευρώπης έχουν θορυβηθεί από την συμφιλιωτική ρητορική του Τραμπ προς την Ρωσία, στάθηκε ενάντια στην πρόταση της Μέι ότι η Βρετανία μπορεί να μετατραπεί σε έναν σύνδεσμο με την Ουάσιγκτον. Η Ευρώπη δεν χρειάζεται μια «γέφυρα», φέρετε να ανέφερε η Γκριμπαουσκάιτε, καθώς μπορεί να επικοινωνήσει με τον Τραμπ μέσω twitter.
Η πρόεδρος όμως της γείτονας Πολωνίας, Μπεάτα Σίντλο διαφοροποιήθηκε από την επικριτική στάση του πρώην πρωθυπουργού της χώρας της και νυν προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος χαρακτήρισε τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα μια «απειλή» για την ΕΕ, ανάλογη με αυτή που θέτει η Ρωσία, η Κίνα και ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός.
«Οι πολιτικοί των κρατών–μελών της ΕΕ που προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα αίσθημα φόβου...σφάλουν» τόνισε η Σίντλο, η κυβέρνηση της οποίας, όπως και εκείνη του Τραμπ, στρέφεται ενάντια στην είσοδο μουσουλμάνων προσφύγων και μεταναστών. «Δεν μπορεί κάποιος να είναι συγκρουσιακός στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ», πρόσθεσε.
Υπερθεματίζοντας την ανάγκη ενότητας, η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ δήλωσε πως οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να έχουν κοινό έδαφος με τις ΗΠΑ σε πολλούς τομείς, παρόλο που δεν συμμερίζονται τον σκεπτικισμό του Αμερικανού προέδρου απέναντι σε πολλούς διεθνείς θεσμούς.
«Για ακόμη μια φορά διατυπώσαμε με μεγάλη σαφήνεια τις κοινές μας αξίες και την πίστη μας στην πολυμέρεια» δήλωσε η καγκελάριος σε συνέντευξη Τύπου.
Η Ένωση, όπως επισήμανε η Μέρκελ, θα προωθήσει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με περισσότερα κράτη όσο οι ΗΠΑ του Τραμπ αποσύροναι. Αλλά η συνεργασία με τις ΗΠΑ ενάντια σε απειλές τζιχαντιστών θα συνεχιστεί, πρόσθεσε.
Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης τόνισε πως η Γαλλία επιδιώκει ξεκάθαρα να χρησιμοποιήσει την προεδρία Τραμπ για να συνασπίσει τα κράτη–μέλη της ΕΕ υπέρ μιας πολιτικής μεγαλύτερης απόστασης από την Ουάσιγκτον και υπέρ μιας στροφής προς την ΕΕ, παρά το ΝΑΤΟ, για τα θέματα ασφάλειας της.
«Οι Γερμανοί είναι πολύ περισσότερο προσεκτικοί», τόνισε ο διπλωμάτης. «Υπάρχει ένα σαφές ζήτημα για το οποίο καλούμαστε να αποφανθούμε: Κατά πόσον θα αναζητήσουμε ένα κοινό έδαφος για να συνεργαστούμε με τις ΗΠΑ, ή να την αγνοήσουμε».
Ο Γιόζεφ Μουσκάτ, πρωθυπουργός της Μάλτας, που ασκεί την κυλιόμενη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ για το τρέχον εξάμηνο, επέλεξε να υπογραμμίσει την ισορροπία που επικράτησε στις συζητήσεις στην σύνοδο, τονίζοντας ότι επικρατεί ένα αίσθημα «ανησυχίας» που προκαλούν οι πολιτικές του Τραμπ, αλλά όχι ένα «αίσθημα αντιαμερικανισμού».