Η οικονομική κρίση που έχει χτυπήσει την Ελλάδα δεν έχει πλήξει μόνο το εισόδημα των πολιτών, αλλά και την αξιοπρέπεια. Οι εργαζόμενοι που καθημερινά βρίσκονται στον αγώνα του μεροκάματου βλέπουν πολλές φορές να μην πληρώνονται στην ώρα τους ή και καθόλου.
Τα ωράρια συμπιέζονται ή διευρύνονται ανάλογα με τις επιθυμίες της και όχι ανάλογα με την σύμβαση που έχει υπογραφεί. Τα παραδείγματα εργοδοτικής αυθαιρεσίας όλο και πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια, αλλά τα δημόσια όργανα φαίνονται ανίκανα να επιβάλλουν πραγματικές κυρώσεις καθώς όλοι κρύβονται πίσω από τα «παραθυράκια» του νόμου.
Η ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να αποποιηθεί κάθε ευθύνη και να λάβει δράση υπέρ των εργαζομένων προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες κατά καιρούς. Την ίδια στιγμή όπου η απλήρωτη εργασία ανθεί στην Ελλάδα, όπως υπογραμμίζει και το Εργατικό Κέντρο Αθηνών, η κυβέρνηση κωφεύει και αφήνει ακάλυπτους τους εργαζομένους.
Την ίδια στιγμή όπου οι εργοδότες όχι μόνο δεν πληρώνουν, αλλά πολλές φορές απειλούν και την σωματική ακεραιότητα όσων διεκδικούν τα δεδουλευμένα τους, η κυβέρνηση πλέον δεν προστατεύει ούτε τους εργαζομένους που βλέπουν να χάνουν την σύνταξη τους επειδή οι εργοδότες δεν έχουν καταβάλει τις τους. Το «μπαλάκι» πέφτει για ακόμη μια φορά στους εργαζομένους, όπου με τους πενιχρούς πόρους που διαθέτουν, καλούνται από την κυβέρνηση να τα βάλουν με μεγάλες επιχειρήσεις σε μάχες που μπορεί να διαρκέσουν χρόνια, για να διεκδικήσουν αυτά που έχουν στερηθεί και δικαιούνται.
Οι εργοδότες εκμεταλλευόμενοι το φόβο και την ανασφάλεια των υπαλλήλων τους μην τυχόν και χάσουν την δουλειά τους, τους αμείβουν με «έναντι» της κανονικής αμοιβής τους, προχωρούν σε εκβιαστικές μειώσεις μισθών και οικειοθελείς παραιτήσεις χωρίς καταβολή αποζημίωσης με το δόλωμα του εγγράφου της απόλυσης, ώστε να μη χαθεί και το δικαίωμα επιδόματος από τον .
Οι περισσότεροι υπάλληλοι αγνοούν τα δικαιώματα που τους παρέχει ο νόμος ακόμα κι έτσι όπως έχουν καταστρατηγηθεί από τα μνημόνια.
Περιπτώσεις εργοδοτικής αυθαιρεσίας που παρουσίασε το Εργατικό Κέντρο Αθηνών
• Το ποσοστό των εργαζομένων που λαμβάνει το μισθό εκτός της προκαθορισμένης από το νόμο ή τη σύμβαση εργασίας ημέρα, έστω και κατά μία ημέρα, είναι πάνω από τους μισούς!
• Το νέο φαινόμενο που έχει καταγγελθεί είναι ο εργοδότης, συνήθως μετά την πίεση των συναδέλφων για πληρωμή, να εμφανίζει ως οικειοθελείς τις αποχωρήσεις των εργαζομένων για να αποφεύγει τις αποζημιώσεις.
• Παρουσιάστηκε και το εξωφρενικό παράδειγμα εργοδότη που απέλυσε δύο εργαζόμενες σε εταιρία τηλεπωλήσεων και τους ζήτησε να μείνουν κάποιους μήνες για να πάρουν την αποζημίωση με τις νέες πωλήσεις που θα κάνουν!! Για το λόγο αυτό έχουν πολλαπλασιαστεί τα φαινόμενα ηθικής παρενόχλησης (mobbing) στο χώρο εργασίας, τα οποία μάλιστα συνοδεύονται από ευθείες απειλές για μη καταβολή ούτε ενός ευρώ, φθάνοντας, σε κάποιες περιπτώσεις-ευτυχώς λίγες ακόμα-, σε απειλές κατά της σωματικής ακεραιότητας του εργαζόμενου.
• Μια ακόμη κατηγορία εργοδοτών είναι αυτοί που έχουν σταματήσει τις εργασίες της επιχείρησης, δεν την έχουν κλείσει, αλλά και δεν απολύουν τους εργαζόμενους. Επομένως αυτοί είναι όμηροι μιας διαδικασίας που δεν είναι ούτε εργαζόμενοι ούτε άνεργοι. Παραμένουν εγκλωβισμένοι καθώς ούτε πληρώνονται, ούτε ο ΟΑΕΔ τους αναγνωρίζει ως ανέργους και αν παραιτηθούν χάνουν κάθε δικαίωμα αποζημίωσης.
• O ΟΑΕΔ, κάκιστα, ακόμα και αν οι εργαζόμενοι αυτοί δηλώσουν ότι αποχωρούν από υπαιτιότητα του εργοδότη τους, δεν τους χορηγεί επίδομα ανεργίας ενώ, αν αυτοί δεν προσφύγουν και δικαστικά, δεν τους εγγράφει καν στα μητρώα ανέργων!
Τα δικαιώματα των εργαζομένων
Το βασικότερο που πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι εργαζόμενοι υπάλληλοι και εργάτες είναι ότι το δικαίωμα να διεκδικήσουν τα δεδουλεύμενα τους, δηλαδή μισθούς, διαφορές απο μισθούς, διάφορα επιδόματα, δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, υπερωρίες, υπερεργασία και ρεπό, είναι πενταετές.
Μισθοί προηγούμενων ετών έχουν παραγραφεί και δεν μπορούν να αναζητηθούν με κανέναν τρόπο.
Μπορεί οι υπερεργασίες και υπερωρίες έχουν πρακτικά καταργηθεί τα τελευταία χρόνια, όμως για τα χρόνια που ίσχυαν π.χ. 2011 μπορούν ακόμα να διεκδικηθούν και σε τέτοια περίπτωση οφείλονται κανονικά.
Το συνηθέστερο μέσο διαμαρτυρίας των απλήρωτων εργαζομένων είναι η γνωστή επίσχεση εργασίας. Το πρώτο βήμα είναι η με κοινοποίηση εξωδίκου, γνωστοποίηση στον εργοδότη, ότι ο εργαζόμενος δεν θα εργαστεί μεχρί να του καταβληθούν τα οφειλόμενα δεδουλευμένα αφού η εργασιακή σχέση είναι παροχή υπηρεσίων έναντι αμοιβής.
Η επίσχεση εργασίας μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια και δεν θεωρείται από μόνη της καταγγελία της σύμβασης εργασίας.
Άλλος τρόπος είναι η καταγγελία στην κατά τόπο αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ). Ο εργοδότης καλείται εντός προθεσμίας να δικαιολογήσει ή να αποδείξει τον λόγο που είναι υπερήμερος έναντι του υπαλλήλου του.Η επιθεώρηση εργασίας σχηματίζει φάκελο που αποστέλλει στην Εισαγγελία και από κει αν υπάρχουν ποινικά αδικήματα, όπως είναι η μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, η μη καταβολή δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα κτλ. ενεργοποιείται η αυτεπάγγελτη διαδικασία κι ο εργοδότης έχει να αντιμετωπίσει και τις αντίστοιχες κατηγορίες.
Η καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας όπως και η κοινοποίηση του εξωδίκου αποτελούν και όχληση η οποία σε περίπτωση αγωγής, αποτελεί την εναρκτήρια ημερομηνία για την απαίτηση των τόκων υπερημερίας.
Το βασικότερο δε μέσο άμυνας του εργαζόμενου είναι η αγωγή στο καθ'υλην αρμόδιο δικαστήριο. Οι εργατικές διαφορές λόγω της φύσης της υπόθεσης πάντοτε έχουν σύντομες ημερομηνίες δικασίμου καθώς και έκδοσης απόφασης.
Με την εργατική αγωγή, ο εργαζόμενος ζητεί όλους τους οφειλόμενους μισθούς των τελευταίων πέντε ετών, τα επιδόματα, τις διαφορές από νόμιμους και καταβαλόμενους μισθούς, τα δώρα, τα ρεπό και πολλά άλλα αναλόγως το είδος της εργασίας και την συλλογική σύμβαση στην οποία ανήκει.
Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα με μια τέτοια αγωγή να καταγγείλει και την εργασιακή σχέση και να ζητήσει τη νόμιμη αποζημίωση ή να καταγγείλει την τυχόν απόλυσή του και να ζητήσει μισθούς υπερημερίας.
Αυτό όμως δεν είναι υποχρεωτικό. Μπορεί δηλαδή να ζητήσει τους μισθούς του και τα οφειλόμενα χωρίς να καταγγείλει την εργασιακή του σύμβαση. Τυχόν καταγγελία της σύμβασης από τον εργοδότη λόγω της κατάθεσής μιας τέτοιας αγωγής είναι καταχρηστική και άκυρη.
Η έκδοση της απόφασης και η κήρυξη της εκτελεστής σηματοδοτεί την έναρξη της αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη-εργοδότη για είκοσι χρόνια.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι εργοδότης που έχει φροντίσει σήμερα να μην έχει περιουσία στο όνομα του, αλλά να αποκτήσει σε βάθος χρόνου, θα μπορεί ακόμα και τότε να κληθεί να πληρώσει τα οφειλόμενα.
Δηλαδή τα δεδουλευμένα όταν δεν διεκδικούνται παραγράφονται εντός της πενταετίας, όταν όμως έχουν βεβαιωθεί σε μία δικαστική απόφαση τελεσίδικη και αμετάκλητη, τότε η οφειλή τους από τον εργοδότη διαρκεί μία εικοσαετία.
Οι τρόποι αναγκαστικής εκτέλεσης ειναι πολλοί και επιλέγεται ο πιο σύμφορος ανάλογα της περίστασης. Μπορεί να γίνει εκτέλεση σε ακίνητα, κινητα μεγάλης αξίας (π.χ. αυτοκίνητα, μηχανημάτα, υπολογιστές κτλ.) ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς, έσοδα της επιχείρησης που προέρχονται από τρίτους (π.χ. μισθώματα κτλ.).