Η Τουρκία αντιμετωπίζει διαδοχικά εμπόδια στην προσπάθειά της να ανανεώσει τον αεροπορικό της στόλο, καθώς οι διαπραγματεύσεις για την απόκτηση νέων μαχητικών αεροσκαφών καταρρέουν η μία μετά την άλλη.
Μετά τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα των F-35, όπου είχε ενεργό ρόλο και ως βιομηχανικός εταίρος, και την στασιμότητα στις συνομιλίες για τα F-16 Viper, ακόμη μία πρωτοβουλία φαίνεται να οδηγείται σε αποτυχία.
Σύμφωνα με πληροφορίες της γερμανικής Handelsblatt, η κυβέρνηση του Βερολίνου αποφάσισε να μην εγκρίνει την πώληση 36 μαχητικών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία. Το δημοσίευμα βασίζεται σε διαρροές από κύκλους της γερμανικής κυβέρνησης, οι οποίοι φέρονται να επιβεβαιώνουν πως η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μεταστροφή από την προηγούμενη στάση του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Άγκυρα, ο Σολτς είχε υπερασπιστεί τη στρατιωτική συνεργασία εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ, επικαλούμενος την ανάγκη διατήρησης της συνοχής της Συμμαχίας.
Πολιτικές αιτίες πίσω από το "βέτο"
Καταλυτικό ρόλο στην αλλαγή στάσης της Γερμανίας φέρεται να διαδραμάτισε η υπόθεση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου. Η σύλληψή του προκάλεσε αντιδράσεις στο Βερολίνο, με τη γερμανική κυβέρνηση να εκφράζει ανοικτά την αντίθεσή της. Η Άγκυρα, με τη σειρά της, αντέδρασε σφοδρά, με τον πρόεδρο Ερντογάν να καταγγέλλει τη γερμανική στάση ως απροκάλυπτη παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας.
Ανάσα για την Αθήνα
Η ενδεχόμενη ματαίωση της συμφωνίας προκαλεί ικανοποίηση στην ελληνική πλευρά. Η Αθήνα δεν ανησυχεί τόσο για τα ίδια τα Eurofighter όσο για τους πυραύλους Meteor, που δύναται να φέρουν τα εν λόγω αεροσκάφη. Οι Meteor, οι οποίοι εντάχθηκαν στον ελληνικό οπλισμό μέσω της προμήθειας των Rafale από τη Γαλλία, θεωρούνται στρατηγικής σημασίας λόγω της μεγάλης τους εμβέλειας και της ζώνης μη διαφυγής, που μεταβάλλει τις ισορροπίες υπέρ της Ελλάδας στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα έχει κινηθεί παρασκηνιακά, πιέζοντας ιδιαίτερα τη Γαλλία ώστε να μπλοκάρει κάθε πιθανότητα μεταφοράς των Meteor στην Τουρκία. Παρά τις προσπάθειες αυτές, το εγχείρημα ήταν δύσκολο, καθώς ο πύραυλος κατασκευάζεται από κοινοπραξία με κυρίαρχη συμμετοχή της βρετανικής MBDA, η οποία δεν έφερε αντιρρήσεις στην εξαγωγή προς την Τουρκία. Επιπλέον, το Λονδίνο εμφανίζεται σταθερά θετικό στην ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με την Άγκυρα, στηρίζοντας την πώληση των Eurofighter.
Το γερμανικό «όχι», αν επιβεβαιωθεί πλήρως, αποτελεί ισχυρό ανάχωμα στα σχέδια της Τουρκίας και προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα, διατηρώντας την αεροπορική της υπεροχή σε κρίσιμες ζώνες ενδιαφέροντος.
Το χαρτί των Eurofighter ως διαπραγματευτική μπλόφα
Πέρα όμως από την ουσία της συμφωνίας, αναλυτές εκτιμούν ότι η Άγκυρα ουδέποτε επεδίωξε με σοβαρότητα την απόκτηση των Eurofighter. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, η Τουρκία αξιοποιεί τις διαπραγματεύσεις ως μοχλό πίεσης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιδιώκοντας την επανένταξή της στο πρόγραμμα F-35 ή, έστω, την άρση των κυρώσεων CAATSA. Ενδεικτικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, ο οποίος έθεσε επιτακτικά ζήτημα αποκατάστασης των αμυντικών σχέσεων με την Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, με τις συνομιλίες για τα F-16 Viper να παραμένουν στάσιμες και το στρατηγικό έλλειμμα της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας να βαθαίνει, η Άγκυρα εισέρχεται σε περίοδο εξοπλιστικού αδιεξόδου – μια εξέλιξη που ενδεχομένως να επηρεάσει και την ευρύτερη ισορροπία ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο.