Έλληνες εφοπλιστές έχουν πουλήσει 127 δεξαμενόπλοια στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας, συμβάλλοντας έτσι στην παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων για τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου, σύμφωνα με δημοσίευμα του βρετανικού Guardian, ο οποίος επικαλείται διεθνή έρευνα.
Σύμφωνα με την έρευνα, την οποία πραγματοποίησε η ολλανδική ερευνητική ομάδα Follow the Money (FTM) σε συνεργασία με δημοσιογραφικά δίκτυα εννέα χωρών, οι Έλληνες πλοιοκτήτες έχουν πουλήσει τον μεγαλύτερο αριθμό πλοίων που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο και να αποφέρουν κέρδη στη Μόσχα, τα οποία ενισχύουν τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Το συνολικό ποσό που έχουν αποκομίσει οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εφοπλιστές από τις πωλήσεις φτάνει τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια (4,8 δισ. λίρες) από το 2022 μέχρι σήμερα. Εκτός από την Ελλάδα (127 πωλήσεις), στη λίστα βρίσκονται το Ηνωμένο Βασίλειο (22 πωλήσεις), η Γερμανία (11) και η Νορβηγία (8).
Πλοία που θα κατέληγαν για παλιοσίδερα, χρηματοδοτούν τον πόλεμο
Πολλά από τα πλοία αυτά ήταν γερασμένα και προορίζονταν για διάλυση, ωστόσο μετά την επιβολή του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου από την G7 και την ΕΕ στα τέλη του 2022, η ζήτηση για δεξαμενόπλοια που μπορούσαν να εγγραφούν σε χώρες εκτός Δύσης εκτοξεύτηκε.
Η τιμή τους διπλασιάστηκε μέσα σε λίγους μήνες, με αποτέλεσμα πολλοί Ευρωπαίοι εφοπλιστές να σπεύσουν να πουλήσουν τα γηρασμένα πλοία τους.
Όπως υποστηρίζει η έρευνα, πλοιοκτήτες από 21 χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία έχουν πουλήσει συνολικά 230 δεξαμενόπλοια σε αγοραστές από την Ινδία, το Χονγκ Κονγκ, το Βιετνάμ και τις Σεϋχέλλες – χώρες που δεν συμμετέχουν στις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Για παράδειγμα, δύο ελληνικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοια 15 ετών που πουλήθηκαν σε εταιρεία με έδρα το Ανόι μετονομάστηκαν, άλλαξαν σημαία από τη Μάλτα στον Παναμά και μετέφεραν 120 εκατομμύρια λίτρα ρωσικού πετρελαίου από το λιμάνι Ust-Luga, κοντά στα σύνορα με την Εσθονία.
Η αντίδραση της ΕΕ και των ΗΠΑ – Νέα μέτρα κατά του σκιώδους στόλου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπάθησε να περιορίσει τη διαρροή πλοίων προς τη Ρωσία θεσπίζοντας, στα τέλη του 2023, νέους κανόνες που υποχρεώνουν τις ναυτιλιακές εταιρείες να ελέγχουν εάν τα πλοία τους χρησιμοποιούνται για την παραβίαση των κυρώσεων.
Ωστόσο, από τότε, έχουν πουληθεί ακόμη 32 ευρωπαϊκά δεξαμενόπλοια στον σκιώδη στόλο.
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ προχώρησαν πρόσφατα σε αυστηρότερα μέτρα, καθώς πολλά από τα δεξαμενόπλοια του σκιώδους στόλου δεν διαθέτουν δυτική ασφάλιση, δεν προσεγγίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια και είναι τόσο παλιά που εγκυμονούν σοβαρό κίνδυνο περιβαλλοντικής καταστροφής.
Μεμονωμένα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο ή εμπλέκονται σε επικίνδυνες ναυτιλιακές πρακτικές απαγορεύεται πλέον να προσεγγίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια και να χρησιμοποιούν ευρωπαϊκές ναυτιλιακές υπηρεσίες.
Περίπου 70 πλοία έχουν ήδη υποβληθεί σε κυρώσεις από την ΕΕ, ενώ αναμένεται να προστεθούν άλλα 74.
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν σχέδια για την πλήρη απαγόρευση της πώλησης δεξαμενόπλοιων στη Ρωσία, καθώς χώρες με ισχυρούς ναυτιλιακούς τομείς, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα, αντιδρούν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο σκιώδης στόλος: Όχημα παράκαμψης κυρώσεων και εργαλείο γεωπολιτικής
Ο σκιώδης στόλος της Ρωσίας, ο οποίος υπολογίζεται σε 600 δεξαμενόπλοια, σύμφωνα με την ανεξάρτητη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου (KSE), μεταφέρει περίπου το 70% των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου.
Εκτός από τη μεταφορά πετρελαίου, δυτικές υπηρεσίες ασφαλείας εκτιμούν ότι ο σκιώδης στόλος εμπλέκεται σε κατασκοπευτικές δραστηριότητες για λογαριασμό της Μόσχας και σε υποθαλάσσιες επιχειρήσεις που στοχεύουν υποδομές όπως καλώδια και αγωγούς.
Παρά τις καταγγελίες και τις κυρώσεις, η ρωσική ναυτιλιακή δραστηριότητα συνεχίζεται – και μεγάλο μέρος της οφείλεται στη μαζική πώληση δεξαμενόπλοιων από ευρωπαϊκές εταιρείες, με την Ελλάδα να φέρεται πως κατέχει την πρωτοκαθεδρία.