Σε τέσσερα χρόνια από σήμερα, οι Θεσσαλονικείς θα μπορούν να διασχίζουν την σύγχρονη πόλη με το μετρό... αλλά και τους 24 αιώνες της ιστορίας της "χάρη" στο μετρό! Το Μετρό Θεσσαλονίκης θα λειτουργήσει το 2021! Και η πόλη θα έχει και μετρό και αρχαία.
Ο σταθμός Βενιζέλου και τα εντυπωσιακά του αρχαιολογικά ευρήματα - "το μοναδικό τοπόσημο που δεν μπορεί να αποσπασθεί από τα πολεοδομικά συμφραζόμενα", θα συνυπάρξουν "ειρηνικά" πλέον 11 χρόνια από την έναρξη των εργασιών του μετρό και μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια, συνεχών αντιπαραθέσεων που δίχασαν την πόλη.
Οι ανασκαφικές εργασίες του μετρό στο σταθμό Βενιζέλου που είχαν διακοπεί από τις αρχές του 2015 ως τον Μάιο του 2016, θα ξεκινήσουν το καλοκαίρι (οπότε και αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι τελικές μελέτες). Ένα μήνα πριν την έναρξη των εργασιών (κι ενώ τα αρχαία θα βρίσκονται στη θέση τους), ο αρχαιολογικός χώρος θα είναι επισκέψιμος στο κοινό της πόλης, μετά από πρόταση που έκανε ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης και συντονιστής της συζήτησης, Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
"Ότι είναι παρελθόν, είναι πρόλογος. Με υψηλό αίσθημα ευθύνης και αγαστή συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων, οδηγηθήκαμε σ' έναν νέο σχεδιασμό που θα συνδυάζει την ανάδειξη των αρχαιοτήτων με την εύρυθμη λειτουργία της πόλης. Ο σχεδιασμός του Μετρό Θεσσαλονίκης εγκαινιάζει μια νέα εποχή για την πόλη. Οι συρμοί του μετρό θα κινούνται σε σταθερές τροχιές, που θα πατούν στο παρελθόν και θα οδηγούν σ' ένα λαμπρό μέλλον"... τόνισε μεταξύ άλλων στην εισήγηση της η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη, στην αποψινή εισήγηση της στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάσθηκε η εξέλιξη του έργου και η εγκριθείσα πρόσφατα "λύση" της συνύπαρξης του σταθμού μετρό "Βενιζέλου" με το αρχαιολογικό σύνολο, που εντοπίσθηκε στην διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών.
Η παρουσίαση της μελέτης με τίτλο «Σταθμός Βενιζέλου με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων που έχουν αποκαλυφθεί», (βασίζεται στα πορίσματα της Ομάδας Εργασίας που συστάθηκε στο πλαίσιο του Μνημονίου Συναντίληψης, μεταξύ των υπουργείων Πολιτισμού και Υποδομών, της Αττικό Μετρό Α.Ε. και του δήμου Θεσσαλονίκης κι έχει εγκριθεί πρόσφατα από την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου, μετά από ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου), έγινε παρουσία του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, της γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού Μαρίας Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη και του προέδρου της Αττικό Μετρό Α.Ε. Γιάννη Μυλόπουλου.
Η παρουσίαση έγινε με ...επεισοδιακή έναρξη, καθ' ότι καταστηματάρχης της οδού Δελφών, όπου πραγματοποιούνται εργασίες διάνοιξης σηράγγων για το μετρό, διαμαρτύρονταν έντονα ανοίγοντας μάλιστα πανό, στο οποίο αναγράφονταν: "Κύριε πρωθυπουργέ τι θα κάνετε για μας τους επαγγελματίες, που μας έχει καταστρέψει το μετρό;" Η συνεδρίαση εξελίχθηκε με τετράωρη διεξοδική και εξαντλητική ενημέρωση, ενώ κατά την λήξη της εξετάσθηκαν "διαδικαστικά" προβλήματα που έθεσαν φορείς και αρχαιολόγοι, ως προς την ανάδειξη και των νέων αρχαιολογικών ευρημάτων που πιθανόν προκύψουν κατά τις εργασίες, το ακριβές ποσό απόκλισης (με την αλλαγή των σχεδίων και την διατήρηση των αρχαίων in situ) από τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου, συγχρηματοδότηση των έργων ανάπλασης και τουριστικής προβολής της πόλης και από την περιφέρεια κ.ά., αλλά και τον δήμαρχο της πόλης να επαναλαμβάνει πως "ο πολιτισμός δεν μετριέται με κυβικά μπετόν"...
Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος δήλωσε ικανοποιημένος ότι η δέσμευση της κυβέρνησης «και μετρό και αρχαία» υλοποιείται.
Ο σταθμός Βενιζέλου
Τα αρχαία στη στάση "Βενιζέλου" του μετρό θα διατηρηθούν σε ποσοστό 91% σε έκταση 1.313 τ./μ. Οι επιβάτες του μετρό θα έχουν πρόσβαση από δύο σημεία στο σημερινό ύψος της διασταύρωσης των οδών Βενιζέλου και Εγνατία από την Βόρεια είσοδο (πλατεία Αλκαζάρ) και από τη νότια είσοδο (πλατεία Καπνεργάτη). Οι δύο είσοδοι θα επικοινωνούν με διάφανη πεζογέφυρα, από την οποία οι κινούμενοι σ' αυτήν πολίτες, θα μπορούν να βλέπουν στο κάτω επίπεδο και πέριξ τους, τα αρχαία ευρήματα στο επίπεδο -1 κι -2 (συνολικού βάθους 7 μέτρων). Μεταξύ των αρχαιολογικών στρωμάτων και των εγκαταστάσεων του μετρό, μεσολαβεί βάθος τριών μέτρων - στρώμα εδάφους που θα διατηρηθεί ως έχει προκειμένου να ανασκαφεί ίσως στο μέλλον και να ..."βγάλει" και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα -άλλων πιθανώς προχριστιανικών εποχών...
Στο επίπεδο -3 θα βρίσκονται τα εκδοτήρια των εισιτηρίων για το μετρό και στο επίπεδο -4 (σε βάθος συνολικά 30 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους) θα βρίσκονται οι σήραγγες και οι αποβάθρες και στο επίπεδο -5 οι τροχιές.
Όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση, τα αρχαιολογικά ευρήματα σε συνδυασμό με το σταθμό του μετρό είναι μια μοναδική περίπτωση, καθώς δεν υπάρχει κάτι ανάλογο πουθενά στον κόσμο. Πρόκειται για τον μοναδικό σταθμό του μετρό στον κόσμο, ο οποίος διατηρεί αυτούσιο και ανεπηρέαστο αρχαιολογικό χώρο. Η εκσκαφή του σταθμού γίνεται με την αυστριακή μέθοδο της υπόγειας εκσκαφής.
Όλοι οι χώροι του μετρό θα είναι απολύτως προσβάσιμοι σε ΑΜΕΑ. "Δεν πρόκειται απλώς για ένα "στενά" συγκοινωνιακό έργο, αλλά και για μια ευκαιρία για την ανάδειξη της ιστορίας και την ανάπτυξη της πόλης. Από την έναρξη των εργασιών του μετρό το 2006 ως και το 2015 (διάστημα εννέα ετών), διατέθηκαν κονδύλια ύψους 330 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ μόνο στο διάστημα από τον Μάιο του 2016 ως το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου (διάστημα επτά μηνών), τα κονδύλια που διατέθηκαν ξεπέρασαν τα 160 εκατομμύρια ευρώ", τόνισε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Αττικό μετρό Γιάννης Μυλόπουλος.
Σε τέσσερα χρόνια από σήμερα
Ο μέσος χρόνος που απαιτείται για την έναρξη λειτουργίας του μετρό Θεσσαλονίκης είναι τέσσερα χρόνια από σήμερα. Έτσι, στις αρχές του 2020 θα λειτουργήσει η βασική γραμμή του μετρό της Θεσσαλονίκης. Οι τεχνικές υπηρεσίες δεν είναι ακόμη σε θέση να απαντήσουν αν η γραμμή θα κινείται μέσω του σταθμού Βενιζέλου, ενώ αυτός ακόμη θα κατασκευάζεται ή θα σταματά στο σταθμό Αγ. Σοφίας (ή και σ αυτόν του Συντριβανίου στην περίπτωση που τα νέα ευρήματα, τα οποία τυχόν εντοπισθούν και εκεί, απαιτήσουν αναθεώρηση του σχεδιασμού του σταθμού), ενώ το σύνολο του έργου αναμένεται να ολοκληρωθεί, όπως επιβεβαίωσε ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Γιάννης Μυλόπουλος, το 2021.
Τα νέα ευρήματα στο σταθμό Αγίας Σοφίας
Όσον αφορά τα νέα ευρήματα (μια πλακόστρωτη οβάλ πλατεία των βυζαντινών χρόνων του 6ου μ.Χ. αιώνα -εύρημα μοναδικό για την Ελλάδα με αντίστοιχο του μόνο στη Γέρασα της Ιορδανίας- η οποία εντοπίσθηκε, σύμφωνα με εξ Αθηνών δημοσιεύματα τα οποία απέφυγαν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν οι αρμόδιοι αρχαιολόγοι -ανασκαφείς της εφορείας αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, στην νότια έξοδο του σταθμού "Αγίας Σοφίας": Η Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη, χαρακτήρισε το εύρημα "όντως αναμενόμενο και σημαντικό", συμπληρώνοντας όμως, πως "οι εργασίες βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, οι πληροφορίες που μεταδίδονται είναι ανακριβείς καθώς δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί και χρονολογηθεί, και σε κάθε περίπτωση, το εύρημα εντοπίσθηκε εκτός του κελύφους του σταθμού (στη νότια είσοδο του) και άρα είναι απολύτως διαχειρίσιμο".