“Μυστικό δείπνο” Ευρωπαίων και Βρετανών αξιωματούχων για τη δημιουργία ενός “ριζοσπαστικού” ταμείου επανεξοπλισμού, που θα παρακάμπτει την Κομισιόν, αποκαλύπτει το Politico.
Tην περασμένη εβδομάδα Βρετανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν με “επιλεγμένους” Eυρωπαίους συμμάχους σε ένα διακριτικό δείπνο στις Βρυξέλλες για να καταστρώσουν σχέδια για ένα νέο αμυντικό ταμείο που θα αποσκοπεί να παρακάμψει την Επιτροπή, να συγκρατεί το δημόσιο χρέος και να επανεξοπλίζεται γρηγορότερα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με το θέμα, η ανεπίσημη συνάντηση συγκέντρωσε ανώτερους αξιωματούχους των Υπουργείων Οικονομικών από τη Σουηδία, τη Δανία, τη Φινλανδία, την Πολωνία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο για να προωθήσουν την ιδέα δημιουργίας μιας υπερεθνικής τράπεζας ειδικά με σκοπό την από κοινού αγορά όπλων και τη μείωση του κόστους των αμυντικών προμηθειών.
Η μυστική συνάντηση φιλοξενήθηκε από την Πολωνία, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο της ΕΕ, ο οποίος μίλησε ανώνυμα στο Politico.
Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν μια πρόταση από το Υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, που περιγράφεται λεπτομερώς σε ένα έγγραφο που είδε το Politico, και θα επιτρέπει στις συμμετέχουσες κυβερνήσεις να αποφύγουν την επιβάρυνση των εθνικών προϋπολογισμών τους για αμυντικές δαπάνες, κάτι που θα είχε τεράστιο όφελος για χώρες με αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να μην ενδιαφέρεται για την προστασία της Ευρώπης καθώς ενισχύει τους δεσμούς με τη Ρωσία, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αυξήσουν γρήγορα τις επενδύσεις στην άμυνα και σε πολλές περιπτώσεις στοχεύουν να υπερβούν τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες 2% του ΑΕΠ. Ωστόσο, πρέπει να επιτύχουν μια λεπτή ισορροπία λόγω των αυτοεπιβληθέντων περιορισμών στις δημόσιες δαπάνες.
“Οι Βρετανοί έχουν έναν 'δημοσιονομικό ζουρλομανδύα', επομένως ενδιαφέρονται πολύ για αυτό (σ.σ την πρόταση)”, ανέφερε χαρακτηριστικά ένας κυβερνητικός αξιωματούχος που γνωρίζει τα του δείπνου.
Παράκαμψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Το σχέδιο θα επιτρέψει στο νέο ταμείο να αγοράζει απευθείας όπλα για λογαριασμό των μελών —μια εξουσία που ο δανειστής της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, στερείται επί του παρόντος— με στόχο να αξιοποιηθεί μια ειδική ''δεξαμενή” επενδυτών που θα μπορούν να υποστηρίζουν τον αμυντικό τομέα.
“Δεν θα είμαστε υπό τον έλεγχο της Επιτροπής, και αυτό είναι επίσης ελκυστικό”, σημείωσε ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ.
Ο εξειδικευμένος χαρακτήρας του ταμείου, θεωρητικά, θα βελτίωνε επίσης τους όρους δανεισμού.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ωστόσο, δεν είναι πεπεισμένοι ότι η έξυπνη ''χρηματοοικονομική μηχανική'' είναι ικανή για να πείσει τις χώρες της Νότιας Ευρώπης -συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας- να εγκαταλείψουν την προτίμησή τους για επιδοτήσεις που υποστηρίζονται από την Επιτροπή και χρηματοδοτούνται από κοινό δανεισμό της ΕΕ από τις κεφαλαιαγορές.
Χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία φοβούνται ότι η ανάληψη πρόσθετου χρέους στο εσωτερικό για την άμυνα θα μπορούσε να βλάψει τις αξιολογήσεις τους στην αγορά και να τρομάξει τους επενδυτές.
“Δεν βλέπω τους Νότιους να ενδιαφέρονται για αυτόν τον μηχανισμό, αλλά ενδιαφέρονται για επιδοτήσεις”, είπε ο αξιωματούχος της ΕΕ. “Δεν είμαι σίγουρος αν βρίσκονται ακόμη στο ίδιο μήκος κύματος”.
Τα βόρεια κράτη, αντίθετα, είναι απρόθυμα να υποστηρίξουν οποιοδήποτε σχέδιο που βασίζεται σε αμοιβαιοποίηση χρέους.
Χώρες της Βαλτικής και κράτη εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία, θα μπορούσαν να ενδιαφερθούν να ενταχθούν στο βρετανικό σύστημα, αλλά ορισμένοι αξιωματούχοι φοβούνται ότι η πρόοδος χωρίς τα κράτη της Νότιας Ευρώπης θα διακινδυνεύσει να διευρύνει το αμυντικό χάσμα στην Ευρώπη.
Ανταγωνισμός
Η βρετανική πρωτοβουλία είναι άμεσα ανταγωνιστική με ένα σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προσφέρει ένα πακέτο δανείου 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την υποστήριξη κοινών αμυντικών προμηθειών - ένα σχέδιο που αποκλείει επί του παρόντος το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μετά το Brexit δεν έχει υπογράψει συμφωνία ασφαλείας με την ΕΕ.
Σε σύγκριση με τις τρέχουσες πρωτοβουλίες της ΕΕ, το σύστημα του Λονδίνου δημιουργεί ένα δημοσιονομικό πλεονέκτημα για τις κυβερνήσεις μετατοπίζοντας το “προκαταρκτικό" κόστος κεφαλαίου για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού στον ισολογισμό του νέου ιδρύματος, απελευθερώνοντας τον δικό τους. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις θα ευθύνονται μόνο για τοκοχρεολύσια και έξοδα συντήρησης.
Αυτή η δομή, πρόσθεσαν αξιωματούχοι, είναι προσαρμοσμένη για να απευθύνεται σε κράτη υπό γεωπολιτική πίεση -ιδιαίτερα εκείνα κοντά στη Ρωσία- καθώς οι φόβοι αυξάνονται για την ανανεωμένη επιθετικότητα από τη Μόσχα, και την προοπτική στρατιωτικής απεμπλοκής των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, βασικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο θα διοικείται το προτεινόμενο ίδρυμα ή ποιος θα λαμβάνει τελικά αποφάσεις — μια κρίσιμη λεπτομέρεια δεδομένου του στόχου να λειτουργεί εκτός των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής.
Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι το μόνο που εξετάζει εναλλακτικές λύσεις. Η Πολωνία, που προεδρεύει αυτό το διάστημα του Συμβουλίου της ΕΕ, ζήτησε από τη δεξαμενή σκέψης Bruegel να συντάξει τη δική της εκδοχή μιας “τράπεζας επανεξοπλισμών”, η οποία θα συζητηθεί σε άτυπη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών στη Βαρσοβία το Σάββατο.
“Αυτό δείχνει τη βούληση να εξετάσουμε έναν μηχανισμό σαν αυτόν”, σχολίασε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ.